Υπόδικοι και κατάδικοι θα μπορούν να εκτίσουν την ποινή τους στη χώρα καταγωγής τους

Εν αναμονή της συζήτησης της τροπολογίας για τα “κόκκινα δάνεια” των επιχειρήσεων, υπερψηφίστηκε επί της αρχής απόψε στην Ολομέλεια της Βουλής, το νομοσχέδιο για την αμοιβαία αναγνώριση των ποινικών αποφάσεων των χωρών-μελών της Ε.Ε., στο οποίο η τροπολογία έχει επισυναφθεί.

Το νομοσχέδιο υπερψηφίστηκε επί της αρχής από τη ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝΕΛ ψήφισαν “παρών”. Το ΚΚΕ, η Χρυσή Αυγή και η ομάδα των ανεξάρτητων βουλευτών, καταψήφισαν.

Το νομοσχέδιο συνιστά ένα ακόμα βήμα ενοποίησης του δικαστικού χώρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς δίνει τη δυνατότητα σε υπόδικους ή και κατάδικους, να περάσουν την προσωρινή τους κράτηση, ή να εκτίσουν την ποινή τους, στη χώρα καταγωγής τους. Από την άλλη πλευρά, οι χώρες όπου το αδίκημα έχει σημειωθεί, διατηρούν το δικαίωμα να υποχρεώσουν τον καταδικασθέντα να εκτίσει την ποινή του στο κράτος όπου καταγράφεται η “συνήθης διαμονή του”, ή στο κράτος-μέλος της εθνικότητάς του, χωρίς τη συναίνεσή του – κάτι για το οποίο εκφράστηκαν αρκετοί προβληματισμοί από την πλευρά της αντιπολίτευσης.

Βασικό επιχείρημα της συμπολίτευσης, (το οποίο δεν έτυχε ιδιαίτερης αντίκρουσης) υπήρξε το ότι με την εφαρμογή του νομοσχεδίου, δημιουργούνται προϋποθέσεις για μια πρώτη αποσυμφόρηση των φυλακών, δεδομένου ότι σήμερα, στις ελληνικές φυλακές εκτίουν την ποινή τους 896 κατάδικοι από χώρες-μέλη της Ε.Ε..

Από την άλλη, όπως ανέφερε ο υπουργός Δικαιοσύνης, Χ. Αθανασίου, παρότι οι συνθήκες στα ελληνικά σωφρονιστικά καταστήματα δεν είναι καλές και παρατηρείται συνωστισμός (το 83% των κρατουμένων είναι αλλοδαποί οικονομικοί μετανάστες), “οι κρατούμενοι προτιμούν να εκτίσουν στην Ελλάδα την ποινή τους – κι αυτό λέει πολλά”.

Ο κος Αθανασίου τόνισε επίσης, πως το δικαίωμα του κρατούμενου, να εκτίσει την ποινή του σε ένα άλλο κράτος-μέλος από εκείνο όπου εκδικάστηκε η υπόθεσή του, του δίνει και το δικαίωμα για μια προσαρμογή εκτέλεσης της ποινής του σε ένα ευνοϊκότερο καθεστώς, εφόσον στο δεύτερο κράτος το ποινικό σύστημα είναι ελαστικότερο.

Εκ μέρους της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η Ζωή Κωνσταντοπούλου συνέδεσε τις διατάξεις του νομοσχεδίου με υποθέσεις που τάραξαν την επικαιρότητα, όπως η υπόθεση Χριστοφοράκου, για να υποστηρίξει πως “το περιεχόμενο του νομοθετήματος μπορεί να επηρεάσει άμεσα την ποινική μεταχείριση προσώπων που ενέχονται στις μεγαλύτερες υποθέσεις διαφθοράς ενώπιον της ελληνικής δικαιοσύνης και δυστυχώς, οι διατάξεις του δεν πείθουν για τη διασφάλιση της ποινικής αξίωσης της πολιτείας”.

Μια άλλη ένσταση που κατέθεσε η αξιωματική αντιπολίτευση δια του Σταύρου Κοντονή, αφορούσε την “άρση του διπλού αξιόποινου” (σ.σ. όπου προϋπόθεση για έκδοση ενός καταζητούμενου ατόμου, είναι το αξιόποινο της ίδιας πράξης και στις δύο χώρες) – κάτι που αποτελούσε κατάκτηση του ευρωπαϊκού πολιτισμού.

Αντίστοιχα, η Λιάνα Κανέλλη (ΚΚΕ) διέκρινε στο νομοσχέδιο την προοπτική άρσης θεμελιωδών δικαιωμάτων, “κατακτήσεων της γαλλικής επανάστασης”, καθώς “δίνεται η δυνατότητα να υλοποιούνται αποφάσεις σε βάρος απλών υπόπτων”. Εξάλλου, ” σε μία Ευρώπη όπου η συνταγματική ενοποίηση δεν επετεύχθη, επιχειρείται η η δια πλαγίου ομογενοποίηση στα πλαίσια της καταστολής”.

Η προσαρμογή της ποινής στα δεδομένα του κράτους αποστολής, “θα μπορούσε να οδηγήσει σε άσκηση διασυνοριακής εγκληματικής δραστηριότητας, κατά τέτοιο τρόπο ώστε οι μετέρχοντες κακοποιοί να εκμεταλλεύονται τις διαφορές επαπειλούμενων ποινών μεταξύ του κράτους όπου δρουν και του κράτους προέλευσής τους. Και αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των ποινών χωρίς να υπάρχει κάποιος ειδικός λόγος” παρατήρησε η Μ. Χρυσοβελώνη (ΑΝΕΛ) δηλώνοντας “παρών” επί της αρχής, στην προοπτική αποσυμφόρησης των φυλακών.

“Στο πλαίσιο ενός κοινού ευρωπαϊκού χώρου δικαιοσύνης, που βασίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη, η Ευρωπαϊκή Ένωση έλαβε μέτρα, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι ένα ποινικά διωκόμενο πρόσωπο, το οποίο δεν κατοικεί μονίμως στο κράτος της δίκης, δεν θα έχει διαφορετική μεταχείριση απ’ ό,τι ένα ποινικά διωκόμενο πρόσωπο που είναι μόνιμος κάτοικός του” σημείωσε μεταξύ άλλων ο Π. Ρήγας (ΠΑΣΟΚ).

Κριτική άσκησε στο νομοσχέδιο ο Γιάννης Πανούσης (ΔΗΜΑΡ) – κυρίως ωστόσο για τον “άναρχο” τρόπο κατάστρωσής του. Σε κάθε περίπτωση, η ΔΗΜΑΡ υπερψήφισε, εκτιμώντας πως ο “ο νόμος αυτός θα ανοίξει ένα νέο διακρατικό διάλογο, που είναι απαραίτητος για την αποσυμφόρηση των φυλακών και για την βελτίωση των όρων διαβίωσης όσων παραμένουν στα σωφρονιστικά καταστήματα”.

Η Χρυσή Αυγή καταψήφισε επί της αρχής, επισημαίνοντας συν τοις άλλοις, πως το νομοσχέδιο αναγνωρίζει αποφάσεις μέτρων αναστολής για πράξεις ρατσισμού και ξενοφοβίας – κάτι που συνιστά “πρόσχημα για έλεγχο φρονήματος και άσκηση ποινικών διώξεων για ιδεολογικούς λόγους”.

“Μην ισχυριστείτε ότι φέρατε το συγκεκριμένο νομοθέτημα για να αποσυμφορίσετε τις φυλακές, γιατί δεν θα σας πιστέψουμε” ανέφερε απευθυνόμενη προς τον υπουργό Δικαιοσύνης, η Ραχήλ Μακρή (ανεξάρτητοι βουλευτές). “Τέτοιες μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν. Δεν έχετε ιδέα από σωφρονιστική πολιτική και αυτό αποδεικνύεται από την προσήλωσή σας στην τιμωρία και όχι στην πρόληψη”.