Νίκος Μπίστης: Για την ΑΥΓΗ με συναίσθημα και λογική

Αισθάνομαι την υποχρέωση να εξηγήσω γιατί στην συνεδρίαση του Πολιτικού Συμβουλίου  στήριξα την πρόταση του Διοικητικού Συμβουλίου της εφημερίδας για την αναστολή έκδοσης  της καθημερινής ΑΥΓΗΣ.

Επίσης, να εξηγήσω  γιατί δεν πιστεύω σε ημίμετρα, χρονοβόρες και κοστοβόρες  ενέσεις ζωής και επιτροπές σωτηρίας. Καταλαβαίνω τις συναισθηματικές αντιδράσεις. Πολλοί από εμάς σε διάφορες φάσεις συνδεθήκαμε  με την εφημερίδα και τους αγώνες της.

Αυτό που δεν μπορώ να δεχθώ είναι την υποκριτική συναισθηματική κερδοσκοπία. Ότι κάποιοι είναι πιο αριστεροί ή πιο ευαίσθητοι από άλλους ή ότι στην υπόθεση αυτή αποτυπώνεται η «δεξιά» στροφή του κόμματος που δήθεν επιδιώκουμε όσοι είμαστε υπέρ της διεύρυνσης και του μετασχηματισμού του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία.

Δεν είμαστε από πέτρα. Η στιγμή που η κόκκινη σημαία κατέβηκε από το Κρεμλίνο ήταν από τις χειρότερες της ζωής μου και  όταν ακούω καμιά φορά στο YouTube την Διεθνή, βουρκώνω. Αλλά εάν πίστευα ότι είναι εφικτό ή πρέπει  να ξανάρθουν εκείνες οι μέρες και οι συνακόλουθοι συμβολισμοί, απλά θα έμενα στο ΚΚΕ. Η ζωή προχωράει, η λογική ισορροπεί το συναίσθημα, η πραγματικότητα είναι αμείλικτη.

Και η πραγματικότητα είναι  ότι η κρίση του γραπτού τύπου είναι  αναμφισβήτητη. Πρώτα η ελεύθερη ραδιοφωνία και η τηλεόραση και μετά καταλυτικά τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ, αχρήστεψαν την είδηση από τα έντυπα μέσα. Στη συνέχεια, τα Social Media – συνήθως με κακό τρόπο και λαϊκισμό- πήραν μεγάλη μερίδα από την μάχη των ιδεών. Για μια σοβαρή εφημερίδα γνώμης έμεινε χώρος -πολύ μικρότερος από πριν-τις Κυριακές. Το καθημερινό Βήμα έκλεισε, η Ελευθεροτυπία επίσης, η καθημερινή Καθημερινή ζορίζεται. 

Αν χειμάζεται ο έντυπος τύπος γενικά, ο κομματικός τύπος ειδικότερα έχει πανευρωπαϊκά πεθάνει και κατά την γνώμη μου κάθε προσπάθεια νεκρανάστασης του είναι μάταιη.

Εφημερίδες ιστορικές –  τουλάχιστον όσο η ΑΥΓΗ- όπως η Unita, η Umanité και η Mundo Obrero έκλεισαν εδώ και καιρό τις καθημερινές έντυπες εκδόσεις τους, κάποιες και την Κυριακάτικη έκδοση. Δεν έγινε αυτό – όπως ισχυρίστηκε ο φίλος μου Νίκος Φίλης για την Unita – επειδή το κόμμα στήριξης κινήθηκε προς τα δεξιά.

Τόσο αυτή όσο και οι εφημερίδες που δεν μετατοπίστηκαν από την κομμουνιστική ή την ριζοσπαστική  αριστερά είχαν την ίδια ακριβώς τύχη. Η πραγματικότητα είναι ότι ο κομματικός τύπος ακολούθησε την πορεία του κομμουνιστικού κινήματος.´

Ανθισε  την εποχή της επαναστατικής πλημμυρίδας τη δεκαετία του ‘20 και την  περίοδο της αντιφασιστικής δικαίωσης μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Τότε που οι βιομηχανικοί εργάτες στο κόκκινο στεφάνι γύρω από το Παρίσι και οι διανοούμενοι του κέντρο του Παρισιού αγόραζαν την Umanité για να πάρουν γραμμή και να πιστοποιήσουν περήφανα την ταυτότητα τους.

Όταν άρχισε η πορεία παρακμής των κομμουνιστικών  κομμάτων  οι εφημερίδες – όργανα, όσες μεταμορφώσεις και αν αποπειράθηκαν, έφθιναν  σιγά-σιγά και στο τέλος έκλεισαν. Είναι χαρακτηριστικό ότι και όταν ο κομματικός  φορέας μετεξελίχθηκε επιτυχώς και διατήρησε (Ιταλία) ή εκτόξευσε (Ελλάδα) το πολιτικό και εκλογικό του εκτόπισμα και πάλι οι  εφημερίδες που ήταν στον έλεγχο του κόμματος δεν απέκτησαν κυκλοφορία στοιχειωδώς ανάλογη της επιρροής του. Οι αριστεροί και κεντροαριστεροί πολίτες στην Ιταλία διαβάζουν Republika, ενώ μέρος του αριστερού κοινού στην Ελλάδα διαβάζει την Εφημερίδα των Συντακτών.

Τι μπορεί να γίνει; Μια πρόταση είναι να ακολουθήσουμε την πεπατημένη. Εξόρμηση για συνδρομές, αν δεν υπήρχε η πανδημία εξόρμηση πόρτα-πόρτα , επίκληση στην ιστορικότητα της εφημερίδας, στο φιλότιμο των αριστερών.

