Νίκος Παρασκευόπουλος: Δικαιοσύνη παντού!

Ποιος διαφωνεί με το μεγαλόπνοο σύνθημα της σημερινής αντιπολίτευσης; Δικαιοσύνη παντού! ‘Όμως όλοι γνωρίζουν ότι συνήθως το πρόβλημα δεν είναι να εντοπιστεί ο στόχος, αλλά να βρεθεί ο τρόπος. Κι όσοι διαβάζουν τακτικά αυτά εδώ τα άρθρα, έχουν καταλάβει πόσο αποφεύγονται τα ευνόητα «πρέπει», ο διακηρυκτικός και ο συμβουλευτικός λόγος. Η αμφισβήτηση και η κριτική είναι που εμπνέουν, η διαλεκτική φέρνει την πρόοδο.

Ο Σύριζα άσκησε κυβερνητική εξουσία, επομένως οφείλει να συνοδεύει τους προγραμματισμούς του με αυτοκριτική. Ο ίδιος ήμουν κοντά δυο χρόνια Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρώπινων δικαιωμάτων και επομένως έχω μια προσωπική υποχρέωση αυτοκριτικής σε σχέση με τη θητεία μου: Ξεκάθαρης αυτοκριτικής, κι όχι με αοριστολογίες του τύπου «κάναμε κάποια λάθη αλλά έγιναν σημαντικά βήματα». Σε αυτήν τη συγκεκριμένη θητεία αναφέρομαι.

Αν πιστεύει κανείς ότι θα επαναληφθούν παρακάτω τα «μελανά» περί το «Νόμο Παρασκευόπουλου» έχασε. Απολογιστικά, σήμερα είμαστε βέβαιοι ότι με το συγκεκριμένο νόμο οι συνθήκες στις φυλακές αισθητά βελτιώθηκαν, το ίδιο η αντίστοιχη διεθνής εικόνα της χώρας, ενώ και τα στατιστικά στοιχεία της Αστυνομίας για τη βαριά εγκληματικότητα, που αντιστοιχούσαν σε εκείνη την περίοδο, δεν επιβαρύνθηκαν: Κάποια έμειναν σταθερά, κάποια ελαττώθηκαν,* παρά τα όσα έλεγε η πρωτοφανούς έντασης και έκτασης προπαγάνδα που τότε αναπτυσσόταν.

Άλλα ήταν, λοιπόν, τα λάθη. Με δεδομένο ότι η διακυβέρνηση της χώρας γίνεται αδύνατη όταν δεν στηρίζεται από μια εύρυθμη δικαιοσύνη, τα βαρίδια που ακούμπησαν στη ζυγαριά ήταν δύο: Ας κρίνουν τρίτοι πόσο βάρυναν, ή αν υπερίσχυσαν τα θετικά έργα.

Πρώτο, δεν επιχειρήθηκε μια ριζική – στο πλαίσιο πάντα του Συντάγματος – αναδιοργάνωση, με μορφή εκδημοκρατισμού λειτουργιών, της διοίκησης της Δικαιοσύνης. Ιστορικό πρότυπο ελληνικής μεταρρύθμισης – τομής προϋπήρχε: Αναφέρομαι στο Ν. 2172/1993, τον οποίο είχε εισηγηθεί ο τότε Υπουργός Δικαιοσύνης και προηγουμένως καταξιωμένος Σύμβουλος της Επικρατείας Γεώργιος Κουβελάκης. Ο νόμος αυτός εμβάθυνε τη δημοκρατική λειτουργία των δικαστηρίων με μεταρρυθμίσεις που αφορούσαν: Την εκλογή συμβουλίων διεύθυνσης των δικαστηρίων ουσίας από ομοιόβαθμους δικαστές με καθολική και μυστική ψηφοφορία, την κλήρωση συνθέσεων σε μεγάλα δικαστήρια και πειθαρχικά συμβούλια, τη μείωση του αριθμού ανώτατων και ανώτερων δικαστών και εισαγγελέων (ρύθμιση που συνέβαλε στην καθυστέρηση προαγωγών ώστε να εμπεδωθούν εντωμεταξύ οι μεταρρυθμίσεις) και άλλα ανάλογα. Επίσης ιδρύθηκε Σχολή Δικαστών με εμπλουτισμένο πρόγραμμα. Η μεταρρύθμιση του 1993 στηρίχθηκε από μεγάλο αριθμό των δικαστών.

Υπάρχουν πολλές δικαιολογίες για την παράλειψη μιας ανάλογης αναδιοργάνωσης κατά το 2015 – 2016: Ένα μεγάλο μέρος της σχετικής δραστηριότητας διοχετεύθηκε τότε στην εκπλήρωση μνημονιακών υποχρεώσεων για μεταρρυθμίσεις, ή δεσμευόταν από αυτές, ενώ η καθημερινή προσπάθεια απάντησης σε ψευδείς ή παραποιημένες ειδήσεις (ήταν πρωτοφανές το κύμα, και δεν αφορούσε μόνο το «Ν. Παρασκευόπουλου») απασχολούσε διαρκώς και εντατικά. Οι δικαιολογίες αυτές όμως ελαφρύνουν χωρίς να ακυρώνουν την ευθύνη για την παράλειψη.

Δεύτερο σημαντικό θέμα ήταν ότι κατά την απόφαση για την ανάδειξη των κορυφαίων της Δικαιοσύνης, όπως προβλέπει το Σύνταγμα, δεν καταβλήθηκε πάντα προσοχή ώστε να επιλεγούν δικαστές που έχαιραν γενικής εκτίμησης και καταξίωσης από τους συναδέλφους τους. Αναφέρομαι σε μια περίπτωση, που συνδέθηκε όμως με καίριες πολιτικές συνέπειες. Σχετικό και δευτερεύον αλλά όχι αμελητέο θέμα ήταν επίσης και το γεγονός ότι οι σχετικές κρίσεις έγιναν με χρονική καθυστέρηση. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τα ανώτατα δικαστήρια να δυσλειτουργούν και ο κόσμος της δικαιοσύνης να σχηματίζει την εντύπωση ότι τα θέματά της δεν αξιολογούνται με την προτεραιότητα που τους ανήκει.

Οι προσεχείς εκλογές στη χώρα μας επίκεινται και μια πολιτική μεταβολή θα παράσχει μια νέα συνθήκη για αναδιοργάνωση, με ριζική στα πλαίσια του Συντάγματος εμβάθυνση του εκδημοκρατισμού στη Διοίκηση της Δικαιοσύνης. Η ευκαιρία δεν πρέπει να χαθεί, χρειάζεται θάρρος, η διαφθορά καλπάζει και η χώρα έχει πραγματικά ανάγκη για Δικαιοσύνη παντού!

*ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Βλ. σχετικά στοιχεία στο βιβλίο της Ματίνας Πούλου, Πολιτικός φόβος και έγκλημα. Η περίπτωση

*Ο Νίκος Παρασκευόπουλος είναι ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ και πρώην υπουργός Δικαιοσύνης

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις