Ουδέν νεώτερον από το ελληνοτουρκικό μέτωπο

Ο πήχης των προσδοκιών από τη χθεσινή συνάντηση του Γιώργου Γεραπετρίτη με τον Χακάν Φιντάν ήταν ούτως ή άλλως χαμηλά, δεδομένου ότι η Ελλάδα έχει ξεκαθαρίσει εξαρχής ότι συζητά μόνο για ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, ενώ η Τουρκία επιχειρεί να “ανοίξει” τη συζήτηση.

Οι δύο υπουργοί Εξωτερικών πάντως συνομίλησαν (κατ ίδιαν και με διευρυμένες αντιπροσωπείες) τελικά για περισσότερο από δύο ώρες. Και στις κοινές δηλώσεις τους αποκαλούσαν κάθε τόσο ο ένας τον άλλο “φίλο”. Επιχείρησαν έτσι να διατηρήσουν το (επιφανειακά τουλάχιστον) καλό κλίμα και έδωσαν ραντεβού για τον επόμενο γύρο (απόπειρας) πολιτικού διαλόγου.

Η Αθήνα άλλωστε θέλει πάση θυσία να συνεχιστεί το μορατόριουμ στο Αιγαίο (έστω και με μίνι κρίσεις όπως το περιστατικό στην Κάσο) και η συνεργασία στο μεταναστευτικό. Οι μεταναστευτικές ροές άλλωστε ενδέχεται να γιγαντωθούν ακόμη περισσότερο στο εξής, εφόσον με την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στο Λευκό Οίκο το Ισραήλ οδηγήσει σε κλιμάκωση της κρίσης στη Μέση Ανατολή.

Οι διαφορές όμως στα μείζονα είναι τόσο μεγάλες που φαντάζει δύσκολο ο πολιτικός διάλογος να οδηγήσει τελικά στη Χάγη στο ορατό τουλάχιστον μέλλον. Ο κ. Γεραπετρίτης κατέστησε σαφές, όπως είπε και στις δηλώσεις του, ότι αντικείμενο συζήτησης είναι μόνο ο καθορισμός ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας και μόνο επί τη βάσει του διεθνούς δικαίου. Ενώ ο κ.Φιντάν υποστήριξε ότι: “Υπάρχουν ζητήματα στο Αιγαίο αλληλένδετα”. Ισχυρίστηκε επίσης ότι: “Όλα τα θέματα που μπορεί να προκαλέσουν μία κρίση πρέπει να συζητηθούν”. Έκανε μάλιστα λόγο για “δίκαιο διαμερισμό στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο”.

Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών απάντησε στον Τούρκο ομόλογο του δημοσίως μιλώντας το απόγευμα στην ΕΡΤ. «Δεν υπάρχει κανένα απολύτως θέμα συνδιαχείρισης του Αιγαίου με την Τουρκία”, ξεκαθάρισε και απέρριψε ειδικότερα κάθε σενάριο συνεκμετάλλευσης. Σημείωσε όμως ότι στόχος είναι να διαφυλαχθεί η καλή σχέση και να μην προκαλούνται κρίσεις από τις εντάσεις μεταξύ των δύο χωρών.

Στόχος τα “ήρεμα νερά” και εντός της ΝΔ

Εν τω μεταξύ ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στις δηλώσεις του μετά την άτυπη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στη Βουδαπέστη, απάντησε “σε όσους ανησυχούν” για το διάλογο με την Τουρκία. Έσπευσε έτσι εμμέσως να προκαταλάβει κριτική από το εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας, όπου πολλοί μουρμουρίζουν πως ο διάλογος ενέχει και παγίδες καθώς η Τουρκία συνεχώς βάζει στο τραπέζι παραλογες και αναθεωρητικές απαιτήσεις.

Ο πρωθυπουργός ειδικότερα θέλησε να προλάβει νέα “έκρηξη” του Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος χρησιμοποιεί επιθετική και σκληρή γλώσσα στις κατά καιρούς τοποθετήσεις του για τα ελληνοτουρκικά, προκαλώντας οργή στο Μαξίμου. Ωστόσο και ο Κώστας Καραμανλής έχει βάλει “κόκκινες γραμμές” στο διάλογο με την Τουρκία. Και στην ομιλία του στη Θεσσαλονίκη την περασμένη Δευτέρα χαρακτήρισε “εύλογες και υπαρκτές” τις ανησυχίες για τα εθνικά θέματα, προσθέτοντας “πονηρά” πως “η χώρα παραμένει προσηλωμένη στην εθνική γραμμή”.

Ο κ.Μητσοτάκης ειδικότερα δήλωσε χθες ότι η Ελλάδα προσέρχεται στο διάλογο με την Τουρκία από ισχυρή θέση. “Εχουμε ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις, ισχυρή οικονομία, γεωπολιτικές συμμαχίες, αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που απηχούν τις ελληνικές θέσεις”, τόνισε ο πρωθυπουργός.

“Βεβαίως συνομιλούμε και θα συνομιλούμε”, συνέχισε και πρόσθεσε: “Εστω και εάν δεν συμφωνήσουμε στην κεντρική διαφορά μας, οφείλουμε να διαφυλάξουμε τα ήρεμα νερά, που τελικά αποβαίνουν προς όφελος των δύο λαών”. 

Τα επόμενα βήματα

Ο υπουργός Εξωτερικών την Τρίτη θα ενημερώσει για τη συνάντηση με τον Τούρκο ομόλογο του τους βουλευτές μέλη της επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων και Άμυνας της Βουλής. Κατά τη συνεδρίαση αυτή θα επιχειρήσει να κάνει μασάζ αφενός στους βουλευτές της ΝΔ, αφετέρου να αντικρούσει τις αιτιάσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης για τον ελληνοτουρκικό διάλογο.

Ο επόμενος γύρος Πολιτικού Διαλόγου και Θετικής Ατζέντας θα γίνει στην Αθήνα τον επόμενο μήνα, στις 2 και 3 Δεκεμβρίου. Ενώ στις αρχές του έτους θα πραγματοποιηθεί τελικά το επόμενο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας- Τουρκίας στην Άγκυρα, οπότε και αναμένεται η επόμενη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν.

Ο πρωθυπουργός στους 16 μήνες που μεσολάβησαν από τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους τον Ιούλιο του 2023, οπότε και έσπασε ο πάγος με Ερντογάν, έχει συναντηθεί με τον Τούρκο πρόεδρο έξι φορές, η τελευταία το Σεπτέμβριο στο περιθώριο της ΓΣ του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.

Στο ίδιο διάστημα, έλαβε χώρα το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας στην Αθήνα, όπου υπεγράφη και η Διακήρυξη των Αθηνών, ενώ έχουν πραγματοποιηθεί δύο γύροι Πολιτικού Διαλόγου και Θετικής Ατζέντας και τρεις συναντήσεις για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, η τελευταία μόλις πριν από τρεις ημέρες.