Κώτσηρας: Η Δικαιοσύνη ως διαρκής θεσμική πρόκληση

Στις 4 Ιανουαρίου ο Πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης μου έκανε την ιδιαίτερη τιμή να με τοποθετήσει Υφυπουργό Δικαιοσύνης αρμόδιο για θέματα Διεθνούς Συνεργασίας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Έχει ιδιαίτερη σημασία τόσο για τον νομικό πολιτισμό όσο και για τον πολιτικό προγραμματισμό της Κυβέρνησης η αποτύπωση ενός διακριτού χαρτοφυλακίου Διεθνούς Συνεργασίας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Αποτελεί έτσι ένα ξεκάθαρο δείγμα πολιτικής βούλησης για την ανάπτυξη ακόμη πιο αποτελεσματικών ενεργειών σύγκλισης της έννομης τάξης μας με τα διεθνή πρότυπα.

Και οι δύο πυλώνες εμφανίζουν μεγάλες και διαρκείς θεσμικές προκλήσεις.

Στο κρίσιμο ζήτημα διεθνούς συνεργασίας, η Ελλάδα ως μέλος του σκληρού πυρήνα της ευρωπαϊκής ενοποίησης και ισότιμο και ενεργό μέρος της διεθνούς κοινότητας θα εντείνει όλες τις δράσεις που αποσκοπούν στην ενίσχυση της συμμετοχής της στα διεθνή και ευρωπαϊκά δίκτυα δικαστικής συνεργασίας στις αστικές και ποινικές υποθέσεις. Επιπλέον, θα επιδιωχθεί το μέγιστο ποιοτικό αποτέλεσμα σε επίπεδο ενσωμάτωσης δευτερογενούς ενωσιακής νομοθεσίας ή λήψης σχετικών μέτρων εκτέλεσης και εφαρμογής. Το ίδιο θα πράξουμε και σε επίπεδο νομοθετικής πρωτοβουλίας και διοικητικών πρακτικών για να ισχύουν τα εχέγγυα και τα μέγιστα επίπεδα προστασίας διατάξεων υπερνομοθετικής ισχύος με υπερεθνική προέλευση. Αυτό είναι πρωτίστως θέμα σεβασμού στο Κράτος Δικαίου και διεθνούς αξιοπιστίας της χώρας.

Από την άλλη πλευρά, έχω ακλόνητη πεποίθηση ότι η ποιότητα μιας Δημοκρατίας εξαρτάται από την κρίσιμη ύλη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Άλλωστε, μόνο όταν διασφαλίζεται η ίση μεταχείριση των πολιτών μπορούμε να μιλάμε για ευνομία.

Το ελληνικό νομικό σύστημα διαθέτει ισχυρά εχέγγυα προστασίας. Έχουμε ένα εξαιρετικά σοβαρό νομικό οπλοστάσιο, από το προστατευτικό των δικαιωμάτων και των ελευθεριών μέρος του Συντάγματος μέχρι την κατώτερη νομοθεσία. Ωστόσο, χρειάζεται συνολική επισκόπηση συγγενών θεσμών και εννόμων σχέσεων, ώστε να επιτυγχάνονται λύσεις που θα αντέχουν στο χρόνο. Παράλληλα, απαιτείται διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους, δηλαδή με ενδεχομένως θιγόμενες από την υπάρχουσα κατάσταση ή εν γένει εμπλεκόμενες κοινωνικές ομάδες και συντονισμός με άλλες πολιτικές κοινωνικής μέριμνας και αλληλεγγύης. Η πολιτική των δικαιωμάτων είναι πολιτική οριζόντια και διατομεακή και σε καμία περίπτωση δεν εξαντλείται στη νομική κατοχύρωση του δικαιώματος. Συνέχεται με την ανάπτυξη πολιτικών που το διασφαλίζουν στην πράξη, το νομιμοποιούν ως θεσμό, το εισάγουν ως διδακτέα ύλη στην εκπαίδευση, το στηρίζουν οικονομικά. Δημιουργούν, δηλαδή, κουλτούρα δικαιώματος.

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης σχεδιάζει, συνδιαμορφώνει και υλοποιεί δράσεις που ανάγονται σε ειδικές πληθυσμιακές ομάδες. Υπό την εποπτεία του Υπουργού Επικρατείας έχει εκπονηθεί Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα δικαιώματα των ΑμΕΑ, στην υλοποίηση του οποίου και θα έχουμε ενεργό ρόλο. Στηρίζω απόλυτα την κοινωνική και δικαιωματική προσέγγιση και προς αυτή την κατεύθυνση θα κινηθεί κάθε σχετική πρωτοβουλία με απόλυτο σεβασμό στη Διεθνή Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία.

Επιπλέον, αποδίδουμε πολύ σημαντικό ρόλο στην αναβάθμιση των θεσμικών πρωτοβουλιών για τους ανήλικους, συντονίζοντας παράλληλα και τη σύνταξη και υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, το οποίο θα τεθεί σε ισχύ εντός του 2021. Στον τομέα αυτό σχεδιάζεται ολοκληρωμένη παρέμβαση μέσα από την λειτουργία του Εθνικού Μηχανισμού Εκπόνησης, Παρακολούθησης και Αξιολόγησης Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Επιπλέον, θα υπάρξουν από το Υπουργείο και άλλες πρωτοβουλίες με άξονα το παιδί και τα δικαιώματα των ανηλίκων, όπως η αναμόρφωση του πλαισίου της Εταιριών Προστασίας Ανηλίκων, των Σπιτιών του Παιδιού και των Επιμελητών Ανηλίκων (προβλεπόμενα από το Ενοποιημένο Σχέδιο Κυβερνητικής Πολιτικής).

Εμβληματική είναι επίσης η πρωτοβουλία του Σχεδίου Δράσης κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας. Στην υλοποίηση των επιμέρους δράσεών του, συμμετέχουμε πέντε συναρμόδια Υπουργεία. Πέραν των παιδαγωγικών σκοπών του, η εφαρμογή του θα συντείνει στην αποσαφήνιση και οριοθέτηση των αρμοδιοτήτων και του τρόπου της διασύνδεσης των υπηρεσιών καθώς και του τρόπου συντονισμού τους, για την αποτελεσματικότερη διερεύνηση των περιστατικών ρατσιστικής βίας και για την προστασία του θύματος.

Με τον Υπουργό Δικαιοσύνης κ. Κώστα Τσιάρα συνεργαζόμαστε ήδη σε άριστο και εποικοδομητικό κλίμα για την υλοποίηση του συνολικού κυβερνητικού έργου στον τομέα ευθύνης μας. Έρχομαι για να οικοδομήσουμε πολιτικά πάνω στο ήδη πολύ σημαντικό έργο που έχει εκπονηθεί στο Υπουργείο, και μάλιστα υπό τις εξαιρετικά αντίξοες για τη λειτουργία της Δικαιοσύνης και των θεσμών αντικειμενικές συνθήκες της πανδημίας.

Γνώμονας της πολιτικής μας θα είναι η ανάληψη πρωτοβουλιών και δράσεων με σημαντικό κοινωνικό αποτύπωμα και θετικό αντίκτυπο στην καθημερινότητα των πολιτών. Άλλωστε, η εύρυθμη λειτουργία και απονομή της Δικαιοσύνης συνιστούν ασφαλή δείκτη για την ποιότητα της Δημοκρατίας μας. Ειδικά η αποτελεσματική προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου μέσω του σχεδιασμού και της υλοποίησης ολοκληρωμένων παρεμβάσεων και στρατηγικών καθώς και η ισότιμη συμμετοχή της Ελλάδας στη διεθνή και την ενωσιακή δικαιοταξία αποτελούν θεμελιώδεις προϋποθέσεις του Κράτους Δικαίου, αλλά και ένα σταθερό εχέγγυο ευημερίας για κάθε πολίτη.

*Ο Γιώργος Κώτσηρας είναι υφυπουργός Δικαιοσύνης αρμόδιος για θέματα Διεθνούς Συνεργασίας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, βουλευτής Δυτικής Αττικής της ΝΔ.