Νίκος Μπίστης: Αν δεν θέλεις όταν μπορείς, όταν θέλεις δεν θα μπορείς

Όταν ανεβαίνουν οι τόνοι μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας – και μάλιστα με υπαιτιότητα του Ερντογάν όπως προφανώς συμβαίνει τώρα- είναι δύσκολο να ακουστούν οι νηφάλιες φωνές που επιμένουν στην ανάγκη διαλόγου. Αντιθέτως είναι η ώρα των πολεμοχαρών και των αφελών ή ακόμα χειρότερα ενός συνδυασμού των δύο. Είναι η ώρα που όλο το πολιτικό προσωπικό της χώρας πιέζεται για να προσχωρήσει σε συναγωνισμό ακαμψίας, εξοβελίζοντας από τον λόγο του τον διάλογο , ως συνώνυμο της υποχωρητικότητας , της ενδοτικότητας, ακόμα και της προδοσίας.

Εναπόθεσαν όλες τις ελπίδες τους στους εξοπλισμούς και στον Μενεντεζ, ελπίζοντας ότι ο μεγάλος μας σύμμαχος θα εντάξει στο κείμενο αμυντικού προϋπολογισμού των ΗΠΑ την τροπολογία της Γερουσίας που θέτει περαιτέρω εμπόδια για την αγορά από την Τουρκία νέων F -16 και τον εκσυγχρονισμό των παλιών. Ως γνωστόν, όμως, η τροπολογία Μενέντεζ δεν εντάχθηκε στο κείμενο. Οι πιέσεις και το μπραντεφέρ θα συνεχιστούν, η κυβέρνηση των ΗΠΑ όμως θέλει να έχει λυμένα τα χέρια της στο θέμα της πώλησης όπλων στο εξωτερικό.

Πόσο μάλλον οταν ο Μενέντεζ βάζει στην σειρά για «τιμωρία» την Σαουδική Αραβία, τα Εμιράτα και το Αζερμπαϊτζάν. Το Στειτ Ντιπαρτμεντ αξιοποιεί τις προθέσεις του Μενεντεζ για να πιέσει τους απείθαρχους συμμάχους των ΗΠΑ, αλλά δεν προχωράει και σε κινήσεις που θα οδηγούσαν σε ρήξη με αυτούς. Την ίδια ώρα αν βγούμε από το κάδρο της ελληνοτουρκικής ένταση και δούμε την μεγάλη εικόνα με τις εξελίξεις στον πόλεμο της Ουκρανίας, θα διαπιστώσουμε ότι παράλληλα με τους ρωσικούς βομβαρδισμούς και την ουκρανική αντεπίθεση κάτι αρχίζει να κινείται στον χώρο της διπλωματίας ( σχετικά ήπιες δηλώσεις Μπάϊντεν Λαβρόφ ). Σε μια τέτοια επιθυμητή από κάθε λογικό άνθρωπο εξέλιξη, υπάρχει ενισχυμένος ρόλος για την Τουρκία. Δεν ξεμπερδεύουμε , λοιπόν, επειδή έχουμε ασμένως αναλάβει τον ρόλο του πιο πρόθυμου εταίρου των ΗΠΑ. Υπάρχουν και άλλοι ρόλοι για άλλους πρωταγωνιστές στην περιοχή.

Ας κρατήσουμε και την άλλη σημαντική εξέλιξη των ημερών, την οριοθέτηση των θαλασσίων συνόρων μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου που ανοίγει τον δρόμο για την άντληση και συνεκμετάλλευση του φυσικού αερίου της περιοχής. Η συμφωνία που πρέπει να εγκριθεί από το Κοινοβούλιο του Λιβάνου ( δηλαδή και από την σιωπηλή μέχρι στιγμής Χεζμπολάχ, δηλαδή εμμέσως και το Ιράν) θα βάλει τέλος σε μια διαρκή και αιματηρή ένταση στα χερσαία σύνορα των δυο χωρών. Θα δούμε πως θα εξελιχθούν τα πράγματα, αν όμως έχουν αίσιο τέλος, θα αποδειχθεί , όπως και στην Βόρεια Ιρλανδία, ότι και οι πιο αιματηρές συγκρούσεις , αν υπάρξει η κατάλληλη ευκαιρία και γενναίοι πρωταγωνιστές πρόθυμοι να σηκώσουν το βάρος του συμβιβασμού ,μπορούν να βρουν δρόμο ειρηνικής και αμοιβαία επωφελούς λύσης.

Δυστυχώς εμείς βρισκόμαστε πολύ μακριά απο την επίλυση των Ελληνοτουρκικών διαφορών. Η εμπρηστική ρητορική του Τούρκου Προέδρου δεν επιτρέπει αυτή την στιγμή αισιοδοξία. Και ο κίνδυνος για ένα ατύχημα με ανυπολόγιστες συνέπειες δεν είναι θεωρητικός . Όμως δεν ήταν πάντα έτσι . Αποδεικνύεται και στα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής – μάλλον κυρίως σε αυτά – ότι οι ευκαιρίες δεν υπάρχουν εσαεί στο ράφι για να τις πάρεις όποτε θέλεις. Πρέπει να αξιοποιήσεις την συγκυρία, που συνήθως είναι ανεπανάληπτη. Στις ελληνοτουρκικές σχέσεις είχαμε μια μεγάλη ευκαιρία το 2003 2004 όταν ένας «άλλος» Ερντογάν αναλάμβανε την τύχη της γείτονος και ήταν πρόθυμος για συμβιβασμούς. Δυστυχώς το έργο της κυβέρνησης Σημίτη στον συγκεκριμένο τομέα ( δια χειρός Χρήστου Ροζάκη) αρνήθηκε να το ολοκληρώσει – από τον φόβο του πολιτικού κόστους- το δίδυμο Καραμανλή Μολυβιάτη. Στο Κυπριακό είχαμε δυο ευκαιρίες , το σχέδιο Αναν και την Συμφωνία στο Κραν Μοντανά. Εμείς τις αφήσαμε ανεκμετάλλευτες .Στα ελληνοτουρκικά και στο Κυπριακό αποδείχθηκε ότι « αν δεν θέλεις όταν μπορείς, όταν θέλεις δεν θα μπορείς». Τώρα πια δεν υπάρχει κάποιος που να θέλει ή να μπορεί. Και ο διεθνής παράγων έχει ξεχάσει το Κυπριακό και το Αιγαίο το αντιμετωπίζει απλώς για να μην αποβεί χώρος ανάφλεξης και σύγκρουσης δυο συμμαχικών δυνάμεων . Η προσπάθεια επίλυσης των διαφορών έχει απλώς εγκαταλειφθεί και πρέπει να ξεκινήσουμε σχεδόν απο την αρχή. Μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, διάλογος , Συμφωνία όπου είναι εφικτό και στο βάθος Χάγη. Μόνο , εκεί στο βάθος , θα έχουμε κατακτήσει συνθήκες διαρκούς ειρήνης.

ΥΓ: Προσπαθώ να φανταστώ τι θα γινόταν αν ο Τσίπρας , μπροστά στις αντιδράσεις όλης της τότε αντιπολίτευσης, δεν προχωρούσε στην Συμφωνία των Πρεσπών και το θέμα έμπαινε τώρα. Με τους φιλοΡώσους εθνικιστές ενισχυμένους στην γείτονα – που θα την αποκαλούσαν όλοι σκέτη Μακεδονία- τους Αμερικανούς να πιέζουν για την ένταξη στο ΝΑΤΟ, τον Μητσοτάκη να θέλει να τους εξυπηρετήσει αλλά να φοβάται τους εθνικιστές στο κόμμα του και τον Βελόπουλο. Ευτυχώς ο Τσίπρας και ήθελε και μπόρεσε την κατάλληλη στιγμή.

**Ο Νίκος Μπίστης είναι μέλος της Πολιτικής Γραμματείας και συντονιστής της Επιτροπής Πολιτικού Σχεδιασμού του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις