Ο πόλεμος στην Ουκρανία ευνοεί την ελληνοτουρκική προσέγγιση

Η επιτυχημένη ελληνοτουρκική συνάντηση στο Βίλνιους έχει μία καθοριστική διεθνή διάσταση. Αυτό είναι σημαντικό όταν σκεφτόμαστε το παρόν και το μέλλον της νέας πορείας μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας.

Οι Αμερικανοί -και μαζί τους οι Γερμανοί- έχουν κάθε λόγο να είναι ικανοποιημένοι. Πολύ πριν από τις πρόσφατες εκλογές στην Ελλάδα και την Τουρκία, η Ουάσιγκτον και το Βερολίνο είχαν ανακοινώσει ότι μετά τις εκλογές θα γινόταν μια νέα διπλωματική αρχή μεταξύ των δυο χωρών. Αυτός ο στόχος της Δύσης έχει πλέον επιτευχθεί.

Το κίνητρο των Αμερικανών -και των Ευρωπαίων συμμάχων τους- είναι να κλείσουν όσο το δυνατόν καλύτερα τα μέτωπα της Δύσης εν όψει του πολέμου στην Ουκρανία. Η σταθερότητα στη ζωτικής σημασίας νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ αποτελεί βασικό παράγοντα της δυτικής στρατηγικής.

Ο πρόεδρος Ερντογάν, ο οποίος εδώ και καιρό έχει δείξει ότι είναι απρόβλεπτος και ασταθής, ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες του ΝΑΤΟ στη σύνοδο κορυφής και αναμένεται να εισπράξει επαίνους για τη στάση του αυτή. Όχι μόνο έδωσε το πράσινο φως για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Σταμάτησε επίσης την πολιτική των προκλήσεων εναντίον της Ελλάδας. Χωρίς τον τερματισμό των παραβιάσεων της ελληνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο, η νέα πολιτική αρχή μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας δεν θα ήταν δυνατή. Το μορατόριουμ μπορεί να θεωρηθεί επιτυχία για την Ελλάδα.

Το γεωστρατηγικό περιβάλλον ευνοεί την εξισορρόπηση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Το αργότερο μετά τη χαοτική αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν, λέγεται ότι οι Αμερικανοί αποσυρθήκαν από την περιοχή και επικεντρώνονται στην αντιπαράθεση με την Κίνα στην Ανατολική Ασία και τον Ειρηνικό. Βλέπουμε αυτές τις μέρες ότι στην Ανατολική Μεσόγειο δεν υπάρχει κανένα σημάδι αυτού. Χωρίς τη συνεχιζόμενη αμερικανική διπλωματία, στην οποία σημαντικό ρόλο παίζουν οι συναλλαγές με πανάκριβα μαχητικά αεροσκάφη, η συνάντηση Ερντογάν – Μητσοτάκη δεν θα είχε αυτή τη θετική έκβαση.

Σε αντίθεση με τον Ερντογάν, ο Μητσοτάκης έδειξε από την αρχή την προθυμία για διάλογο με την Τουρκία. Η στάση αυτή είναι μια σταθερά της ελληνικής διπλωματίας. Ταυτόχρονα, η Αθήνα τονίζει τα στενά όρια όσον αφορά το περιεχόμενο των διαπραγματεύσεων. Για την ελληνική κυβέρνηση, το μόνο ζήτημα είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Ως γνωστόν, οι διεκδικήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο πάνε πολύ παραπέρα. Θα ήταν αφελές να υποθέσουμε ότι η Άγκυρα έχει υποχωρήσει των απαιτήσεών της.

Ως εκ τούτου, όπως και στο παρελθόν, θα περάσει πολύς χρόνος στις πολιτικές συνομιλίες με τη συζήτηση διαδικαστικών ζητημάτων πριν -αν φτάσουμε σε αυτό- τα ουσιαστικά ζητήματα γίνουν αντικείμενο των διαπραγματεύσεων.

Είναι καλό σημάδι -και επιτυχία για την Ελλάδα- αν η νέα πολιτική φάση ξεκινήσει σε κλίμα χωρίς εντάσεις. Η πρόκληση εντάσεων αποτελούσε συχνά τουρκική τακτική. Η έλλειψη έντασης αποτελεί προϋπόθεση για μια επιτυχημένη διπλωματική διαδικασία.

Για τη στροφή της στο σουηδικό ζήτημα του ΝΑΤΟ, η Άγκυρα αναμένει από τους Ευρωπαίους παραχωρήσεις στις σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ακόμη και αν δεν το παραδέχεται, ο Ερντογάν γνωρίζει ότι η πλήρης ένταξη της χώρας του δεν αποτελεί επιλογή. Ωστόσο υπάρχουν ενδιάμεσα βήματα στο δρόμο προς αυτή την κατεύθυνση – για παράδειγμα, ο εκσυγχρονισμός της τελωνειακής ένωσης ή η διευκόλυνση στο θέμα της βίζας για τους Τούρκους.

Είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας να υποστηρίξει η Αθήνα τις προσδοκίες της Τουρκίας στα θέματα αυτά. Μια θετική ελληνική στάση στα ευρωπαϊκά θέματα θα ωφελήσει σε κάθε περίπτωση το κλίμα μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων.

Ο Ερντογάν και ο Μητσοτάκης έχουν κοινό ότι και οι δύο έχουν πρόσφατη εντολή από το εκλογικό σώμα. Μπορούν να αξιοποιήσουν τα επόμενα χρόνια για να επιτύχουν ιστορικούς συμβιβασμούς.

Ο δρόμος είναι μακρύς, υπάρχουν πολλοί άγνωστοι παράγοντες.

Αλλά ένα είναι βέβαιον: όσο ο πόλεμος στην Ουκρανία μαίνεται, οι ΗΠΑ θα φροντίζουν ενεργά ώστε η Αθήνα και η Άγκυρα να επιλύσουν τις διαφορές τους με διπλωματικό τρόπο.

Μια ουσιαστική αρχή έχει γίνει στο Βίλνιους.

*Ο Δρ Ρόναλντ Μαινάρντους είναι πολιτικός αναλυτής και σχολιαστής και κύριος ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.

Ακολουθήστε το News 24/7 στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις