Η συμφωνία των Πρεσπών που αναδιατάσσει το πολιτικό σύστημα

Τεκτονικές αλλαγές επιφέρει στο πολιτικό σύστημα της χώρας η Συμφωνία των Πρεσπών, που επιδιώκει -εφόσον ψηφιστεί σε Σκόπια και Αθήνα- να κλείσει ένα μεγάλο μέτωπο της εξωτερικής μας πολιτικής με το γειτονικό κράτος, μέτωπο που κρατά κοντά στα τριάντα χρόνια και έχει στοιχίσει στη χώρα μας το ξόδεμα μεγάλου και πολύτιμου διπλωματικού κεφαλαίου, που θα υπήρξε πολύτιμο εφόδιο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Με την υπερψήφιση της Συμφωνίας των Πρεσπών από τη Βουλή της FYROM στις 15 Ιανουαρίου -όλα δείχνουν πως ο Ζόραν Ζάεφ δεν θα αντιμετωπίσει προβλήματα για την εξεύρεση των δυο τρίτων (80 στις 120) ψήφους που απαιτούνται- το καυτό μπαλάκι θα περάσει στην πλευρά της Αθήνας, απειλώντας να αναδιατάξει εκ νέου το πολιτικό σκηνικό της χώρας και να δημιουργήσει ένα νέο πολιτικό τοπίο ενόψει των εκλογών.

Ήδη ο Πάνος Καμμένος, αλλάζοντας σχεδόν καθημερινά θέσης λόγω και των αδιεξόδων που έχει περιέλθει, δηλώνει πως με την εισαγωγή της Συμφωνίας των Πρεσπών στην ελληνική Βουλή, οι ΑΝΕΛ θα αποσύρουν τους υπουργούς τους από την κυβέρνηση και θα άρουν την εμπιστοσύνη τους σε αυτή. Η έως τώρα θέση -που όμως κατά διαστήματα μεταβάλλεται και συνεπώς ενδέχεται να μην είναι η οριστική- είναι ότι οι ΑΝΕΛ θα καταψηφίσουν την πρόταση δυσπιστίας που θα υποβάλλει η Νέα Δημοκρατία, όπως και τυχόν πρόταση εμπιστοσύνης που θα υποβάλλει ο Αλέξης Τσίπρας. Τρεις βουλευτές του κόμματος, ωστόσο, οι Θανάσης Παπαχριστόπουλος, Κώστας Ζουράρις και Έλενα Κουντουρά, είναι αντίθετοι στην άρση της εμπιστοσύνης προς την κυβέρνηση, ενώ και ο Τέρενς Κουίκ που θα παραλάβει την έδρα του Θ. Παπαχριστόπουλου ουσιαστικά ακολουθεί την πολιτική του Αλέξη Τσίπρα, γεγονός που καταδεικνύει πως πολύ δύσκολα η ΚΟ των ΑΝΕΛ θα παραμείνει ενωμένη.

Αναζητά 151 για Συμφωνία Πρεσπών και …κυβέρνηση!

Σε αυτό το κλίμα κινούμενης άμμου ο Αλέξης Τσίπρας αναζητά 151 βουλευτές ώστε να περάσει από τη Βουλή η Συμφωνία των Πρεσπών, επίσης όμως και 151 βουλευτές για τη διαμόρφωση κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας μετά την αποχώρηση των ΑΝΕΛ από την κυβέρνηση.

Η υπερψήφιση της Συμφωνίας με κάτω από 151 ψήφους, αν και νομικά δεν υπάρχει θέμα, πολιτικά θα επιφέρει μεγάλο κόστος για το Μέγαρο Μαξίμου, το  οποίο -έως την ώρα που γράφεται το παρόν ρεπορτάζ- δεν έχει λάβει τις οριστικές αποφάσεις για το τι απάντηση θα δώσει στο σχετικό δίλημμα. Πληροφορίες, μάλιστα, επιμένουν πως ο πρωθυπουργός έχει διαμηνύσει στους εταίρους τα προβλήματα που υπάρχουν από το ενδεχόμενο μη ύπαρξης 151 εδρών για την κύρωση της Συμφωνίας, ενώ το Μέγαρο Μαξίμου έχει ενδείξεις για “μυστική συμφωνία” Κυριάκου Μητσοτάκη και Σταύρου Θεοδωράκη ώστε το Ποτάμι να απόσχει από την ψηφοφορία ώστε αυτή να συγκεντρώσει τελικά κάτω από 150 ψήφους και να υπερψηφιστεί, αλλά ταυτόχρονα και να δημιουργηθεί περαιτέρω πρόβλημα στην κυβέρνηση. Όλα δείχνουν, πάντως, πως χωρίς το Ποτάμι η Συμφωνία των Πρεσπών πάρα πολύ δύσκολα θα συγκεντρώσει 151 ψήφους, ενώ -ταυτόχρονα- είναι πάρα πολύ δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς θα αλλάξει χωρίς μεγάλο πολιτικό κόστος θέση στο συγκεκριμένο (ταυτοτικό για τον ίδιο θέμα) ο Σταύρος Θεοδωράκης.

Την ίδια στιγμή, πάντως, το Μέγαρο Μαξίμου αναζητά 151 ψήφους και για τη διαμόρφωση κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, μετά την αποχώρηση των ΑΝΕΛ από την κυβέρνηση. Ο αριθμός δεν είναι απίθανο να συγκεντρωθεί, αφού πέραν των 145 μελών που διαθέτει η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, τρεις βουλευτές των ΑΝΕΛ (Θ. Παπαχριστόπουλος, Κ. Ζουράρις και Έλενα Κουντουρά) στηρίζουν τη συνέχιση του βίου της κυβέρνησης, ενώ σ’ αυτούς προστίθεται η Κατερίνα Παπακώστα, ο Σπύρος Δανέλλης και -εκτός πολύ μεγάλου απροόπτου και ο Θ. Σαρίδης- που διαφοροποιήθηκε από το κόμμα του στον προϋπολογισμό. Η κυβέρνηση, βεβαίως,  μπορεί να συνεχίσει και ως κυβέρνηση μειοψηφίας έως τον Μάιο, εξέλιξη που συγκεντρώνει ουκ ολίγες πιθανότητες.

Ο ανασχηματισμός και ο χρόνος των εκλογών

Μετά την αποχώρηση των ΑΝΕΛ από την κυβέρνηση, ο πρωθυπουργός -εφόσον δεν υπάρξουν πολιτικές εξελίξεις- θα προχωρήσει σε ανασχηματισμό, με το νέο σχήμα να σηματοδοτεί -μεταξύ άλλων- και τις νέες συμμαχίες του ΣΥΡΙΖΑ ενόψει των εκλογών και της μετεκλογικής περιόδου.

Ο πιθανότερος χρόνος των εκλογών, όπως παραδέχθηκε άλλωστε και ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο περιθώριο του Συνεδρίου της ΝΔ, είναι ο Μάιος, με τον Μάρτιο να συγκεντρώνει ελάχιστες πιθανότητες. Εφόσον ο πρωθυπουργός δει ότι οι δημοσκοπήσεις δείξουν τη διαφορά κάτω από 5 μονάδες στις ευρωεκλογές -κάτι που δεν φαίνεται αυτή τη στιγμή- οι εκλογές ενδέχεται να διεξαχθούν και τον Οκτώβριο, ώστε μεταξύ άλλων, να απέχουν και πολύ από τη Συμφωνία των Πρεσπών, “χωνεύοντας” τις “επιπτώσεις” στη Βόρεια Ελλάδα.

Η ανησυχία στην Πειραιώς για την “καυτή πατάτα”

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι σαφές ότι επέλεξε την κάθετα αρνητική στάση απέναντι στη Συμφωνία των Πρεσπών, ακριβώς για να διαφυλάξει την ενότητα του κόμματός του, καθώς οι “μακεδονομάχοι” δεν πρόκειται να δεχθούν σύνθετη ονομασία. Τα κενά στην έως τώρα “αφήγηση” του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι κυρίως δυο. Πρώτον, πώς θα δεχθεί να μην θέσει θέμα κατάργησης μιας σχεδόν “μειοδοτικής” Συμφωνίας, όπως η ίδια παρουσιάζει τη Συμφωνία των Πρεσπών. Και δεύτερον, από τη στιγμή που δεν κυρωθεί η Συμφωνία των Πρεσπών από την παρούσα Βουλή και ενδεχόμενη κυβέρνηση της ΝΔ θα προχωρήσει σε επαναδιαπραγμάτευση, όπως τουλάχιστον δήλωσε ο Γ. Κουμουτσάκος, θα συμπεριλαμβάνει η επαναδιαπραγμάτευση αυτή και τη σύνθετη ονομασία; Πολιτικοί παρατηρητές που γνωρίζουν την κατάσταση στο εσωτερικό της ΝΔ, πάντως, επιμένουν πως τυχόν κυβέρνηση της ΝΔ πολύ δύσκολα θα προχωρήσει σε πραγματικές συζητήσεις για το μακεδονικό, καθώς θα διακινδυνεύσει την ίδια την ενότητά της και τη διατήρηση της ύπαρξής της, γεγονός που σημαίνει πως εφόσον το πρόβλημα δεν λυθεί τώρα, μάλλον θα συνεχίσει να διαιωνίζεται με όλες τις αρνητικές συνέπειες που θα συνεπάγεται για το ρόλο της χώρας στην περιοχή και την σταθερότητα στα Βαλκάνια.

Η Συμφωνία των Πρεσπών και οι επιπτώσεις στα μικρά κόμματα

Εκτός των ΑΝΕΛ, η Συμφωνία των Πρεσπών ενδέχεται να έχει σοβαρές επιπτώσεις και στα μικρότερα κόμματα, με πρώτο το Ποτάμι. Δυο βουλευτές του, άλλωστε, που έχουν στο παρασκήνιο συμφωνήσει με τη Νέα Δημοκρατία, οι Γρηγόρης Ψαριανός και Γιώργος Αμυράς θα καταψηφίσουν τη Συμφωνία, ενώ ο Σπύρος Δανέλλης θα την υπερψηφίσει. Υπέρ της θετικής ψήφου τάσσονται και οι δυο ευρωβουλευτές του κόμματος Μίλτος Κύρκος και Γιώργος Γραμματικάκης. Ενδιαφέρον έχει και τι θα πράξει ο Θανάσης Θεοχαρόπουλος της ΔΗΜΑΡ, αλλά και ανεξάρτητοι βουλευτές όπως ο Σπύρος Λυκούδης και ο Χάρης Θεοχάρης, καθώς η στάση τους θα προϊδεάζει για εξελίξεις προς τη μια ή την άλλη κατάσταση.

Η εθνικιστική ακροδεξιά

Η Συμφωνία των Πρεσπών, σε συνάρτηση με την αρνητική θέση κομμάτων όπως η ΝΔ και το Κίνημα Αλλαγής, ενίσχυσε ακροδεξιές απόψεις και κινήσεις, που είναι ερώτημα αν κάποιες από αυτές θα μπορέσουν να εισέλθουν στη Βουλή ή την Ευρωβουλή. Ερώτημα είναι και αν από το υπάρχον κλίμα θα προκύψει και εκλογική ενίσχυση της Χρυσής Αυγής, η οποία -προκειμένου να μην ενοχοποιηθεί περαιτέρω εν όψει της απόφασης στη δίκη της ηγεσίας της- έχει σχηματίσει “μετωπικές οργανώσεις” και δρα μέσω αυτών όταν προκαλούνται επεισόδια.

Ο “πατέρας” της Συμφωνίας -Το παρασκήνιο

Τις συζητήσεις για τη λύση του μακεδονικού ξεκίνησε ο Νίκος Κοτζιάς από την αρχή της ανάληψης των καθηκόντων του και μάλιστα με πρώτο συνομιλητή τον τότε ομόλογό του στη FYROM Νικολά Ποπόφκσι.

Ο Ν. Κοτζιάς, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το news24/7, στην πρώτη τους συνάντηση, πρότεινε στον Ν. Ποπόφσκι τρία ονόματα εκ μέρους της ελληνικής πλευράς: Βόρεια Μακεδονία, Νέα Μακεδονία και Μακεδονία του Βαρδάρη. “Προτείνετε και εσείς άλλα τρία και μετά να κλειδωθούμε μέσα σε ένα δωμάτιο, ώστε να βρούμε λύση” φέρεται να του είπε.

Στη νέα τους συνάντηση, ωστόσο, ο Ν. Ποπόφσκι υπήρξε αρνητικός.

Ν. ΠΟΠΟΦΣΚΙ: Δεν μπορώ να αντιπροτείνω τρία ονόματα. Δεν με αφήνει ο Γκρουέφσκι. Το μόνο που δέχεται είναι ένας επιθετικός προσδιορισμός πριν το Republic…

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Μα κάτι τέτοιο θα προσδιορίζει το πολίτευμά σας. Εμείς δεν θέλουμε να προσδιορίσουμε το πολιτικό σας σύστημα. Βιώσιμη λύση στο πρόβλημα θέλουμε…

