Νίκος Μπίστης: Η ακτινογραφία των ψηφοφόρων δείχνει και τον δρόμο

Προφανώς τα πολιτικά κόμματα της Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς έχουν κάθε δικαίωμα να δίνουν την δική τους ερμηνεία στους αριθμούς, ακόμα και να αγνοούν ποιοτικά χαρακτηριστικά που επίμονα προκύπτουν από τις μετρήσεις. Να καλύπτονται πίσω απο το κλισέ περί «φωτογραφίας της στιγμής» και να ελπίζουν ότι στην επόμενη φωτογραφία θα «βγουν» καλύτερα.

Όμως και στην νέα ποιοτική έρευνα της ΕΤΕΡΟΝ – Ινστιτούτο για την Έρευνα και την Κοινωνική Αλλαγή προκύπτει κατευθείαν ή a contrario το ζητούμενο. Πιο καθαρά δεν θα μπορούσε να το φωνάξει η έρευνα.

Σε μια περίοδο θυελλώδους ανόδου της Ακροδεξιάς σε όλη την Ευρώπη και προετοιμασίας της συνεργασίας δεξιάς Ακροδεξιάς, οι πολίτες αντιστέκονται σθεναρά. Στο ερώτημα «ποιος ιδεολογικός χαρακτηρισμός η ταυτότητα ταιριάζει καλύτερα στις ιδέες σας» απαντούν: σοσιαλδημοκρατία 28,9% Δημοκρατικός σοσιαλισμός 14,5% κομμουνισμός 5,6% οικολογία 4,8%( το ένα μπλοκ με συγγενή ιδεολογικά και πολιτικά χαρακτηριστικά). Φιλελευθερισμός 16,8% νεοφιλελευθερισμός 5,5% συντηρητισμός 6,1% εθνικισμός 7,7%. (Το άλλο μπλοκ, της πολύχρωμης Δεξιάς).

Σημαντικό σημείο: στην αντίστοιχη έρευνα του 2023 η πρώτη επιλογή των πολιτών ήταν για τον φιλελευθερισμό ενώ τώρα είναι η σοσιαλδημοκρατία ενισχυμένη κατά : + 2,7% με σχεδόν ισόποση πτώση του φιλελευθερισμού – 2,9%.

Η αποτύπωση αυτών των ιδεολογικών προσδιορισμών σε κομματική προτίμηση στο σημερινό πολιτικό τοπίο -όπως πολύ σωστά παρατηρεί ο Αντώνης Γαλανόπουλος στην ανάλυση του στην Εφημερίδα των Συντακτών- δεν μεταφράζεται αυτόματα σε συγκεκριμένες πολιτικές επιλογές ή εκλογικές συμπεριφορές. Αν υπήρχε τέτοια αντιστοίχιση το μπλοκ των αριστερών, προοδευτικών ,οικολογικών δυνάμεων θα αθρόιζε άνετα πάνω από 50%. Όλοι ξέρουμε ότι αυτό δεν συμβαίνει.

Παρά ταύτα και στο πιο σκληρό και περισσότερο εκλογικό ερώτημα «πιο ευρύτερο ιδεολογικό ρεύμα η παράταξη θα μπορούσε να διασφαλίσει περισσότερο ένα καλύτερο μέλλον για την Ελλάδα και τους πολίτες της;» και πάλι η κεντροαριστερά /Αριστερά πλειοψηφεί με 32,1 % έναντι της παράταξης Κεντροδεξιά/ Δεξιά που συγκεντρώνει 28,5. Και οι δύο παρατάξεις εξουσίας παρουσιάζουν μείωση έναντι της έρευνας του 2023 την οποία καρπώνεται η απάντηση «Καμμία από τις δυο» που φτάνει στο 34,8%.

Και στις δυο αυτές κρίσιμες απαντήσεις και σε συνδυασμό με άλλες ερωτήσεις της έρευνας αβίαστα κατά την γνώμη μου βγαίνουν κάποια συμπεράσματα.

Η γενική σε όλη την Ευρώπη τάση ενίσχυσης ακροδεξιών ή αλαλούμ, αλλοπρόσαλλων συνήθως προσωπικών η μονοθεματικών σχημάτων έφτασε και εδώ και αποτυπώνεται στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της έρευνας. Ενισχύονται έτσι αθροιστικά με 4 ποσοστιαίες μονάδες ο εθνικισμός και ο συντηρητισμός που είναι εξαρχής εγκατεστημένα στον σκληρό πυρήνα του μπλοκ της Δεξιάς.

Όμως παίρνοντας υπόψη την μείωση του φιλελευθερισμού, την αύξηση της σοσιαλδημοκρατίας και κυρίως την εκπληκτική (αλλά ιστορικά εξηγήσιμη) αντοχή της προοδευτικής παράταξης, σε μια στιγμή μάλιστα που τα τρία δυνάμενα να συνεργαστούν κόμματα ( ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, Νέα Αριστερά ) βρίσκονται σε κακή κατάσταση, η Αριστερά / Κεντροαριστερά / Πολιτική Οικολογία παραμένει η πιο ρεαλιστική και ελκυστική εναλλακτική λύση.

Πριν προχωρήσουμε, λοιπόν, σε αυτό που κάνει νιάου νιάου στα κεραμίδια της έρευνας, ας τελειώνουμε και με τον μύθο του ισχυρού αντισυστημισμου. Αυτόν που ορισμένοι νομίζουν ότι είναι η λύση στα αριστερά τους αδιέξοδα, παραβλέποντας ότι για την κοινή γνώμη οι πρώτοι «αντισυστημικοί» είναι ο Τραμπ και εντός συνόρων η Κωνσταντοπουλου. Η ίδια πάντως κοινή γνώμη, όπως προκύπτει σε σχετικό ερώτημα δεν ασχολείται και πολύ με την διάκριση συστημικός αντί συστημικός.13,4% αισθάνονται μάλλον συστημικοί, 18,6% μάλλον αντισυστημικοί, 24,5 ούτε το ένα ούτε το άλλο και 36% δεν θεωρούν ότι τους εκφράζει η διάκριση ανάμεσα σε συστημικούς και αντισυστημικούς.

Έχουν οι άνθρωποι βιοτικά προβλήματα να αντιμετωπίσουν και θέλουν πρακτικές, εφαρμόσιμες λύσεις από αυτούς που ψηφίζουν για να κυβερνήσουν την χώρα. Σε κάθε περίπτωση ούτε ο συστημικός ούτε ο αντίσυστημικός συνιστούν ύλη για συγκρότηση πλειοψηφικού ρεύματος. Όσο θα Κυβερνήσει ο Κασσελάκης άλλο τόσο θα κυβερνήσει και η Κωσταντοπούλου. Μόδες είναι που θα περάσουν. Συγκεντρώνουν ένα εφήμερο ενδιαφέρον, αλλά πολλοί λίγοι θα αφήσουν την τύχη τους και την πορεία της χώρας στα χέρια τους.

Υπό μια προϋπόθεση για να επιστρέψουμε στα κεραμίδια της Έρευνας: οτι οι προοδευτικές δυνάμεις θα αναγνώσουν σωστά το μήνυμα και το αίτημα που προκύπτει από παντού. Θα έλεγα ότι τα κόμματα δεν χρειαζόντουσαν καν την έρευνα του ΕΤΕΡΟΝ για να καταλάβουν τι πρέπει να κάνουν ήδη από προχθές. Να ξεκινήσουν τώρα τον προγραμματικό διάλογο και να βάλουν στόχο να βρεθούν σε κοινό ψηφοδέλτιο νίκης απέναντι στην συντήρηση με την μορφή που η τελευταία θα εμφανιστεί ή θα συνασπιστεί.

Η έρευνα του Eteron δείχνει ότι είναι απολύτως εφικτό να συγκροτηθεί τώρα νικηφόρο πλειοψηφικό ρεύμα. Η τελική μορφή του σχήματος (συνεργασία δυνάμεων ή νεο κόμμα που θα συμπεριλάβει τα υπάρχοντα) και ο επικεφαλής θα βρεθούν, αν δεν υπάρχουν ήδη.

Τα πράγματα είναι απλά. Αρκεί να αναλογιστούν στο ΠΑΣΟΚ γιατί ενώ 28,9% δείχνει εμπιστοσύνη στην Σοσιαλδημοκρατία, ο τυπικά επίσημος φορέας της είναι στο 10 με 12%. Και στον ΣΥΡΙΖΑ και την Νέα Αριστερά γιατί ενώ οι πολίτες δείχνουν εμπιστοσύνη κατά 14,5% στις ιδέες και αξίες του Δημοκρατικού Σοσιαλισμού αθροιστικά υπολείπονται σημαντικά. Προφανώς κάτι όλοι δεν κάνουν σωστά και βρίσκονται μακρυά από τις αγωνίες των πολιτών, που θέλουν εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης. Έτσι ώστε οι προοδευτικές διαθέσεις τους να αντιστοιχηθούν με τις προοδευτικές πολιτικές δυνάμεις.

Ο Νίκος Μπίστης είναι στέλεχος της Νέας Αριστεράς