Νίκος Παρασκευόπουλος: Η πυρκαγιά και ο συνταξιούχος

Αυτήν τη φορά ο ύποπτος για την πυρκαγιά (στην καταπράσινη ακόμη Θάσο) δεν ήταν μια από τις συνηθισμένες φιγούρες: Δεν ήταν πράκτορας ξένης χώρας, ή ένας ασυνείδητος παραθεριστής αστός, ένας πυρομανής, ένας εσωτερικός εχθρός που επιβουλεύεται δάση για να σπείρει τσιμέντα ή άλλες κερδοφόρες εγκαταστάσεις. Δεν ήταν καν ένας ασυντήρητος πυλώνας ηλεκτρισμού που να εξερράγη, ή ο «στρατηγός άνεμος», ή ένα αποτσίγαρο. Πρόκειται για ένα συνταξιούχο, που μπορεί μάλιστα εντέλει να αποδειχθεί και αθώος.

Καθώς όμως το πράσινο -κατεξοχήν στη Μεσόγειο- αποτελεί ανάσα ζωής και ασπίδα επιβίωσης του γήινου περιβάλλοντος, κάτι πρέπει να παρατηρήσουμε στους – όπως ο παραπάνω – πλούσιους καταλόγους των υπόπτων εμπρησμού: Ότι η ποικιλία των παραγόντων – αιτίων είναι ατέλειωτη. Επομένως και ότι η αστυνόμευση της πρώτης φλόγας είναι μια αναγκαία, αλλά ανεπαρκής βαθμίδα πρόληψης.

Έτσι άλλωστε συμβαίνει και με τα περισσότερα εγκλήματα, τα οποία υπόσχεται ότι θα εξαλείψει το σύστημα Νόμος και Τάξη -Law and Order- αυξάνοντας τις ποινές.

Έτσι ακριβώς συνέβη και με τον πρόσφατο δρακόντειο νόμο 4855/2021: Αύξησε τις απειλούμενες από τον Ποινικό Κώδικα ποινές για εμπρησμούς, με κυβερνητική υπόκρουση θριαμβολογιών ότι πλέον αντιμετωπίζεται δραστικά το πρόβλημα. Ο καθένας όμως το φετινό καλοκαίρι διαπιστώνει το ευνόητο, ότι μετά την ψήφιση του νέου νόμου οι πυρκαγιές δεν μειώθηκαν, κάθε άλλο! Πράγμα βέβαια καθόλου περίεργο, αφού ο επίδοξος δράστης δεν ανοίγει τον Ποινικό Κώδικα να συμβουλευτεί τις ποινές και να το ξανασκεφθεί.

Αφού, επίσης, οι εμπνευστές της νομοθετικής μεταρρύθμισης αυτό που αντικειμενικά στόχευαν ήταν ο αποπροσανατολισμός από ενεργές κοινωνικά συνθήκες και καταπιέσεις, καθώς και η καλλιέργεια μιας γενικότερης φοβικής στάσης του πολίτη.

Τα κοινωνικά φαινόμενα, όπως άλλωστε και τα φυσικά, είναι αδύνατο να εξαλειφθούν ή έστω να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά χωρίς κοινωνική πολιτική πρόληψης και σεβασμού του περιβάλλοντος. Όπως άλλωστε είναι αδύνατο να αντιμετωπιστούν από την αγορά, αφού οι δράσεις κοινής ωφέλειας δεν παράγουν κέρδη και δεν έχουν άλλο πελάτη από το σύνολο.

Γίνεται φανερό: Αυτό που αποτελεσματικά μπορεί να οργανωθεί είναι η αντιμετώπιση της διάδοσης της φλόγας, με κοινωνική κινητοποίηση (η συμβολή των εθελοντών πυροσβεστών στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών ήταν και φέτος από ουσιαστική έως ηρωική) και με έγκαιρη κρατική προετοιμασία (προσλήψεις πυροσβεστών, αναδιοργάνωση δασικής υπηρεσίας, καταπολέμηση αυθαιρεσιών).

Η αναζήτηση της πολιτικής ευθύνης και η κοινωνική συμμετοχή σε αγώνες και κινητοποιήσεις έχουν κόστος. Δεν είναι ανέξοδες, όπως η κατασκευή αποδιοπομπαίων τράγων και οι δημαγωγικές απειλές. Το ισοζύγιό τους όμως είναι θετικό: Άμεσο χρονικά μεν αλλά μικρό το κόστος της πρόληψης, αυριανό δε αλλά ζωτικό και τεράστιο το όφελος.