Νομοσχέδιο για την Παιδεία: Εμμονή ή στρατηγική επιλογή;

Πριν λίγες ημέρες η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας ψήφισε το νομοσχέδιο για την Παιδεία. Το νομοσχέδιο αυτό -αν και πλέον ψηφισμένο- είναι ήδη καταδικασμένο στη συνείδηση της μεγάλης πλειοψηφίας, ειδικά των νέων ανθρώπων και των οικογενειών τους.

Είναι καταδικασμένο στη συνείδηση των φοιτητών που βλέπουν να περνούν οι μήνες, με τις σχολές κλειστές, όμως αυτό καθόλου δεν εμποδίζει την κυβέρνηση να ψηφίζει νομοσχέδια που αφορούν τις σπουδές και το μέλλον τους.

Είναι καταδικασμένο στη συνείδηση των φοιτητών, που εργάζονται για να τα βγάλουν πέρα, και βλέπουν ότι η κυβέρνηση τους απειλεί με διαγραφή ως “αιώνιους” κι “αδιάφορους”.

Είναι, επ ίσης, καταδικασμένο στη συνείδηση των μαθητών που βλέπουν, εν μέσω της σχολικής χρονιάς, να αλλάζουν οι όροι εισαγωγής στα ανώτατα ιδρύματα, για να εξασφαλιστεί ακόμη μεγαλύτερη πελατεία στα ιδιωτικά κολέγια. Γιατί, σε τελική ανάλυση, αυτό είναι που ενδιαφέρει την κυβέρνηση κι όχι οι επιδόσεις στις εξετάσεις και το μορφωτικό επίπεδο των μαθητών. Το τελευταίο μάλιστα δεν λύνεται με τις εξετάσεις και το σύστημα εισαγωγής, αλλά με το ίδιο το περιεχόμενο του σχολείου, που εδώ και χρόνια υποβαθμίζεται και μετατρέπεται σε “εξετασιοκεντρικό”.

Συνεπώς, όση προπαγάνδα, όσα κόλπα, όσες προβοκάτσιες κι αν αξιοποιήσει η κυβέρνηση, όπως το γνωστό περιστατικό με τη διαπόμπευση του πρύτανη της ΑΣΟΕΕ, το νομοσχέδιο Κεραμέως – Χρυσοχοίδη είναι ένα νομοσχέδιο “ζωντανό-νεκρό”, ένα νομοσχέδιο “ζόμπι”, όπως το χαρακτήρισαν οι ίδιες οι κινητοποιήσεις της νεολαίας.

Υπάρχει το εξής ερώτημα: Είναι οι διατάξεις αυτού του νομοσχεδίου -ιδιαίτερα αυτές που αφορούν την καταστολή (πανεπιστημιακή αστυνομία, πειθαρχικά φοιτητών κλπ)- απλά και μόνο μία αντιδραστική ιδεολογική εμμονή της ΝΔ; Κατά τη γνώμη μας όχι, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η ΝΔ δεν έχει στις γραμμές της και στελέχη με εμμονές. Έχει και μάλιστα με το τσουβάλι.

Όμως, αυτό το νομοσχέδιο είναι κάτι περισσότερο από εμμονή. Είναι στρατηγική πολιτική επιλογή. Ή αν είναι εμμονή, είναι εμμονή στην στρατηγική επιλογή.  Είναι η φυσική συνέχεια στο πανεπιστήμιο-επιχείρηση, στο πανεπιστήμιο ΑΕ, που έχουν οικοδομήσει βήμα-βήμα τα τελευταία χρόνια, όλες οι κυβερνήσεις, με βάση τις κατευθύνσεις της ΕΕ.

Ένα τέτοιο πανεπιστήμιο δεν “σηκώνει” ούτε την πραγματική ακαδημαϊκή ελευθερία, ούτε την ύπαρξη φοιτητικού κινήματος, ούτε καν την ύπαρξη στοιχειωδών συλλογικών διαδικασιών και αγώνων. Ένα πράγμα μόνο “σηκώνει” και προστατεύει: Την επιχειρηματική δράση των πανεπιστημίων και την ακόμη πιο στενή σύνδεσή τους με τα προτάγματα της αγοράς, σε σημείο μάλιστα που, πολλές φορές, αυτά τα ίδια τα πανεπιστήμια να μετατρέπονται σε παραρτήματα των μεγάλων επιχειρήσεων.

Αυτή την παραδοχή δεν την αμφισβητεί κανένα κόμμα, πλην ΚΚΕ. Τόσο η κυβέρνηση της, όσο και τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης, αποθεώνουν αυτού του τύπου το πανεπιστήμιο, φέρνοντας ως παράδειγμα τα ευρωπαϊκά ή ξένα πανεπιστήμια, στα οποία τέτοιες αλλαγές στην οργάνωση και κυρίως στο περιεχόμενο σπουδών έχουν περάσει προ πολλού.

Είναι η γνωστή κατηγοριοποίηση ιδρυμάτων και πτυχίων, με βάση τις προτεραιότητες της καπιταλιστικής οικονομίας και της ζούγκλας στην αγορά εργασίας, όπως επίσης είναι και η πιο στενή σύνδεση δημοσίων πανεπιστημίων με τις μεγάλες επιχειρήσεις.

Θα αναρωτηθεί κάποιος: Μα γιατί είναι κακό ένα πανεπιστήμιο να λειτουργεί ή να διαμορφώνει επιστήμονες ή να προσαρμόζει την έρευνά του, με βάση τις ανάγκες των επιχειρήσεων;

Δεν υπάρχει καλύτερη και πιο πειστική απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα απ’ τις ίδιες τις εξελίξεις με την πανδημία και με το καυτό θέμα των εμβολίων.

Στον τομέα αυτό έχουμε τη σύμπραξη ανάμεσα σε κρατικά ερευνητικά ινστιτούτα και Δημόσια Πανεπιστήμια με τις μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες. Και τι γίνεται τελικά με το προϊόν της έρευνας, δηλαδή της συλλογικής δουλειάς και προσπάθειας κορυφαίων επιστημόνων; Αυτό το προϊόν γίνεται πατέντα της εταιρίας, ιδιοκτησία της εταιρείας, που μπορεί να το πουλά, να το εκμεταλλεύεται, να το αξιοποιεί, για να συνάπτει επικερδείς συμφωνίες, ακόμη και για να εκβιάζει σε βάρος της υγείας και της ζωής ολόκληρης της ανθρωπότητας.

Το παράδειγμα της “Οξφόρδης” έγινε σημείο αντιπαράθεσης και επίκλησης στη βουλή από όλα τα κόμματα (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ, ΜΕΡΑ25). Αυτό που δεν ακούστηκε από κανένα είναι ότι πρόκειται για το “Πανεπιστήμιο της Astra Zeneca”, που θέτει την εργασία των επιστημόνων του στην υπηρεσία και την κερδοφορίας μιας φαρμακευτικής εταιρίας. Το παράδειγμα αυτό είναι το πιο πρόσφατο και κραυγαλέο, δεν είναι όμως το μοναδικό.

Αυτό είναι το τραγικό, κυνικό κι απάνθρωπο αποτέλεσμα των περίφημων πανεπιστημίων της αγοράς που δε μπορούν να ανεχτούν την πραγματική ακαδημαϊκή ελευθερία, τη διακίνηση ιδεών, τα συλλογικά δικαιώματα.

Γι’ αυτό κι όλα τα άλλα κόμματα, ακόμη κι αυτά που καταψηφίζουν το κυβερνητικό νομοσχέδιο, είτε προτείνουν ανοιχτά, είτε κλείνουν το μάτι στην παρουσία -με τον ένα ή τον άλλο τρόπο- ενός σώματος καταστολής μέσα στα ιδρύματα. Και η αντιπαράθεση που διεξάγεται είναι το αν αυτό θα υπάγεται στην αστυνομία ή αν θα υπάγεται στις πρυτανικές αρχές. Καθόλου τυχαίο ότι ο κ. Τσίπρας χαρακτήρισε το ζήτημα της καταστολής στα ιδρύματα ως “έλασσον ζήτημα”.

Ως ΚΚΕ απορρίπτουμε κάθε παρουσία τέτοιων μηχανισμών στα πανεπιστήμια, χωρίς να μπαίνουμε στη συζήτηση για το που θα υπάγονται. Στηρίζουμε τον αγώνα των φοιτητών, των μαθητών, των ακαδημαϊκών, τονίζοντας την ανάγκη αυτός ο αγώνας να στοχεύσει στην “καρδιά” του προβλήματος και να μπολιαστεί με τον προβληματισμό “ποιο είναι το πανεπιστήμιο που έχουμε σήμερα ανάγκη”.

Αυτό είναι το πανεπιστήμιο που θα παρέχει ενιαία επιστημονική μόρφωση και επαγγελματική ειδίκευση. Με όλη την αναγκαία γνώση για την άσκηση του επαγγέλματος να δίνεται μέσα στο πτυχίο. Κόντρα στην πολιτική που δημιουργεί πτυχία πολλών ταχυτήτων και τα αντικαθιστά με προσόντα.

Αυτό το πανεπιστήμιο θα διαμορφώνει επιστήμονες ικανούς να παρακολουθούν τις επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις, να συμβάλουν στην ικανοποίηση των αναγκών της κοινωνίας, με κοινωνική ευθύνη, ανθρωπιά κι αλληλεγγύη, κριτική σκέψη, συλλογική και δημοκρατική κουλτούρα, πλήρη συναίσθηση των λαϊκών προβλημάτων, στα οποία μπορούν με τη δουλειά τους να συμβάλουν να αντιμετωπιστούν.

Αυτό το πανεπιστήμιο θα προάγει την έρευνα σε όλα τα επιστημονικά πεδία, με γνώμονα την αντιμετώπιση επιστημονικών και κοινωνικών προβλημάτων, τη βελτίωση των συνθηκών ζωής του λαού, τη διαμόρφωση επιστημονικής και τεχνολογικής υποδομής, ώστε η κοινωνία να αντεπεξέλθει σε μελλοντικές προκλήσεις. Θα διασφαλίζει τους όρους εκείνους και τις προϋποθέσεις, ώστε να ανταλλάσσονται ελεύθερα η επιστημονική γνώση, τα επιστημονικά επιτεύγματα, μεταξύ Τμημάτων, Ιδρυμάτων και επιστημόνων.

Άλλωστε σήμερα, γίνεται φανερό ότι υπάρχουν οι δυνατότητες να αναπτύσσεται η επιστήμη προς όφελος των πολλών, για τις ανάγκες των φοιτητών. Υπάρχουν υποδομές και κυρίως υπάρχει ένα έμψυχο επιστημονικό δυναμικό που μπορεί να συμβάλλει σε αυτή την υπόθεση.

Αυτές οι δυνατότητες φωτίζουν το πανεπιστήμιο των σύγχρονων λαϊκών αναγκών και δυνατοτήτων της εποχής μας, όπου αυτές οι ανάγκες θα είναι και στο επίκεντρο της ίδιας της κοινωνικής οργάνωσης.