Μητσοτάκης – Ερντογάν: Καλό κλίμα, αλλά και διαφωνίες για μειονότητα, Μονή της Χώρας και Χαμάς

Με αναφορά στην “τουρκική” μειονότητα της Δυτικής Θράκης και σε δύο “κοινότητες” στην Κύπρο, ξεκίνησε τις κοινές δηλώσεις με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δείχνοντας ότι οι θέσεις της Άγκυρας δεν αλλάζουν, παρότι η “θετική ατζέντα” προχωρά κανονικά.

Ο κ. Μητσοτάκης απάντησε υπενθυμίζοντας ότι με βάση τη συνθήκη της Λωζάννης η μειονότητα στη Θράκη είναι θρησκευτική και καρφώνοντας την Τουρκία για τη δική της τάση απέναντι στην εκεί ελληνική μειονότητα. Ενώ ζήτησε να επανεκκινήσει ο διάλογος για το Κυπριακό στο πλαίσιο των αποφάσεων του ΟΗΕ και έδειξε εκ νέου στην Άγκυρα ότι η ευρωπαϊκή της πορεία περνά μέσα από την Ελλάδα και την Κύπρο.

Στη συνάντηση των δυο ηγετών προηγουμένως ετέθη και το ζήτημα της μετατροπής της Μονής της Χώρας σε τζαμί, για την οποία εξέφρασε τη “στενοχώρια” και δυσαρέσκεια του ο κ. Μητσοτάκης, ζητώντας τουλάχιστον να διαφυλαχθεί η ξεχωριστή πολιτιστική αξία του μνημείου ώστε να είναι επισκέψιμο από όλους.

Μητσοτάκης- Ερντογάν συζήτησαν και για την κατάσταση στη Μέση Ανατολή. Συμφώνησαν για την ανάγκη άμεσης κατάπαυσης πυρός στην Παλαιστίνη και ότι θα ήταν “Κολοσσαίο λαθος” όπως είπε ο πρωθυπουργός επίθεση στη Ράμα. Διαφώνησαν όμως όσον αφορά στη Χαμάς, με τον Τούρκο πρόεδρο να την αποκαλεί “αντιστασιακή οργάνωση” και τον κ.Μητσοτάκη τρομοκρατική.

Παρά τις διαφωνίες πάντως, Μητσοτάκης- Ερντογάν συμφώνησαν στην συνέχιση της ελληνοτουρκικής προσέγγισης και τη διατήρηση ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας. Σε επίπεδο “θετικής ατζέντας” άλλωστε απέδωσαν ιδιαίτερη σημασία στην ίδρυση κοινού επιχειρηματικού συμβουλίου Ελλάδας- Τουρκίας, με στόχο να αυξηθεί το διμερές εμπόριο στα 10 δισ δολάρια από 5,8 δισ σήμερα.

Οι δύο ηγέτες δρομολόγησαν άλλωστε ήδη την επόμενη συνάντηση τους είτε στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσινγκτον τον Ιούλιο ή το αργότερο στο περιθώριο της ΓΣ του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη το Σεπτεμβρίου. Ενώ μέσα στο 2024 θα πραγματοποιηθεί και το επόμενο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας- Τουρκίας, αυτή τη φορά στην Άγκυρα.

Τι είπε Ερντογάν για “τουρκική” μειονότητα και Μονή της Χώρας

Ειδικότερα, ο κ. Ερντογάν δήλωσε ότι εξέφρασε την προσμονή της Τουρκίας από τη “γείτονα και σύμμαχο μας στο ΝΑΤΟ” Ελλάδα για την καταπολέμηση “τρομοκρατικών οργανώσεων όπως το PKK” και πρόσθεσε: “Βλέπουμε το θέμα της μειονότητας ως μία γέφυρα ανθρώπινης φιλίας. Ελπίζουμε η ατμόσφαιρα στις σχέσεις μας να  συμβάλει στην επίλυση των δικαιωμάτων της τουρκικής κοινότητας”. Μίλησε επίσης για λύση στο Κυπριακό “στη βάση των δύο κοινοτήτων και κρατών στο νησί”.

Ο Τούρκος πρόεδρος υποστήριξε ότι: “Η Τουρκία είναι χώρα υπόδειγμα στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς”. Πρόσθεσε ότι: “Όπως ανέφερα στον Έλληνα πρωθυπουργό, η Μονή της Χώρας άνοιξε ξανά σε λατρεία έπειτα από μία απόφαση του 2020 και σχολαστικές εργασίες αποκατάστασης.” Ενώ επικαλέστηκε ότι το μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO και “ως τζαμί είναι ανοιχτό προς επίσκεψη από όλους.”

Η απάντηση Μητσοτάκη με συνθήκη της Λωζάνης

Στην τοποθέτηση του στη συνέχεια ο Έλληνας πρωθυπουργός απάντησε στον κ.Ερντογάν για τη μειονότητα επικαλούμενος τη συνθήκη της Λωζάνης.

“Οι μειονότητες στη χώρα μας προσδιορίζονται από τη συνθήκη της Λωζάνης και αποτελούν γέφυρα φιλίας. Από τη μία η ελληνική μειονότητα στην Τουρκία, έστω και δραστικά μειωμένη πληθυσμιακά, χρειάζεται τη στήριξη της τουρκικής πολιτείας. Ενώ στη Θράκη χριστιανοί και μουσουλμάνοι συμπολίτες μας διαβούν αρμονικά, με την ελληνική και ευρωπαϊκή εννομη τάξη να εγγυάται την ισότητα”, είπε ο κ. Μητσοτάκης.

“ Ο χαρακτηρισμός της μειονότητας στη Θράκη ως θρησκευτικής προβλέπεται ρητά στη συνθήκη της Λωζάνης. Είναι έμπρακτο το ενδιαφέρον της ελληνικής πολιτείας, με τήρηση των αρχών ισονομίας και ισοπολιτείας όπως για όλους τους Έλληνες πολίτες, αλλά και με τη λήψη ειδικών μέτρων για τους μουσουλμάνους της χώρας μας”, συνέχισε ο πρωθυπουργός και πρόσθεσε με νόημα:

“Θεωρούμε επιτυχία την ενεργό παρουσία της μειονότητας στην ελληνική πολιτική και κοινωνική ζωή. Θα ήταν ευχής έργο αν την ίδια άνθηση γνωριζε και ο διαρκώς συρρικνούμενος ελληνικός πληθυσμός της Τουρκίας”.

Μητσοτάκης για Μονή της Χώρας: Τουλάχιστον το μνημείο να είναι επισκέψιμο από όλους

Ο πρωθυπουργός τόνισε την ανάγκη προστασίας της θρησκευτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, ιδίως όσο αφορά μνημεία υπό την ομπρέλα της UNESCO. “Συζητήσαμε τη στεναχώρια μας, τη δυσαρέσκεια μας, για τη Μονή της Χώρας που άλλαξε χαρακτήρα. Άκουσα αυτά που είπε ο Πρόεδρος και πιστεύω ότι είναι κατ’ ελάχιστον πολύ σημαντικό να διαφυλάξουμε την ξεχωριστή πολιτιστική αξία του μνημείου, ώστε να είναι επισκέψιμο από όλους και όλοι να απολαμβανουμε αυτό το σημαντικό πολιτιστικό θησαυρό”, πρόσθεσε ο κ. Μητσοτάκης.

Ο πρωθυπουργός ανέφερε επίσης ότι με τον κ.Ερντογάν συζήτησαν και το Κυπριακό. Τόνισε ότι το Κυπριακό είναι “ύψιστης σημασίας ζήτημα για εμάς”. Εξέφρασε την άποψη ότι “το αντίδοτο σε κάθε αδιέξοδο είναι ο διάλογος”. Και ζήτησε να δοθεί χρόνος στην ειδική απεσταλμένη του ΟΗΕ για την Κύπρο, Μαρία Άνχελα Ολγκιν, αλλά και να επανεκκινήσει εποικοδομητική συζήτηση στο πλαίσιο των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

“Η Ελλάδα υποστηρίζει την ενταξιακή διαδρομή της Τουρκίας με την προϋπόθεση της ενσωμάτωσης στο ευρωπαϊκό κεκτημένο. Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Μαρτίου δίνουν θετική προοπτική για την επανεκκίνηση των ευρωτουρκικών σχέσεων και ελπίζω να ερμηνευθούν και να αξιοποιηθούν σωστά”, διαμήνυσε επίσης ο κ. Μητσοτάκης.

Ο διάλογος Μητσοτάκη – Ερντογάν για τη Χαμάς

Ο πρωθυπουργός με αφορμή τις εξελίξεις στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, έστειλε ένα σαφές μήνυμα με πολλαπλούς αποδέκτες, ζητώντας την υπεράσπιση του διεθνούς δικαίου και το σεβασμό στην ακεραιότητα των κρατών και τα σύνορα, αλλά και στην ανθρώπινη ζωή.

“Με την Τουρκία δε συμφωνούμε πάντα για τη Μέση Ανατολή. Η θέση της Αθήνας είναι ότι το Ισραήλ είχε κάθε δικαίωμα να αμυνθεί σε μία εισβολή τρομοκρατών στο έδαφος της, σε μία τρομοκρατική οργάνωση που δεν εκπροσωπεί τον παλαιστινιακό λαό”, είπε ο κ. Μητσοτάκης.

“Όμως συμφωνούμε ότι πρέπει να σταματήσει η ασύμμετρη χρήση βίας, να προστατευθούν οι άμαχοι της Γάζας και να απελευθερωθούν οι όμηροι. Πρέπει οι Παλαιστίνιοι να έχουν πρόσβαση σε ανθρωπιστική βοήθεια. Συμφωνούμε ότι θα ήταν κολοσσιαίο λάθος να σημειωθεί επίθεση στη Ράμα και ότι μόνη βιώσιμη λύση είναι η λύση δύο κρατών με επιστροφή στην πολιτική διαδικασία”, πρόσθεσε ο πρωθυπουργός.

Ο κ. Ερντογαν έσπευσε να πάρει ξανά το λόγο όταν ο κ. Μητσοτάκης ολοκλήρωσε τις δηλώσεις του για να υποστηρίξει ότι η Χαμάς δεν είναι τρομοκρατική, αλλά αντιστασιακή οργάνωση, με επιχείρημα ότι ιδρύθηκε το 1947 όταν κατελήφθησαν εδάφη της Παλαιστίνης και ότι έχει 47.000 νεκρούς. Σημείωσε δε ότι αυτή τη στιγμή στην Τουρκία νοσηλεύονται πάνω από 1.000 μέλη της Χαμάς.

Ο κ. Μητσοτάκης πήρε και εκείνος πάλι το λόγο στη συνέχεια, λέγοντας στον Τούρκο πρόεδρο: “Να συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε στο θέμα αυτό. Αλλά να συμφωνήσουμε ότι συμφωνούμε στην ανάγκη να υπάρξει άμεση κατάπαυση πυρός για να προστατευθούν οι άμαχοι Παλαιστίνιοι, που είναι και τα θύματα αυτού του πολέμου”, με τον κ.Ερντογάν να επιδοκιμάζει λέγοντας: “Αυτό μπορεί να γίνει”.