Μητσοτάκης – Ερντογάν ανοίγουν διαύλους επικοινωνίας: Τι συμφώνησαν

Το πρώτο βήμα για νέο ελληνοτουρκικό διάλογο έγινε κατά τη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Vilnius της Λιθουανίας, παρουσία των υπουργών Εξωτερικών της Ελλάδας και της Τουρκίας.

Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση του Μαξίμου:

“Η συνάντηση έγινε σε καλό κλίμα. Οι κκ. Μητσοτάκης και Ερντογάν συμφώνησαν ότι είναι προς όφελος των δύο χωρών το θετικό κλίμα που έχει διαμορφωθεί στις διμερείς σχέσεις τους τελευταίους μήνες να έχει συνέχεια και συνέπεια. Προς τούτο συμφωνήθηκε οι δύο πλευρές να οικοδομήσουν πάνω στο θετικό μομέντουμ και να ενεργοποιήσουν κατά το επόμενο διάστημα πολλαπλούς διαύλους επικοινωνίας ανάμεσα στις δύο χώρες.

Συμφώνησαν η επόμενη συνεδρίαση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας να πραγματοποιηθεί το φθινόπωρο στη Θεσσαλονίκη. Ανέθεσαν στους υπουργούς Εξωτερικών να καθοδηγούν τη διαδικασία και να ενημερώνουν τους ηγέτες για την πρόοδο που σημειώνεται. Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι προσβλέπει σε πιο συχνές επαφές σε όλα τα επίπεδα, ώστε να οικοδομηθεί κλίμα εμπιστοσύνης και οι προϋποθέσεις που θα οδηγήσουν σε βελτίωση των σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας.”

Ενδεικτικό του καλού κλίματος είναι άλλωστε και το γεγονός ότι το γραφείο του Ελληνα πρωθυπουργού και η τουρκική προεδρία έβγαλαν ακριβώς την ίδια ανακοίνωση για τη συνάντηση.

Ο διάλογος μπροστά στις κάμερες

Κυβερνητικές πηγές έκαναν εξάλλου λόγο αμέσως μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης για μία ειλικρινή συζήτηση σε καλό κλίμα, σημειώνοντας ότι οι δύο ηγέτες έθεσαν το πλαίσιο για τη συνέχεια.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, κατά την έναρξη της συνάντησης ο Τούρκος πρόεδρος επεσήμανε την ύπαρξη νέου Υπουργικού Συμβουλίου και στις δύο χώρες με τον κ. Μητσοτάκη να τονίζει πως «αντιλαμβάνομαι πως οι Υπουργοί Εξωτερικών έχουν ήδη μιλήσει και έχουν μία πολύ καλή επαφή και συνεργασία».

Ειδικότερα ο διάλογος που είχαν οι δύο ηγέτες έχει ως εξής:

Ερντογάν: Έχουμε μια νέα κυβέρνηση, πρωθυπουργέ, άρα έχουμε εδώ μια νέα ομάδα.

Μητσοτάκης: Όπως και εμείς. Αλλά αντιλαμβάνομαι ότι οι υπουργοί μας έχουν ήδη συναντηθεί και ξεκίνησαν μια καλή επαφή.

Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι στην αρχή της συνάντησης των δύο ηγετών ήταν παρών και ο επικεφαλής των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών, Ιμπραήμ Καλίν, ο οποίος και συνεχάρη τον Έλληνα πρωθυπουργό για την επανεκλογή του. Με τη σειρά του ο Κυριάκος Μητσοτάκης συνεχάρη τον κ. Καλίν για την ανάληψη των νέων καθηκόντων του.

“Κόκκινο τηλέφωνο” Δένδια Γκιουλέρ και επαφή για ΜΟΕ

Νωρίτερα, κατά τη συνάντηση που είχε ο υπουργός Άμυνας, Νίκος Δένδιας με το νέο Τούρκο ομόλογο του, Γιασάρ Γκιουλέρ, συμφωνήθηκε να υπάρξει επικοινωνία των δύο πλευρών προκειμένου να πραγματοποιηθεί συνάντηση για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.

Δένδιας και Γκιουλέρ, συμφώνησαν επίσης να υπάρχει η δυνατότητα άμεσης μεταξύ τους τηλεφωνικής επικοινωνίας, εφόσον χρειαστεί, ενώ εξετάσθηκε και η δυνατότητα πραγματοποίησης εκατέρωθεν επισκέψεων.

Το πλαίσιο της συνάντησης και οι στόχοι που επετεύχθησαν

Η συνάντηση Μητσοτάκης Ερντογάν διήρκεσε μία ώρα και πραγματοποιήθηκε στον απόηχο του deal της Τουρκίας με τις ΗΠΑ, αλλά και την ΕΕ:

Υπενθυμίζεται ότι η Άγκυρα είπε το “ναι” στην ένταξη της Σουηδίας στη Συμμαχία, πήρε την αμερικανική υπόσχεση για τα F16 και η ΕΕ έκλεισε το μάτι για επανέναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Η κυβέρνηση δεν ανησυχεί πάντως για το πράσινο φως του Λευκού Οίκου στο πακέτο αγοράς νέων F16 και αναβάθμισης αυτών που ήδη διαθέτει η Τουρκία σε επίπεδο Viper, αλλά αναμένει ποιους όρους και περιορισμούς θα θέσει το Κογκρέσο.

Με άλλα λόγια, η Αθήνα ποντάρει για άλλη μία φορά στον “παλιό φίλο” Μπομπ Μενέντεζ, που πρόσφατα δήλωσε ότι θα πρέπει να διασφαλιστεί πως η Τουρκία δεν θα χρησιμοποιήσει τα νέα και αναβαθμισμένα F16 για να παραβιάζει τον ελληνικό εναέριο χώρο. Πάντως είναι αμφίβολο κατά πόσον μία τέτοια ρήτρα θα διασφαλίσει τη χώρα μας από απειλές. Και βέβαια ούτως ή άλλως η Τουρκία υποτίθεται ότι ως σύμμαχος στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ θα έπρεπε να σέβεται την ελληνική κυριαρχία.

Ούτως ή άλλως από την κυβέρνηση τονίζουν ότι η ισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο δεν θα αλλάξει εις βάρος της χώρας μας, καθώς η Ελλάδα ήδη ετοιμάζεται να πάρει τα νεότερης γενιάς F35, πριν η γειτονική χώρα πάρει τα δικά της μαχητικά παλιότερης γενιάς.

Κυβερνητικά στελέχη σχολίαζαν ειδικότερα ότι πριν από τέσσερα χρόνια η Τουρκία ετοιμαζόταν να πάρει 100 F35 χωρίς περιορισμό, αλλά σήμερα η Ελλάδα είναι στο πρόγραμμα των F35, η Τουρκία όχι και επιπλέον υπόκειται και σε περιορισμούς όσον αφορά τα F16.

Υπενθυμίζεται ότι η Τουρκία έχει ζητήσει και φαίνεται πως τελικά θα λάβει από τις ΗΠΑ 40 αεροσκάφη F-16 καθώς και κιτ εκσυγχρονισμού για 79 πολεμικά αεροσκάφη που βρίσκονται ήδη στο απόθεμα της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας. Και φαίνεται πως θα τα πάρει, έστω και εάν το Κογκρέσο χρυσώσει κάπως το χάπι για την Ελλάδα. Επομένως το επιχείρημα που χρησιμοποιούσε ατύπως το προηγούμενο διάστημα η κυβέρνηση, πως μπλόκαρε η πώληση νέων μαχητικών στην Τουρκία, δεν θα υφίσταται πια.

Το Μαξίμου πάντως θεωρεί ότι συμφέρει την Ελλάδα μία νέα στροφή της Τουρκίας προς τη Δύση. Σύμφωνα με το κυβερνητικό σκεπτικό, εφόσον η Άγκυρα θέλει να τα έχει καλά με ΗΠΑ και Βρυξέλλες, θα μειώσει την ένταση στο Αιγαίο. Από την κυβέρνηση σημειώνουν επίσης με νόημα πως η ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ περνά μέσω Αθήνας και Λευκωσίας.

Επομένως, το κυβερνητικό επιτελείο θεωρεί πως εξακολουθεί να υπάρχει ένα momentum για διάλογο με την Τουρκία, που θα μπορούσε να φτάσει ακόμη και στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης.

Υπενθυμίζεται ότι ο κ. Μητσοτάκης προσερχόμενος χθες στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ εξέφρασε την ελπίδα πως στη συνάντηση με Ερντογάν οι δύο χώρες μπορούν να χαράξουν έναν οδικό χάρτη, “ώστε να μπορέσουμε να επιλύσουμε τη σημαντικότερη γεωπολιτική μας διαφορά, που δεν είναι άλλη από την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, δηλαδή ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδος.”

Τι θα μπορούσε να περιλαμβάνει αυτός ο οδικός χάρτης;

• Πρώτα από όλα, τα θέματα της λεγόμενης “θετικής ατζέντας”, δηλαδή συναντήσεις υπουργών για συνεργασία στο εμπόριο, την οικονομία, την ενέργεια και κυρίως το μεταναστευτικό.
• Δεύτερον, να ξεκινήσει ο 65ος γύρος των διερευνητικών επαφών, που είχαν διακοπεί το 2022.
• Τρίτον, να ξεπαγώσουν τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.
• Τέταρτον, εφόσον και όταν παγιωθεί κλίμα εμπιστοσύνης, να ξεκινήσουν συζητήσεις και για ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα.