Paradise papers: Η ώρα της αλήθειας για τα κόμματα

Πρώτα να ευλογήσουμε τα γένια μας, αρχίζοντας από αυτό που «έκαναν γαργάρα» πολλά εγχώρια ΜΜΕ: στην Ελλάδα είναι το News247.gr -σάιτ και ραδιόφωνο- και το «Εθνος» που έχουν πρόσβαση στα ντοκουμέντα Paradise Papers, τα οποία αποκαλύπτουν όσους έχουν προσφύγει σε φορολογικούς παραδείσους. Ως αποκλειστικοί συνεργάτες της Διεθνούς Σύμπραξης Ερευνητών Δημοσιογράφων.

Του Γιώργου Λακόπουλου

Οτι σε αυτή την αποκάλυψη τα Μέσα της 24MEDIA συμπράττουν με κάποιες από τις μεγαλύτερες και πιο έγκυρες εφημερίδες του πλανήτη -«Le Monde», «Süddeutsche Zeitung», «New York Times», «The Guardian»- είναι τιμή για την ελληνική δημοσιογραφία και το εκδοτικό σύστημα εν γένει. Τα τελευταία χρόνια έχουν περιπέσει σε ανυποληψία, καθώς μεγάλο μέρος τους υπηρετεί κομματικές επιδιώξεις και επιχειρηματικά συμφέροντα – και πάντως όχι την αλήθεια και την ενημέρωση.

Προφανώς κάποια εκδοτικά σχήματα έχουν ασύμβατη ταυτότητα με τέτοιου είδους αποκαλύψεις, που απαιτούν απλούς, αλλά παγκοσμίως ισχυρούς δημοσιογραφικούς κανόνες: να διασταυρώνουν απολύτως το περιεχόμενο των δημοσιεύσεων, να ενημερώνουν όσους εμπλέκονται και να καταγράφουν τη θέση τους. Πρώτιστα να χρησιμοποιούν το υλικό τους για την προστασία του δημοσίου συμφέροντος αλλά και αξιών όπως η δημοκρατία, η ισονομία και η ελευθερία.

Επιπλέον να προστατεύουν τα πρόσωπα που εκθέτουν, φέρνοντας στο προσκήνιο τη συγκεκριμένη δραστηριότητά τους. Η καλύτερη προστασία είναι να τους δίνεις τον λόγο – όχι ασφαλώς να κρύβεις όσα ξέρεις. Ισως «ψιλά γράμματα» για κάποια ελληνικά ΜΜΕ, με μονοθεματικά δελτία ειδήσεων και πανομοιότυπες σελίδες κομματικής προπαγάνδας.

Μιλάμε για σύγχρονη αποκαλυπτική δημοσιογραφία. Από αυτή την άποψη η συμμετοχή της 24MEDIA στην εξελισσόμενη παγκόσμια επιτυχία, πέρα από τίτλος τιμής στον τομέα της ενημέρωσης, έχει και προφανή πολιτικό χαρακτήρα. Θέτει τις ηγεσίες των ημετέρων πολιτικών κομμάτων μπροστά σε ένα ερώτημα. Αποδέχονται αυτές τις πρακτικές; Είναι κάτι πέρα από το δίλημμα «είναι το νόμιμο και ηθικό;» που απασχόλησε πριν από οκτώ χρόνια τη χώρα και συμπαρέσυρε μια κυβέρνηση.

Δεν είναι καν αντικείμενο κομματικής αντιδικίας, αλλά θέμα ουσίας. Ο κατάλογος των εμπλεκομένων διεθνώς περιλαμβάνει πολιτικούς, αστέρες του θεάματος, ολιγάρχες κ.λπ. Δηλαδή πλούσιους. Είναι άνθρωποι με πολλά λεφτά, τα οποία θέλουν να κρύψουν ή απλώς να αποθηκεύουν έξω από το σύστημα της φυσικής φορολογικής έδρας τους. Πάντως δεν είναι κοινοί αποταμιευτές. Οποιος προσφεύγει στις υπηρεσίες αυτού του συστήματος δεν είναι αυτό που θα λέγαμε μέσος φορολογούμενος.

Είναι παράνομη αυτή η δραστηριότητα; Οχι απαραιτήτως. Ή όχι πάντα ή όχι εντελώς. Μπορεί να είναι και νόμιμη. Δεν είναι όμως και φυσιολογική. Και σε κάθε περίπτωση τελεί υπό μια προϋπόθεση: να δικαιολογείται η απόκτηση του πλούτου που κατευθύνεται σε αυτούς τους παραδείσους. Να είναι φορολογημένα χρήματα – όπως και να φορολογείται και ο νέος πλούτος που ενδεχομένως παράγουν. Λίγο αντιφατικό, βέβαια, να διαχειρίζεται κανείς με αυτό τον τρόπο νόμιμα λεφτά.

Εδώ το δάχτυλο κατευθύνεται επί τον τύπον των ήλων. Αν στην πορεία της έρευνας οι αποκαλύψεις περάσουν τα ελληνικά σύνορα, όπως έγινε και σε προηγούμενες περιπτώσεις, και κρεμαστούν στα μανταλάκια και ελληνικά ονόματα, αυτομάτως τα ελληνικά κόμματα και κυρίως οι επικεφαλής τους θα βρεθούν απέναντι στον εαυτό τους. Αυτήν τη φορά οι αποκαλύψεις δεν προσφέρονται ούτε για σκανδαλοθηρία, ούτε για πολιτικολογία και κοκορομαχίες. Απαιτούν καθαρές κουβέντες από το πολιτικό σύστημα.

Αν οι πολιτικοί αρχηγοί δεν εγκρίνουν αυτές τις πρακτικές, πρέπει να το πουν ρητά. Δεν είναι θέμα παρανομίας, «πόθεν έσχες» ή φοροδιαφυγής. Είναι θέμα αποδοχής ή απόρριψης μιας πρακτικής. Δεν παρανομεί όποιος έχει offshore. Ενδεχομένως ούτε αν προτιμάει τα αδιαφανή αποθετήρια που αποκαλύπτουν τα Paradise Papers. Αλλά το κάνει γνωρίζοντας ότι εκεί «συνυπάρχει» με άτομα που σχετίζονται με ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, εμπόριο όπλων ή ναρκωτικών και με εγκληματίες πάσης φύσεως.

Ακόμη και αν οι εμπλεκόμενοι καλύπτονται νομικά, η αποκάλυψη οδηγεί τα κόμματα στην ώρα της αλήθειας. Η πολιτική δεν μπορεί να είναι θεατής σε αυτή την υπόθεση