Κύκλος Ιδεών: Είναι “μεταρρυθμίσιμη” η ελληνική Δικαιοσύνη;

Στο αν είναι «μεταρρυθμίσιμη» η ελληνική Δικαιοσύνη επικεντρώθηκε η πρώτη ημέρα του διήμερου συνεδρίου που διοργανώνει ο Κύκλος Ιδεών στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρεττανία», με τίτλο «Δικαιοσύνη: Η μεταρρύθμιση μιας εξουσίας και η αφύπνιση μιας ιδέας».

Την έναρξη του τίμησαν με τη παρουσία τους η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, οι Πρόεδροι των Ανωτάτων Δικαστηρίων, Ανώτατοι και Ανώτεροι Δικαστές, πανεπιστημιακοί και δικηγόροι.

Όπως ανέφερε ο Ευάγγελος Βενιζέλος ανοίγοντας τις διήμερες εργασίες του συνεδρίου: «…Η “Δικαιοσύνη”, όπως λέει ο τίτλος του θεματικού μας συνεδρίου που θα μας απασχολήσει αυτό το διήμερο, είναι μία εξουσία που πρέπει να μεταρρυθμιστεί και μία ιδέα που πρέπει να αφυπνιστεί. Προφανώς και τα δύο ηχούν μεγαλεπήβολα, ιδίως το δεύτερο. Η δικαιοσύνη ως θεσμός, ως κρατική εξουσία προφανώς μπορεί να φθάσει και στην Ελλάδα στο επίπεδο που επιβάλουν οι θεσμικές προδιαγραφές και οι καλές πρακτικές του ευρωπαϊκού νομικού πολιτισμού».

Και πρόσθεσε: «Η αναφορά όμως στη δικαιοσύνη ως ιδέα, ομολογώ ότι δεν είναι κυριολεκτική, θέλει να λειτουργήσει ως διανοητική και ηθική πρόκληση, όχι φιλοσοφικά αλλά πρακτικά, να υπογραμμίσει τη σημασία που έχει η εμπιστοσύνη της κοινωνίας των πολιτών στο δικαστικό σύστημα, άρα να θέσει το ζήτημα της αξιοπιστίας και του κύρους της δικαιοσύνης και όχι βεβαίως το πάντοτε κεντρικό αλλά απώτερο ζήτημα της κοινωνικής δικαιοσύνης των ανισοτήτων και της αναδιανομής του πλούτου. Το συνέδριο δεν φιλοδοξεί, με άλλα λόγια, να ανακαλύψει την πυρίτιδα, υπάρχει πλήθος διαθέσιμων ερευνών, μελετών και προτάσεων, θέλουμε να αναζωπυρώσουμε τη συζήτηση για να συνθέσουμε τα στοιχεία που συγκροτούν τη μεγάλη εικόνα».

Το συνέδριο ξεκίνησε με την παρουσίαση έρευνας της Metron Analysis για το πώς βλέπει η κοινωνία τη σημερινή κατάσταση στη Δικαιοσύνη. Ο Στράτος Φαναράς, ανέλυσε και κωδικοποίησε τα ευρήματα με κυριότερο κατά την κοινή γνώμη να είναι η αργοπορία και καθυστέρηση της εκδίκασης των υποθέσεων.

Καταγράφεται ακόμη δυσπιστία, αμφιβολία για την ανεξαρτησία των δικαστών, υπόνοια για την άσκηση πολιτικής επιρροής, αναδεικνύεται το ζήτημα της πολυνομίας αλλά και της δικομανίας. Ιδιαίτερη θέση καταλαμβάνει η καθυστέρηση στην έκδοση αποφάσεων.

Στη πρώτη θεματική ενότητα διερευνήθηκε η σημερινή κατάσταση στη Δικαιοσύνη ως μεγάλο θεσμικό και αναπτυξιακό πρόβλημα τη χώρας.

Κοινός τόπος των ομιλητών ήταν πως η Δικαιοσύνη καθυστερεί εμφανώς αλλά μπορεί να μεταρρυθμιστεί. Ωστόσο καταγράφηκαν αποκλίσεις για το εύρος και το βάθος των μεταρρυθμίσεων. Ο αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και πρώην Πρόεδρος του ΣτΕ, Παναγιώτης Πικραμμένος, ανέφερε πώς κάθε μεταρρύθμιση στο χώρο της Δικαιοσύνης προϋποθέτει την αποδοχή της από την κοινωνία.

