Καστελόριζο: Το διάγγελμα Παπανδρέου πριν 14 χρόνια και η είσοδος στα μνημόνια

Δεκατέσσερα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από το διάγγελμα του Γιώργου Παπανδρέου στο Καστελόριζο, με το οποίο η Ελλάδα μπήκε στον κυκεώνα των μνημονίων του 2010.

Στο μήνυμά του ο τότε Πρωθυπουργός έκανε λόγο για μία Ελλάδα που έμοιαζε με “σκάφος έτοιμο να βυθιστεί” και για “χώρα χωρίς κύρος”.

Θύμιζε, επίσης, ότι η κυβέρνησή του (που προέκυψε από τις εκλογές του Οκτωβρίου του 2009) παρέλαβε μία χαοτική κατάσταση από την κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή (μεταξύ άλλων και έλλειμμα που ήταν μεγαλύτερο από ότι είχε υπολογιστεί).

Ο κ. Παπανδρέου ενημέρωσε τον ελληνικό λαό για την ενεργοποίηση του “πρωτόγνωρου μηχανισμού στήριξης” που δεν ήταν τίποτα άλλο από το πρώτο μνημόνιο.

Η πρόβλεψή του δε ότι “ξέρουμε το δρόμο για την Ιθάκη” και ότι “είμαι σίγουρος ότι θα τα καταφέρουμε” δεν επιβεβαιώθηκε από όσα έγιναν στη συνέχεια.

Το διάγγελμα του Γιώργου Παπανδρέου

«Χθες, ανακοινώθηκαν τα στοιχεία για το πραγματικό μέγεθος του ελλείμματος του 2009. Θύμισαν σε όλους μας τα ακατανόητα λάθη, τις παραλείψεις, τις εγκληματικές επιλογές και την καταιγίδα των προβλημάτων που μας κληροδότησε η προηγούμενη κυβέρνηση. Όλοι μας κληρονομήσαμε – η σημερινή Κυβέρνηση και Ελληνικός λαός – ένα σκάφος έτοιμο να βυθιστεί. Μια χώρα χωρίς κύρος και αξιοπιστία, που είχε χάσει το σεβασμό ακόμα και των φίλων και των εταίρων της. Μια οικονομία εκτεθειμένη στο έλεος της αμφισβήτησης και των ορέξεων της κερδοσκοπίας.

Από την πρώτη μέρα σηκώσαμε τα μανίκια και με σκληρή δουλειά βαλθήκαμε να ανατρέψουμε αυτό το αρνητικό κλίμα. Καταστρώσαμε σχέδιο, πήραμε δύσκολα μέτρα, που πολλές φορές πόνεσαν, αλλά ανακτήσαμε την αξιοπιστία μας. Δημιουργήσαμε νέες συμμαχίες.

Μετά από έναν πραγματικό μαραθώνιο, διεκδικήσαμε και καταφέραμε να οδηγηθούμε σε μια ισχυρή απόφαση της Ε.Ε. για την στήριξη της χώρας μας, με ένα πρωτόγνωρο, για την ιστορία και τα δεδομένα της Ε.Ε., μηχανισμό. Και εμείς και οι εταίροι μας στην Ε.Ε., ελπίζαμε ότι αυτή η απόφαση θα αρκούσε για να ηρεμήσει και να συνετίσει τις αγορές, ώστε να μπορέσουμε να συνεχίσουμε τη χρηματοδότηση της χώρας μας με χαμηλότερα επιτόκια. Να υπάρξει, δηλαδή, η απαραίτητη νηνεμία, ώστε να αφιερωθούμε στο έργο μας, στις μεγάλες αλλαγές που χρειάζεται η χώρα, για να κάνουμε την οικονομία μας βιώσιμη, ανταγωνιστική. Να σταθεί η Ελλάδα στα πόδια της, δυνατή, για να αισθανθούν όλοι οι Έλληνες περήφανοι.

Οι αγορές δεν ανταποκρίθηκαν. Είτε γιατί δεν πίστεψαν στη βούληση της Ε.Ε., είτε γιατί κάποιοι αποφάσισαν να συνεχίσουν την κερδοσκοπία.

Και σήμερα, η κατάσταση στις αγορές απειλεί να αποδημήσει, όχι μόνο τις θυσίες του Ελληνικού λαού, αλλά και την ομαλή πορεία της οικονομίας. Και κινδυνεύει να χαθεί η προσπάθεια που καταβάλλουν οι Έλληνες από τα ακόμη μεγαλύτερα επιτόκια δανεισμού και ακόμη χειρότερα από την δυσκολία δανεισμού. Δεν θα το επιτρέψουμε. Ήρθε η στιγμή, το χρόνο που δεν μας δίνουν οι αγορές, αυτόν τον χρόνο να μας τον δώσει η απόφαση που πήραμε όλοι μαζί οι ηγέτες των χωρών της Ευρώπης για να στηριχθεί η Ελλάδα.

Είναι ανάγκη, ανάγκη εθνική και επιτακτική, να ζητήσουμε επισήμως από τους εταίρους μας την ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης, που από κοινού δημιουργήσαμε στην Ε.Ε. Έχω ήδη δώσει εντολή στον Υπουργό Οικονομικών να κάνει τις απαραίτητες ενέργειες. Και οι εταίροι μας θα συνδράμουν άμεσα και αποφασιστικά, ώστε να παράσχουν στην Ελλάδα το απάνεμο λιμάνι που θα μας επιτρέψει να ξαναχτίσουμε το σκάφος μας με γερά και αξιόπιστα υλικά. Αλλά και να στείλουν και ένα ισχυρό μήνυμα στις αγορές, ότι η Ε.Ε. δεν παίζει και προστατεύει το κοινό μας συμφέρον και το κοινό μας νόμισμα.

Βρισκόμαστε σε μια δύσκολη πορεία, μια νέα Οδύσσεια για τον Ελληνισμό. Όμως, πλέον, ξέρουμε το δρόμο για την Ιθάκη και έχουμε χαρτογραφήσει τα νερά. Μπροστά μας έχουμε ένα ταξίδι με απαιτήσεις από όλους μας, αλλά με μια νέα συλλογική συνείδηση και κοινή προσπάθεια θα φθάσουμε εκεί ασφαλείς, πιο σίγουροι, πιο δίκαιοι, πιο περήφανοι.

Ο τελικός μας στόχος, ο τελικός μας προορισμός είναι να απελευθερώσουμε την Ελλάδα από επιτηρήσεις και κηδεμονίες. Να απελευθερώσουμε τις δυνάμεις του Ελληνισμού, τον κάθε Έλληνα και Ελληνίδα από αντιλήψεις, πρακτικές και συστήματα που τον εμποδίζουν παντού, εδώ και δεκαετίες. Να δώσουμε οξυγόνο εκεί που υπάρχει ασφυξία, δικαιοσύνη και κανόνες εκεί που υπάρχει αδικία, διαφάνεια εκεί που υπάρχει σκοτάδι, σιγουριά εκεί που υπάρχει ανασφάλεια, και ανάπτυξη για όλους.

Η έμπνευση, η πίστη μας είναι ετούτος εδώ ο τόπος, από το Καστελόριζο, μέχρι την Κέρκυρα, από την Κρήτη μέχρι τον Έβρο, είναι αυτός ο υπέροχος λαός, είναι οι νέοι μας με τις δυνατότητες και τα οράματά τους. Είμαι απόλυτα βέβαιος ότι, θα τα καταφέρουμε. Αρκεί εμείς οι Έλληνες να πιστέψουμε στις δυνατότητές μας, στις αξίες μας, στον ίδιο μας εαυτό».

Όσα ακολούθησαν μετά το διάγγελμα

Η επόμενη μέρα του διαγγέλματος του τότε πρωθυπουργού, βρήκε την Ευρώπη μουδιασμένη. Λίγους μήνες πριν απομακρυνθεί ο Ντομινίκ Στρος-Καν από τη θέση του ως πρόεδρος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου είχε αποκαλύψει πως οι όροι για τη συμφωνία της ένταξης της Ελλάδας στο ΔΝΤ γίνονταν ήδη επί μήνες κρυφά με τον Έλληνα πρωθυπουργό, ενώ η επίσημη θέση της κυβέρνησης Παπανδρέου ήταν πως γινόταν προσπάθεια να αποφευχθεί πάση θυσία η χρηματοδότηση από το ΔΝΤ.

Τα σκληρά νεοφιλελεύθερα μέτρα του πρώτου μνημονίου προκάλεσαν τεράστια λαϊκή οργή και εν τέλει την πτώση της κυβέρνησης Παπανδρέου και την αντικατάστασή της από αυτή του Λουκά Παπαδήμου το 2011.

Εν συνεχεία, μετά τις διπλές εκλογές του 2012 η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου έφερε το δεύτερο μνημόνιο με το οποίο σωρεύτηκε ύφεση 25% ενώ η ανεργία εκτοξεύτηκε στο 27%.

Η αποτυχημένη διαπραγμάτευση της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ το 2015 έφερε τέλος και το τρίτο μνημόνιο το καλοκαίρι του 2015.

Η Ελλάδα απαλλάχθηκε τελικά από το βραχνά των μνημονίων μόλις τον Αύγουστο του 2018.