Τα δοκιμάσαμε χρόνια τώρα, απέτυχαν, είναι μαθηματικά βέβαιο ότι μετά μια στιγμιαία έκλαμψη θα γυρίσουμε στα ίδια. Και θα συνεχιστεί η οικονομική αιμορραγία -ούτε ένας στο Πολιτικό Συμβούλιο ισχυρίστηκε ότι η εφημερίδα είναι βιώσιμη-  με κίνδυνο σε λίγους μήνες να μην μπορεί να κρατηθεί ούτε η Κυριακάτικη ΑΥΓΗ ούτε το Κόκκινο. 

Και ναι μεν μια εφημερίδα της Αριστεράς δεν είναι  μια επιχείρηση με την στενή έννοια του όρου αλλά από αυτό το σημείο  μέχρι εκείνο που οι εκδόσεις και το ραδιόφωνο του κόμματος απορροφούν το 75% της κρατικής επιχορήγησης, που σε τελική ανάλυση δίνεται για άλλους λόγους, υπάρχει μεγάλη απόσταση.

Αυτό που μπορεί και πρέπει να γίνει είναι να κάνουμε την κρίση της ΑΥΓΗς  ευκαιρία για τον συνολικό εκσυγχρονισμό της επικοινωνιακής πολιτικής και των μέσων  του κόμματος.  Δηλαδή, με τα χρήματα που θα εξοικονομηθούν από την εξυγίανση,  να γίνει στοχευμένη ενίσχυση των μέσων αφού πρώτα απελευθερωθούν από τον στενό κομματικό έλεγχο και στελεχωθούν από σοβαρούς επαγγελματίες που έχουν εξοικείωση και με τα νέα μέσα και εργαλεία όπως ζητά η εποχή μας. 

Να ανεβάσουν, δηλαδή, ποιοτικά το προϊόν ώστε να διευρυνθεί και το κοινό στο οποίο απευθύνονται. Η συχνότητα του Κόκκινου μπορεί να αποδειχθεί πολιτικό χρυσάφι. Αρκεί να ανεβάσει την ποιότητα του και να γίνει το ραδιόφωνο όχι μόνο  του θυμωμένου αριστερού αλλά και κάθε ανοιχτόμυαλου προοδευτικού πολίτη. Κάτω από τις ίδιες πάνω κάτω  προϋποθέσεις μπορεί όχι μόνο να επιζήσει αλλά και να αναβαθμιστεί η Κυριακάτικη ΑΥΓΗ.

Τις καθημερινές μια πιο ποιοτική και ακόμα πιο απελευθερωμένη από πολιτικό έλεγχο έντυπη εφημερίδα όπως η «Εφημερίδα των Συντακτών» μπορεί να κάνει εξαίρετη δουλειά.

H καθημερινή ηλεκτρονική έκδοση (site) και η έντυπη και ηλεκτρονική Κυριακάτικη ΑΥΓΗ πρέπει και μπορούν μέσα από την εξυγίανση και την εξοικονόμηση πόρων να ηγηθούν στη νέα εποχή δείχνοντας πως μια εφημερίδα γνώμης μπορεί να είναι ελκυστική και ενδιαφέρουσα για ευρύτερες ομάδες πολιτών και κυρίως για τη σημερινή νέα γενιά και τις επόμενες που δεν έχουν πιά ιδιαίτερη σχέση με τα έντυπα μέσα. Που επικοινωνούν, ψυχαγωγούνται, ενημερώνονται ηλεκτρονικά. Θέλει τόλμη, πρωτοβουλίες, νέου τύπου ηλεκτρονικές και έντυπες εκδόσεις. Και κυρίως μια πιο σύγχρονη προσέγγιση που να έχει σχέση με την εποχή της 4 βιομηχανικής επανάστασης και τις ανάγκες της.

Μόνο έτσι εφημερίδες και ραδιόφωνο θα συμβάλλουν ώστε να σπάσει η πολιτική και πολιτιστική ηγεμονία που έχει αποκτήσει η συντηρητική παράταξη, αξιοποιώντας βέβαια την δεσπόζουσα θέση στο μιντιακό σύστημα που απέκτησε με άφθονο χρήμα και εξυπηρετήσεις ημετέρων επιχειρηματιών.

Όμως εκτός από το να  καταγγέλλουμε την κατάσταση  πρέπει να στρωθούμε κάτω για να την ανατρέψουμε. Και αυτό δεν θα επιτευχθεί με την έντυπη  καθημερινή ΑΥΓΗ που πουλάει 700 φύλλα όταν ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία έχει εκατοντάδες χιλιάδες εκλογείς και 60.000 μέλη.

Χρειαζόμαστε στον  έντυπο τύπο, τηρουμένων των αναλογιών και των εποχών που έχουν αλλάξει, μια σύγχρονη «Επιθεώρηση Τέχνης». Πλατειά, δημοκρατική, ποιοτική, ενδιαφέρουσα και  ήρεμα μαχητική.

Έτσι έχει η κατάσταση. Απευθύνομαι, λοιπόν, σε εκείνους τους καλοπροαίρετους που ανησυχούν ειλικρινά, μήπως μαζί με την καθημερινή έντυπη ΑΥΓΗ χαθεί και μια πολύτιμη περιουσία ιδεών και αγώνων. Και τους λέω πως η οχύρωση στα «ξύλινα τείχη» της καθημερινής ΑΥΓΗΣ είναι μάταιη.

Μόνο με το μεγάλο άνοιγμα, την κατανόηση της νέας ηλεκτρονικής εποχής και την αξιοποίηση των νέων μέσων και εργαλείων, οι ιδέες μας  θα κατέβουν από το ράφι και θα συναντηθούν με το μεγάλο κοινό. Και τίποτε πιο αριστερό από αυτό δεν υπάρχει.

*Ο Νίκος Μπίστης είναι μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία.