“Make Europe Great Again”: Ο Όρμπαν στην προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ

Από την 1η Ιουλίου, η Ουγγαρία ανέλαβε την εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τη θητεία της να διαρκεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024. Αυτό έχει προκαλέσει ανησυχία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο λόγω της ακροδεξιάς πολιτικής του Βίκτορ Όρμπαν και τον προειδοποιήσεων που έχει λάβει πολλάκις, έναντι των στρατηγικών συμφερόντων της ΕΕ.

Σύμφωνα με εκτιμητές, παρότι η άνοδος της ακροδεξιάς στις πρόσφατες ευρωεκλογές δίνει ένα “σήμα” ώθησης στον Όρμπαν, η πολιτική ατζέντα της ΕΕ τους επόμενους μήνες, ενδέχεται να περιορίσει την επιρροή της Ουγγαρίας στο Συμβούλιο.

Η ουγγρική προεδρία έχει ήδη προκαλέσει αντιδράσεις καθώς για πολλούς βασίζεται στο τραμπικό δόγμα “Κάντε την Αμερική Μεγάλη ξανά”, ως “Κάντε την Ευρώπη Μεγάλη ξανά (MEGA)”. Οι Ούγγροι διπλωμάτες για την ώρα αρνούνται εμφατικά ότι ο Όρμπαν αντιγράφει τις πολιτικές του Τραμπ, ωστόσο ο θαυμασμός του για τον αμερικανό μεγιστάνα μόνο κρυφός δεν είναι. Μάλιστα, η προεδρία της Ουγγαρίας συμπίπτει χρονικά με τις επερχόμενες εκλογές των ΗΠΑ τις οποίες ενδέχεται να κερδίσει ο Ντόναλντ Τραμπ, με τους Δημοκρατικούς να ανησυχούν για την υποψηφιότητα Μπάιντεν μετά το πρόσφατο debate.

Ακόμη, ο Όρμπαν δεν κρύβει την πολιτική του “συγγένεια” με τον Πούτιν, τον οποίο συνεχάρη ανοιχτά για την πρόσφατη επανεκλογή του, αλλά και για τον Σι Τζινπίνγκ. Θυμίζουμε πως η Ρωσία και η Κίνα είναι στρατηγικοί “αντίπαλοι” της ΕΕ, ιδίως η πρώτη, μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Οι δε σχέσεις με την Κίνα, βρίσκονται υπό αναλυτική συζήτηση – διαπραγμάτευση μεταξύ των Κρατών – Μελών.

Ο Όρμπαν και η σχέση του με την Ουκρανία

Μέχρι πρότινος, ο Όρμπαν επέκρινε διαρκώς τον Ζελένσκι για την έναρξη του πολέμου στη χώρα του. Τη δε Τρίτη, ο Όρμπαν ζήτησε από τον ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι “να εξετάσει το ενδεχόμενο μιας γρήγορης κατάπαυσης του πυρός η οποία θα μπορούσε να επιταχύνει τις ειρηνευτικές συνομιλίες”, κατά τη διάρκεια αιφνιδιαστικής επίσκεψής του στο Κίεβο.

Ο Όρμπαν δηλώνει τώρα πως η Βουδαπέστη εκτιμά τις ειρηνευτικές πρωτοβουλίες της Ουκρανίας, αλλά ζήτησε από τον ουκρανό ομόλογό του να ασκήσει πίεση για μια εκεχειρία με στόχο να διεξαχθούν γρήγορα ειρηνευτικές συνομιλίες.

Ο Ζελένσκι δήλωσε από την πλευρά του πως η Ουκρανία χρειάζεται μια “δίκαιη ειρήνη” και πως η Ευρώπη οφείλει να συνεχίσει τη στρατιωτική αρωγή της προς την Ουκρανία. Σύμφωνα με τον Ζελένσκι, η επίσκεψη του Ούγγρου ηγέτη φανερώνει τις “κοινές ευρωπαϊκές προτεραιότητες, σε ποιό σημείο είναι σημαντικό να υπάρξει μια δίκαιη ειρήνη στην Ουκρανία και στο σύνολο της Ευρώπης”.

Ο Ορμπάν δήλωσε ακόμα πως θέλει να βελτιώσει τις σχέσεις της χώρας του με την Ουκρανία και να υπογράψει μια ευρεία συμφωνία διμερούς συνεργασίας. Στην κοινή τους συνέντευξη ο Ζελένσκι δήλωσε πως οι συνομιλίες μεταξύ των δύο ηγετών στο Κίεβο μπορεί να χρησιμεύσουν ως βάση για μια μελλοντική συμφωνία ανάμεσα στην Ουκρανία και την Ουγγαρία, κάτι που απασχολεί την Ευρώπη, συνολικά.

Γιατί έχει σημασία η Προεδρία του Συμβουλίου

Αξίζει πάντως να σημειωθεί πως οι θέσεις της Ουγγαρίας αντιμετωπίζονται με καχυποψία ακόμη κι από συντηρητικούς πολιτικούς όπως η Μελόνι, η οποία θέλει εσχάτως να διαφοροποιηθεί από το φάσμα των “σχέσεων” με τη Ρωσία, κάτι που ισχύει και για τη Λεπέν. Τουλάχιστον, σε “επίσημο” επίπεδο.

Το δε Συμβούλιο της ΕΕ είναι ένα από τα δύο θεσμικά όργανα της ΕΕ που κατέχει τη νομοθετική εξουσία. Το έτερο είναι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Αποτελείται από υπουργούς των 27 κρατών μελών που ομαδοποιούνται ανά χαρτοφυλάκιο και προεδρεύεται από μια εξάμηνη εκ περιτροπής προεδρία.

Παρά τη νομοθετική εξουσία του, η Συνθήκη της Λισαβόνας του 2007 μείωσε τις εξουσίες του Συμβουλίου έναντι του Ευρωκοινοβουλίου, ιδίως σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. Επιπλέον, το Συμβούλιο δεν έχει την εξουσία να προτείνει νέους νόμους της ΕΕ, κάτι που είναι ευθύνη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Το Συμβούλιο της ΕΕ δεν πρέπει να συγχέεται με:

• το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο – όπου οι ηγέτες των κρατών μελών της ΕΕ συνεδριάζουν τέσσερις φορές τον χρόνο για να καθορίσουν τις γενικές κατευθύνσεις της χάραξης των πολιτικών της ΕΕ
• Συμβούλιο της Ευρώπης – το οποίο δεν αποτελεί όργανο της ΕΕ.

Τι κάνει το Συμβούλιο

• Διαπραγματεύεται και θεσπίζει τη νομοθεσία της ΕΕ, από κοινού με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με βάση τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
• Συντονίζει τις πολιτικές των χωρών της ΕΕ
• Χαράσσει την εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας της ΕΕ, με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου
• Συνάπτει συμφωνίες μεταξύ της ΕΕ και άλλων χωρών ή διεθνών οργανισμών
• Εγκρίνει τον ετήσιο προϋπολογισμό της ΕΕ – από κοινού με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Μέχρι να συγκροτηθεί η νέα Επιτροπή, το Συμβούλιο δεν μπορεί να ασκήσει νομοθετική δραστηριότητα. Επίσης με τη νίκη του Τουσκ στην Πολωνία πέρυσι, ο Όρμπαν έχασε έναν ισχυρό σύμμαχο στο Συμβούλιο, αλλά μπορεί ακόμα να υπολογίζει στην υποστήριξη του Σλοβάκου πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίκο, που είναι επίσης “φιλοπουτινικός”.

Η υπερσυντηρητική κυβέρνηση του Όρμπαν αναμένεται φυσικά να δώσει προτεραιότητα σε ζητήματα όπως το μεταναστευτικό, που είναι και το αγαπημένο του θέμα, αλλά και η διεύρυνση της ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια.

Θα αποφύγει επίσης μέσα στο επόμενο εξάμηνο να “αγγίξει” βασικά ζητήματα όπως οι πολιτικές για την κλιματική αλλαγή ή το κράτος δικαίου αλλά και τα ΛΟΑΤΚΙ δικαιώματα.

Οι απειλές του Όρμπαν

Τα τελευταία τρία χρόνια, η ΕΕ έχει παγώσει περίπου 30 δισεκατομμύρια ευρώ κονδυλίων προς την Ουγγαρία λόγω των παραβιάσεων της ουγγρικής κυβέρνησης ως προς την ανεξαρτησία του Τύπου και της Δικαιοσύνης, αλλά και των ομοφοβικών και ρατσιστικών πολιτικών της και της διαφθοράς που δεν έχει ελεγχθεί.

Στην πραγματικότητα, η Ουγγαρία θεωρείται το πιο διεφθαρμένο από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ σύμφωνα με τη Διεθνή Διαφάνεια.

Ο Όρμπαν έχει απαντήσει στις κυρώσεις της ΕΕ ασκώντας βέτο σε σημαντικές αποφάσεις και διαδικασίες, συμπεριλαμβανομένων των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Ουκρανίας και της Μολδαβίας, του πακέτου βοήθειας 50 δισεκατομμυρίων ευρώ στην Ουκρανία και των κυρώσεων κατά της Ρωσίας.

Η όλη στρατηγική του ισοδυναμεί με ανοιχτό εκβιασμό, με στόχο να “ακινητοποιήσει” την ΕΕ.

Παρόλα αυτά, δεν συζητείται ενδεχόμενο εξόδου της Ουγγαρίας από την Ένωση, η οποία άλλωστε στοχεύει στη διεύρυνσή της. Η δε κοινή γνώμη της χώρας τάσσεται κατά 73% υπέρ της ΕΕ, βάσει του ευρωβαρόμετρου.

Η κυβέρνηση Όρμπαν προτάσσει τώρα στην ατζέντα της την ενίσχυση “της κυριαρχίας των εθνικών κυβερνήσεων εις βάρος της γραφειοκρατίας της ΕΕ και του ομοσπονδιακού εποικοδομήματος”, θέσεις παρόμοιες με εκείνες που εκφράζει η Μαρίν Λεπέν.

Στα εγχώριά του, ο Όρμπαν απειλείται μόνο από έναν πρώην σύμμαχό του στο δικό του κόμμα, τον ​​Péter Magyar, που είναι πρώην εξέχον μέλος του κόμματος Fidesz. Ο Magyar ορκίστηκε να θέσει τέλος “στη διαφθορά του Όρμπαν”, έχοντας βέβαια παρόμοια στρατηγική και πολιτική σκοπιά ως προς την ιδεολογία.