Ν. ΠΟΠΟΦΣΚΙ:Δυστυχώς δεν μπορώ να μπω σε συζήτηση. Δεν με αφήνει…

Ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών άρχισε τότε να συνομιλεί με την αντιπολίτευση των Σκοπίων. Αρχικά με τον ηγέτη των αλβανόφωνων Αλί Αχμέτι και εν συνεχεία με τον Ζόραν Ζάεφ, με τους οποίους και συμφώνησε. Όπως, μάλιστα, είναι σε θέση να γνωρίζει το news24/7, η Αθήνα σε κάποια στιγμή, προστάτευσε με σειρά ενεργειών τη ζωή του Ζ. Ζάεφ, που κινδύνευσε σοβαρά από ακραία στοιχεί της FYROM, γεγονός που ενίσχυσε την εμπιστοσύνη των δυο πλευρών. Στον Ν. Κοτζιά, μάλιστα, έκανε εντύπωση πόσο σίγουρος ήταν ο Ζ. Ζάεφ, ο οποίος από την αρχή των συναντήσεων επαναλάμβανε πως “πολύ σύντομα θα γίνω πρωθυπουργός”.

Όταν, όντως, ο Ζόραν Ζάεφ έγινε πρωθυπουργός όρισε τον Νίκολα Ντιμιτρόφ υπουργό Εξωτερικών. Ο Ν. Ντιμιτρόφ αρχικά υπήρξε ιδιαίτερα επιφυλακτικός για τη λύση του προβλήματος, με την ουσιαστική συζήτηση των δυο ΥΠΕΞ να γίνεται στο περιθώριο της ΔΕΘ, τον Σεπτέμβριο του 2017, σε μια συνάντηση που δεν είχε ανακοινωθεί, την πληροφορηθήκαμε όμως οι δημοσιογράφοι και ο υπουργός Εξωτερικών της FYROM φυγαδεύτηκε από το …γκαράζ του “Μακεδονία Παλάς”.

Ν. ΝΤΙΜΙΤΡΟΦ:Τι θες αρχικά για να προχωρήσουμε;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ:Θέλω το όνομα του αεροδρομίου και της κεντρικής λεωφόρου.

Ν. ΝΤΙΜΙΤΡΟΦ:Θα σας τα δώσουμε. Και εσείς όμως θα μας βοηθήσετε με την έγκριση του δεύτερου Πρωτοκόλλου για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το νερό μπήκε στο αυλάκι. Οι συναντήσεις των δυο ΥΠΕΞ, που ήταν τουλάχιστον δυο φορές το μήνα οδήγησαν στη συνάντηση Τσίπρα-Ζάεφ στο Νταβός, τον Ιανουάριο του 2018. Από εκεί και πέρα, το νερό μπήκε στο αυλάκι και δεν βγήκε ούτε όταν έπεσε στο τραπέζι και τελικά -και κατόπιν των αντιδράσεων- απορρίφθηκε από την Ελλάδα η ονομασία “Μακεδονία του Ίλιντεν” που αρχικά έγινε αποδεκτή από την Αθήνα. Ο Αλέξης Τσίπρας, άλλωστε, στήριξε απολύτως τον Νίκο Κοτζιά- έως την κόντρα με τον Π. Καμμένο- και “πήρε πάνω του” τη Συμφωνία των Πρεσπών.

Στο ΝΑΤΟ

Εφόσον εγκριθεί από το Κοινοβούλιο της FYROM η συνταγματική αναθεώρηση, η Συμφωνία των Πρεσπών θα έρθει στην ελληνική Βουλή, το αργότερο έως τα τέλη Φεβρουαρίου. Αυτομάτως η FYROM θα ενταχθεί με το όνομα “Βόρεια Μακεδονία” στο ΝΑΤΟ. Τα υπόλοιπα θα εξαρτηθούν από τις αποφάσεις της ελληνικής Βουλής.

Η παραίτηση Κοτζιά

Η μη στήριξή του από τον πρωθυπουργό και τους υπουργούς του ΣΥΡΙΖΑ στα όσα του καταλόγισε στο Υπουργικό Συμβούλιο ο Πάνος Καμμένος, οδήγησε τον Νίκο Κοτζιά σε παραίτηση από το υπουργείο Εξωτερικών, υπουργείο που ανέλαβε μέχρι να ψηφιστεί η Συμφωνία των Πρεσπών ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας.

Η παραίτηση του Ν. Κοτζιά αποτελεί ασφαλώς πλήγμα για την κυβέρνηση, καθώς υπήρξε ο πρωτεργάτης της Συμφωνίας των Πρεσπών, αλλά και της στρατηγικής για το Κυπριακό στις συνομιλίες του Κρας Μοντανά, ενώ συνολικότερα διαμόρφωσε -σε συνεργασία με τον πρωθυπουργό- την εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης.