Ιδιωτικά ΑΕΙ: Τα “θολά” σημεία και οι διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης

Την έντονη κριτική για το νομοσχέδιο, που οδηγεί στη δημιουργία ιδιωτικών ΑΕΙ “από το παράθυρο”, επιχειρεί να υποβαθμίσει η κυβέρνηση, επιδιώκοντας ταυτόχρονα μία ιδεολογική σύγκρουση με την αριστερά.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης, επέμεινε πως πρόκειται για “ιστορική μεταρρύθμιση” και υπερασπίστηκε τη συνταγματικότητά της. Καταρχήν επικαλέστηκε ότι το νομοσχέδιο, που παρουσιάστηκε χθες στο υπουργικό συμβούλιο, επιτρέπει τη λειτουργία παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα, τα οποία υποστήριξε ότι θα έχουν μη κρατικό και μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα. Και διαχώρισε το νομοσχέδιο, που πατάει στο άρθρο 28 του Συντάγματος, από την ανάγκη αναθεώρησης του άρθρου 16, στην οποία επιμένει η κυβέρνηση.

“Το γεγονός ότι ανακοινώνουμε την εισαγωγή σε δημόσια διαβούλευση του νόμου, που θα δίνει τη δυνατότητα σε παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων να δραστηριοποιηθούν στην Ελλάδα, δεν αναιρεί την πρόθεση μας για αναθεώρηση του άρθρου 16. Στην πρώτη περίπτωση μιλάμε για παραρτήματα μη κρατικά μη κερδοσκοπικά. Στην δεύτερη για την αναθεώρηση του 16, όπου θα μπορεί ένας ιδιώτης να ιδρύσει μη κρατικό ΑΕΙ” ανέφερε ειδικότερα ο κ. Μαρινάκης.

Ως προς το νομικό σκέλος, υποστήριξε ότι: “Το Σύνταγμα το ερμηνεύουμε τελολογικά και με βάση το πνεύμα όσων λέει αλλά και με βάση τη νομολογία, τις αποφάσεις δικαστηρίων”. Επικαλέστηκε ότι το άρθρο 16 μιλά για εξαιρέσεις και αναφέρθηκε σε αποφάσεις δικαστηρίων για δίδακτρα σε μεταπτυχιακά και προπτυχιακά προγράμματα με βάση τελολογική ερμηνεία του Συντάγματος.

Ο κ. Μαρινάκης επικαλέστηκε επίσης ότι υπό το πρίσμα του ενωσιακού δικαίου για την ελευθερία ίδρυσης ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, η χώρα μας μπορεί να ιδρύει παραρτήματα των δικών της ΑΕΙ σε άλλες χώρες και υποστήριξε ότι πρέπει να μπορεί να γίνεται και το αντίθετο.

“Αυτό που γίνεται τώρα είναι τελολογική ερμηνεία του Συντάγματος υπό το φως του ενωσιακού δικαίου. Είναι άλλο η επικείμενη αναθεώρηση του άρθρου 16” κατέληξε. Επικαλέστηκε επίσης γνωμοδοτήσεις κορυφαίων συνταγματολόγων, που συνηγορούν στην κατεύθυνση αυτή.

Τι θα προβλέπει ο πρώτος νόμος για ιδιωτικά ΑΕΙ

“Για την εγκατάσταση στην Ελληνική επικράτεια παραρτήματος πανεπιστημίου άλλης χώρας  το νομοσχέδιο θα προβλέπει ότι πρέπει να γίνει ιδρυματική και τμηματική αξιολόγηση καθώς και πιστοποίηση των προγραμμάτων σπουδών του. Η πιστοποίηση θα γίνεται από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης με συγκεκριμένες προϋποθέσεις, με ποσοτικά και ποιοτικά κριτήρια.

Η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης θα θέσει αυστηρές προϋποθέσεις προκειμένου να επιτρέπεται η λειτουργία τμημάτων ξένων Πανεπιστημίων στην Ελλάδα, τα οποία, τονίζω ξανά, θα έχουν μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα.

Για την αδειοδότηση παραρτήματος ξένου πανεπιστημίου θα πρέπει, μεταξύ άλλων πολλών αυστηρών, προϋποθέσεων:

• να αποτελείται από τον πρώτο χρόνο λειτουργίας από τρεις τουλάχιστον πανεπιστημιακές σχολές
• να είναι αναγνωρισμένο στη χώρα από την οποία προέρχεται
• τα επιμέρους προγράμματα σπουδών να έχουν επίσης πιστοποιηθεί από τη χώρα προέλευσης
• οι τίτλοι σπουδών που θα εκδίδονται στην Ελλάδα να προσδίδουν τα ίδια ακαδημαϊκά και επαγγελματικά δικαιώματα με αυτά που ισχύουν στο κράτος προέλευσης” ανέφερε άλλωστε ο κ. Μαρινάκης. 

Τι επικαλείται η κυβέρνηση και ποια σημεία παραμένουν “θολά”

Για τη Νέα Δημοκρατία η ίδρυση ιδιωτικών ή μη κρατικών πανεπιστημίων αποτελεί ζήτημα ιδεολογικής επιμονής και εμμονής. Η κυβέρνηση επικαλείται πως ούτως ή άλλως σήμερα 40.000 Έλληνες φοιτητές σπουδάζουν σε ιδιωτικά ιδρύματα στο εξωτερικό και πως με το νομοσχέδιο η πλειοψηφία θα έμενε στη χώρα.

Υποστηρίζει, επίσης, ότι η χώρα μας θα προσελκύσει ξένους φοιτητές και με τα ιδιωτικά ΑΕΙ και με προγράμματα Erasmus από δημόσια πανεπιστήμια σε συνεργασία με ξένα. Κάνει δε λόγο για θετική επίδραση συνολικά στην οικονομία, με δημιουργία θέσεων εργασίας, αντιστροφή του brain drain, ενίσχυση του τουρισμού και συνολικά του παραγωγικού ιστού.

Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση απορρίπτει την όποια κριτική ως “κλασικές αντιδράσεις από συγκεκριμένο πολιτικό χώρο”, όπως είπε ο κ. Μαρινάκης.

Προκύπτουν, πάντως, ορισμένα ερωτήματα. Καταρχήν στο ερώτημα εάν θα τεθεί κάποιο όριο στο ύψος των διδάκτρων, καθώς διαφορετικά υπάρχει κίνδυνος δημιουργίας τραστ που θα κρατά τις τιμές υψηλές, η κυβέρνηση ομνύει… στην ελεύθερη αγορά και τον ανταγωνισμό.

“Τα πανεπιστήμια που θέλουν να έρθουν στη χώρα μας, θα το κάνουν για προσελκύσουν φοιτητές. Άρα αν βάλουν υπέρογκα δίδακτρα, δεν θα πετύχουν το στόχο τους. Την ίδια την απάντηση θα τη δώσει η πραγματικότητα” υποστήριξε ο κ. Μαρινάκης.

Απαντώντας δε στην κριτική για σχέδιο απαξίωσης του δημοσίου πανεπιστημίου, ταυτόχρονα με την ίδρυση ιδιωτικών, υποστήριξε ότι ο νόμος κυρίως στηρίζει το δημόσιο πανεπιστήμιο. Επικαλέστηκε ότι στην Κύπρο η ίδρυση ιδιωτικών ΑΕΙ οδήγησε σε ραγδαία ανάπτυξη και στα δημόσια πανεπιστήμια.

Ο κ. Μαρινάκης εκτίμησε άλλωστε ότι: “Δεν έχουν να φοβηθούν τίποτα τα δημόσια πανεπιστήμια, μας γιατί πολλά είναι στα κορυφαία του κόσμου”. Ενώ σχολίασε: “Ένας φοιτητής που δεν περνά σε δημόσιο πανεπιστήμιο σήμερα, έχει τη δυνατότητα να πάει σε Κύπρο, Βουλγαρία, Ιταλία ή όπου θέλει. Θα έχει τώρα τη δυνατότητα, αν θέλει, να επιλέξει μη κρατικό ΑΕΙ, πριν ή εκ των υστέρων. Αυτό δεν μπορώ να καταλάβω πως θα χειροτερεύσει την κατάσταση των δημοσίων πανεπιστημίων”. 

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος σημείωσε, επίσης, μεταξύ άλλων, ότι: “Τα Πανεπιστήμια αποκτούν μεγαλύτερη ευελιξία ως προς την ίδρυση, συγχώνευση και κατάργηση τμημάτων.

Περισσότερα από 60 εκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης θα κατευθυνθούν στην περαιτέρω ενίσχυση της διεθνοποίησης των Πανεπιστημίων.

Δημιουργείται δυνατότητα χρηματοδότησης νεοφυών επιχειρήσεων στα ΑΕΙ η οποία αφορά αποκλειστικά φοιτητές ή ερευνητές. Για την συγκεκριμένη πρωτοβουλία έχουν προβλεφθεί πόροι ύψους 50 εκ. ευρώ.

Το δημόσιο πανεπιστήμιο θα ωφεληθεί με περισσότερο από 1 δισεκατομμύριο ευρώ από τον Τακτικό Προϋπολογισμό, το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ.” 

Ερωτηθείς εάν τα παραρτήματα μη κρατικών ΑΕΙ θα έχουν τη δυνατότητα χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ, ο κ. Μαρινάκης απάντησε ότι δεν υπάρχει κάτι σχετικό αυτή τη στιγμή από το υπουργείο Παιδείας, επισημαίνοντας ότι το ΕΣΠΑ αφορά τα δημόσια πανεπιστήμια, ενώ τα μη κρατικά θα έχουν τη λογική ότι θα έχουν πόρους από πανεπιστήμια του εξωτερικού.

Στο ερώτημα δε εάν τα ιδιωτικά κολέγια που ήδη λειτουργούν σήμερα στη χώρα θα μπορούν μέσω μίας συνεργασίας με ξένο ίδρυμα να “αναβαθμιστούν” σε ιδιωτικά ΑΕΙ, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος απάντησε: “Τα κολέγια έχουν εντελώς άλλο καθεστώς λειτουργίας. Δεν θα μπορεί να ιδρύσει ένα κολέγιο ιδιωτικό πανεπιστήμιο. Μιλάμε για παραρτήματα που ιδρύονται στην χώρα με σύμπραξη”. Πρόσθεσε όμως ότι: “Εάν θέλει να συμπράξει σε κάτι τέτοιο ένα κολέγιο θα πρέπει να πληροί τις προϋποθέσεις που προβλέπονται από το νόμο”.

Ερωτηματικά υπάρχουν όμως και ως προς τον τρόπο εισαγωγής φοιτητών στα ιδιωτικά ή μη κρατικά αυτά ΑΕΙ. Η κυβέρνηση δέχεται κριτική ότι με απολυτήριο 5 και 6 θα μπορούν να μπαίνουν πχ σε Ιατρική, κριτική στην οποία δεν απαντά επί της ουσίας.

Όσον αφορά στην κατηγορία ότι η κυβέρνηση διαχωρίζει τους πολίτες, αφού οι έχοντες θα στέλνουν τα παιδιά τους σε ιδιωτικά ΑΕΙ, ενώ οι μη έχοντες θα αναγκάζονται να επιλέξουν ένα ενδεχομένως υποβαθμισμένο δημόσιο πανεπιστήμιο, ο κ. Μαρινάκης σχολίασε: “‘Έχουμε μία παράλογη κριτική, γιατί κυρίως εκφράζεται πολιτικά από ανθρώπους που οι ίδιοι αποφοίτησαν από μη κρατικό ΑΕΙ εξωτερικού ή τα παιδιά τους φοιτούν τώρα και καλά κάνουν, αλλά δεν θέλουν τα παιδιά των υπόλοιπων Ελλήνων να έχουν αυτή τη δυνατότητα”. 

Υποστήριξε επίσης ότι: “Δεν μπορώ να δω βάση στην κριτική αυτή, γιατί παραμένουν και ισχυροποιούνται τα δημόσια ΑΕΙ. Υπάρχει η δυνατότητα να επιλέξει όποιος θέλει με πανελλαδικές να περάσει σε δημόσιο πανεπιστήμιο. Υπάρχει και η δυνατότητα να επιλέξει να σπουδάσει σε ιδιωτικό ίδρυμα στο εξωτερικό ή πλέον και στη χώρα μας.”