Μίλησε για «ταρακούνημα της δικαστικής νοοτροπίας» με στόχο τη δημιουργία μιας νέας γενιάς δικαστών με άλλες παραστάσεις που θα δεχτούν αξιολόγηση και σεμινάρια. Ο κ. Πικραμμένος ανέφερε ότι δεν υπάρχει η απαραίτητη πολιτική συναίνεση και συνεννόηση καθώς χρειάζεται χρόνος για να αποδώσουν οι αλλαγές καθώς δεν φτάνει μια κυβερνητική θητεία.

«Δεν αποδέχομαι ότι είναι πολιτικοποιημένοι οι δικαστές ούτε ότι δέχονται πιέσεις. Άλλο να ακούνε τις ανησυχίες μιας κυβέρνησης κι άλλο να υποκύπτουν σ΄ αυτές. Αν το κάνουν δεν στέκουν καλά στα πόδια τους», επεσήμανε χαρακτηριστικά.

Από τη πλευρά του ο επιχειρηματίας Σπύρος Θεοδωρόπουλος εξέφρασε την άποψη ότι το μεγάλο πρόβλημα για τον επιχειρηματικό κόσμο δεν είναι η ποιότητα της Δικαιοσύνης όσο ο μεγάλος χρόνος που χρειάζεται να εκκαθαριστούν επενδυτικές υποθέσεις. Όπως εξήγησε «η αργοπορία μιας επένδυσης είναι θάνατος». Θεώρησε ότι η εξωδικαστική επίλυση διαφορών μπορεί να συμβάλει εφόσον υπάρχει συνεννόηση και συναίνεση .

«Η μεταρρύθμιση στη Δικαιοσύνη είναι δείγμα κοινωνική αλλαγής», είπε ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης, Μιχάλης Καλογήρου στη παρέμβασή του προτείνοντας εθνικό διάλογο συνεννόηση και πολιτική συναίνεση τουλάχιστον στο επιστημονικό πεδίο. Ζήτησε ακόμη να αυξηθούν οι πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης και να γίνει σχετικός διάλογος εντός της Δικαιοσύνης με όλους τους φορείς

Ο πρώην Πρόεδρος του ΣτΕ και Πρόεδρος της ΑΔΧΠ, Κωνσταντίνος Μενουδάκος απέδωσε τις καθυστερήσεις σε έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού αναφέροντας χαρακτηριστικά πώς στην Ελλάδα ένας δικαστής έχει προς διάθεσή του έναν υπάλληλο ενώ στην Ευρώπη ο μέσος όρος είναι ένας δικαστής προς 4 υπαλλήλους ενώ παρατήρησε ότι υπάρχει καχυποψία κι έλλειψη εμπιστοσύνης.

Παρέμβαση στη συζήτηση έκανε ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Ισίδωρος Ντογιάκος τονίζοντας πώς πέρα από το μεράκι και τη προετοιμασία του δικαστή, η ποινική δικαιοσύνη δεν μπορεί να δικάζει υπό το κράτος των κραυγών που ακούγονται δημόσια και απηύθυνε έκκληση «πριν κρίνετε μια ενέργεια της Δικαιοσύνης καλό είναι να υπάρχει αυτοσυγκράτηση αλλά και οι δικαστές και εισαγγελείς να είναι προσεκτικοί».

Στην επόμενη ενότητα που αφορούσε τις υποκειμενικές προϋποθέσεις και τη δεκτικότητα δικαστών και δικηγόρων να αποδεχθούν και να εφαρμόσουν τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις διεξήχθη ζωηρός διάλογος καθώς διασταύρωσαν τα ξίφη τους η Πρόεδρος του Αρείου Πάγου, Μαρία Γεωργίου, ο Πρόεδρος του ΔΣΑ, Δημήτρης Βερβεσός, η Πρόεδρος της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, Μαργαρίτα Στενιώτη, ο πρόεδρος Εφετών ε.τ., Νίκος Σαλάτας και ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, Δημήτρης Φινοκαλιώτης.

Τον συντονισμό των συζητήσεων ανέλαβε ο Ιωάννα Μάνδρου.

Ο κύκλος των πολιτικών και υποκειμενικών προϋποθέσεων για μεταρρυθμίσεις στη Δικαιοσύνη συνέχισε με τη διερεύνηση της εφαρμογής των ευρωπαϊκών προδιαγραφών του κράτους δικαίου στη καθημερινή λειτουργία της ελληνικής Δικαιοσύνης. Τη συζήτηση συντόνισε ο επί τιμή Πρόεδρος του ΝΣΚ, Ιωάννης-Κωνσταντίνος Χαλικιάς, και συμμετείχαν οι κκ: Γιάννης Κτιστάκις, δικαστής στο ΕΔΔΑ, ο γενικός εισαγγελέας του ΔΔΕ, Αθανάσιος Ράντος, πρώην πρόεδρος του ΣτΕ , ο Λίνος -Αλέξανδρος Σισιλιάνος, Κοσμήτορας Νομικής Σχολής Αθηνών και πρώην Πρόεδρος του ΕΔΔΑ και ο πρώην Πρόεδρος του ΔΕΕ και ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ Βασίλης Σκουρής. Διαπιστώθηκε ότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα εναρμόνισης με τη νομολογία του ΕΔΔΑ και του ΔΕΕ, υπάρχουν όμως ακόμη πολλές εκκρεμότητες με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις συνθήκες κράτησης στις φυλακές.

Η πρώτη μέρα του συνεδρίου έκλεισε με τη συζήτηση για τη στάση της κοινωνίας απέναντι στη Δικαιοσύνη με τη συμμετοχή διακεκριμένων νομικών: Χριστόφορος Αργυρόπουλος, Δικηγόρος, πρώην Πρόεδρος Ένωσης Ποινικολόγων,Γιάννης Ιωαννίδης, Δικηγόρος, Αντιπρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Αντώνης Καραμπατζός, Δικηγόρος, Καθηγητής Νομικής Σχολής, ΕΚΠΑ, Αντύπας Καρίπογλου, Δικηγόρος, Δήμητρα Κρουστάλλη, Δημοσιογράφος, Βασίλης Μαρκής, Αντεισαγγελέας Αρείου Πάγου ε.τ. Τη συζήτηση συντόνισε η Αλκμήνη Φωτιάδου, Επιστημονική Συνεργάτης Κέντρου Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου.

Όλοι οι ομιλητές συνέπεσαν στο ότι δεν εννοείται απονομή της Δικαιοσύνης χωρίς τις εγγυήσεις του κράτους δικαίου. Αν αυτό δεν συμβαίνει, τότε δεν υπάρχει ούτε το ένα ούτε το άλλο- ούτε δικαιοσύνη ούτε κράτος δικαίου. Επίσης έγινε σαφές πώς είναι υποχρέωση όλων των συντελεστών που εμπλέκονται στην απονομή της δικαιοσύνης να υπερασπίζονται το κράτος δικαίου ώστε να μη σχηματίζει η κοινωνία αρνητική γνώμη για την απονομή της Δικαιοσύνης γιατί αναπτύσσεται το αίσθημα της ματαίωσης των προσδοκιών της.

Επισημάνθηκε ακόμα ότι οι συχνές αλλαγές στο νομικό πλαίσιο, και η κακή νομοθέτηση για εγκλήματα μεγάλου ενδιαφέροντος σε συνδυασμό με τον τρόπο που τα ΜΜΕ τα προβάλουν, καλλιεργούν τις προσδοκίες της κοινωνίας για την απονομή της Δικαιοσύνης που συχνά είναι μακριά από την πραγματικότητα και τις εγγυήσεις που απαιτούνται.

Οι εργασίες του συνεδρίου συνεχίζονται.

Έναρξη εργασιών δεύτερης ημέρας του συνεδρίου: Τρίτη (08/11), στις 14:00, στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρεταννία.

Μπορείτε να παρακολουθήστε διαδικτυακά το συνέδριο στο YouTube.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις