Παυλόπουλος: Η εξέλιξη της τεχνολογίας δημιουργεί αντιφάσεις στις σχέσεις της με τον άνθρωπο

Για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά διεξάγεται στους Δελφούς το Οικονομικό Φόρουμ, με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να κηρύσσει την έναρξη των εργασιών, που θα κρατήσουν μέχρι την Κυριακή 3 Μαρτίου.

Ο Προκόπης Παυλόπουλος, στην ομιλία του επικεντρώθηκε στην εξέλιξη της τεχνολογίας και την αβεβαιότητα του μέλλοντος κατά τη μετάβαση από την βιομηχανική στην τεχνολογική επανάσταση.

“Η σχέση του σύγχρονου Ανθρώπου με την Τεχνολογία και τα επιτεύγματά της, κατ’ εξοχήν δε τα τελευταία χρόνια, είναι γεμάτη αντιφάσεις. Όχι αντιθέσεις, που θα μπορούσε να τις συμβιβάσει η διαλεκτική σύνθεσή τους, αλλά πραγματικές αντιφάσεις, που τις δημιουργούν από την μια πλευρά η, καθ’ όλα δικαιολογημένη, «υπερηφάνεια» του δημιουργού απέναντι στα δημιουργήματά του, απόρροια του φαουστικού χαρακτήρα του Δυτικοευρωπαϊκού Πολιτισμού, ο οποίος εκφράζεται και με τον πόθο για το άπειρο. Και, από την άλλη πλευρά, το δέος και ο συνακόλουθος φόβος απέναντι στα δημιουργήματα αυτά.

Ένας φόβος που τον υποδαυλίζει, σχεδόν υποσυνείδητα, εκείνο το συναισθηματικό κράμα, το οποίο προκύπτει από το «μείγμα» του παράδοξου και του παράλογου, σε τελική δε ανάλυση το «μείγμα» του δέους που αισθάνεται ο δημιουργός, όταν τα δημιουργήματά του αρχίζουν να κινούνται πέραν των σχεδιασμών του και των προσδοκιών του, ακόμη δε περισσότερο όταν αυτός νομίζει ότι, εν τέλει, θα τον ξεπεράσουν ή και θα τον υποκαταστήσουν” είπε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Συμπλήρωσε πως “Είναι ακριβώς οι κατά τ’ ανωτέρω αντιφάσεις, οι εκφάνσεις τους και οι αιτίες τους, που εξηγούν το πώς και το γιατί ο σύγχρονος Άνθρωπος δεν καταφέρνει πάντα να συνθέσει, με την απαιτούμενη επιστημονικώς αντικειμενικότητα και επάρκεια, τα δεδομένα του όλου οικοδομήματος της Τεχνολογίας. Κλασικό -και άκρως αντιπροσωπευτικό- παράδειγμα ενός τέτοιου, ελλιπούς επιστημονικώς, εγχειρήματος είναι η, σχεδόν καθολικώς παραδεδεγμένη, θεώρηση περί των, δήθεν, τεσσάρων «Βιομηχανικών Επαναστάσεων».”

Εκφράζοντας την δική του οπτική για την εποχή που ζούμε, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε: “Η θεώρηση αυτή αποδέχεται ότι βιώνουμε σήμερα την 4η Βιομηχανική Επανάσταση. Και για να φθάσει ως εδώ, φαίνεται να πιστεύει πως η 1η και η 2η Βιομηχανική Επανάσταση, οι οποίες προέκυψαν από την είσοδο της «μηχανής» στην παραγωγή -άρα σ’ ένα στενό κύκλο της οικονομικής δραστηριότητας, που ορθώς αποκαλείται «βιομηχανική» -προκειμένου αρχικώς να την διευκολύνουν και, στην συνέχεια, να την γιγαντώσουν, βρίσκονται σ’ ευθεία γραμμή με την λεγόμενη 3η και 4η Βιομηχανική Επανάσταση.

Ήτοι με μια πραγματική «Επανάσταση», οικονομική και όχι μόνο, η οποία στην αρχή συντελέσθηκε με την εμφάνιση της Πληροφορικής και εξελίσσεται μέσω της «σύζευξής» της με την Τεχνητή Νοημοσύνη. Είναι όμως πια κάτι παραπάνω από προφανές ότι αυτές οι «Επαναστάσεις» -οι αποκαλούμενες 3η και 4η- εμφανίζουν μεγάλες διαφορές σε σχέση με τις δύο προηγούμενες. Διαφορές καθαρώς ποιοτικές, οι οποίες οφείλονται ιδίως στο ότι η Πληροφορική και η Τεχνητή Νοημοσύνη, ως ανθρώπινα δημιουργήματα, αφενός ουδεμία, σχεδόν, ομοιότητα εμφανίζουν, οικονομικώς και τεχνολογικώς, με την «μηχανή» της 1ης και 2ης Βιομηχανικής Επανάστασης. Και, αφετέρου, βαίνουν πολύ πέραν της αμιγώς οικονομικής δραστηριότητας, καλύπτοντας το σύνολο της ανθρώπινης καθημερινότητας και δράσης, ως την πιο ανεπαίσθητη πτυχή της. Εξ ου και, κατ’ επιστημονική ακριβολογία, στην εποχή της Πληροφορικής βιώνουμε πλέον την συγκλονιστική εμπειρία μιας άλλης «Επανάστασης», της Τεχνολογικής, η οποία μετά την, κατά τ’ ανωτέρω, πρόσφατη σχετικώς, «σύζευξη» της Πληροφορικής με την Τεχνητή Νοημοσύνη, βρίσκεται στην 2η φάση της. Συνεπώς, μετά την 1η και 2η Βιομηχανική Επανάσταση, μπήκαμε στην εποχή της 1ης Τεχνολογικής Επανάστασης, ενώ σήμερα διανύουμε την πρώτη περίοδο της 2ης Τεχνολογικής Επανάστασης.

Υπογράμμισε πως οι αντιφάσεις αυτές, οι εκφάνσεις τους και οι αιτίες τους εξηγούν και το πώς και γιατί ο σύγχρονος Άνθρωπος δεν καταφέρνει πάντοτε να «ισορροπήσει», κατά την στάθμιση των επιπτώσεων της τεχνολογικής προόδου -αποτελέσματος των εντυπωσιακών της επιδόσεων- ειδικότερα δε κατά την στάθμιση των θετικών και των αρνητικών της πλευρών. Εξήγησε πως “η Τεχνολογία αποτελεί ένα από τα «ευγενέστερα» επιτεύγματα του Πνεύματος, στην αδιάλειπτη πορεία του την οποία χαράζει, κατά τον προορισμό του, η ομαλή μετατροπή της Πληροφορίας σε Γνώση και της Γνώσης σε Επιστήμη, σε «Σοφία». Αψευδής μάρτυρας αυτής της αλήθειας είναι το γεγονός, ότι χάρη στην Τεχνολογία και τις εφαρμογές της, η ζωή του Ανθρώπου έχει αλλάξει επί τα βελτίω σε τέτοιον βαθμό, ώστε κάθε σύγκριση με το παρελθόν- ακόμη και το πρόσφατο- να γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη, αφού το αντίστοιχο επιστημονικό «χάσμα» είναι σχεδόν αδύνατο να υπερβαθεί.

Και η ως άνω βελτίωση επηρεάζει κάθε τμήμα της ζωής μας, από το προσδόκιμό της, τις συνθήκες διαβίωσής μας, τον τρόπο ανάπτυξης της προσωπικότητάς μας μέσ’ από την συμμετοχή μας στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή, ως την ίδια την επιστημονική δημιουργία: Σε κάθε επιστημονικό πεδίο, οι δυνατότητές μας γίνονται ολοένα και πιο «παραγωγικές», βεβαίως με «κολοφώνα» τις Θετικές Επιστήμες, δίχως όμως να υπολείπεται το πεδίο των, lato sensu, Ανθρωπιστικών Επιστημών. Κι αν η πρόοδος στις τελευταίες δεν είναι η αναμενόμενη, τούτο δεν οφείλεται στα μέσα, με τα οποία μας εφοδιάζει η τεχνολογική πρόοδος, αλλά, όλως αντιθέτως, στις δικές μας προτεραιότητες, όπως τις διαμορφώνουν οι επιμέρους αντιλήψεις μας και επιλογές μας”.

Ωστόσο, όπως είπε ο κύριος Παυλόπουλος, “αυτή η θετική όψη της τεχνολογικής προόδου δεν μπορεί -και δεν πρέπει άλλωστε- να κρύψει τις «σκοτεινές» πλευρές της. «Σκοτεινές», με την έννοια ότι δημιουργούν παρενέργειες σε ό,τι αφορά την ανθρώπινη δημιουργία εν συνόλω, κατά το φυσικό προορισμό του Ανθρώπου. Και εδώ όμως πρέπει να επισημανθεί ότι αυτές οι παρενέργειες -όταν δεν είναι προϊόν παρερμηνειών, παρεξηγήσεων ή και ευτελών φαντασιώσεων ως προς την επιρροή των τεχνολογικών επιδόσεων- δεν οφείλονται τόσο στην «φυσιογνωμία» της Τεχνολογίας, κατά την επιστημονική της καταγωγή και προοπτική, όσο στον τρόπο με τον οποίο ο ίδιος ο Άνθρωπος προσεγγίζει και χρησιμοποιεί την Τεχνολογία, είτε υπερτιμώντας τα αποτελέσματά της είτε υποτιμώντας την «δοσολογία» εμπλοκής της στην καθημερινή ζωή.”

Κλείνοντας, είπε πως η «τεχνολογική ανεργία» δεν συνιστά νομοτελειακή παρενέργεια της τεχνολογικής προόδου. “Είναι μεν γεγονός ότι η πρόοδος αυτή προκαλεί σημαντική -και ραγδαίως, δυστυχώς, εξελισσόμενη- απώλεια θέσεων εργασίας σε πολλούς τομείς απασχόλησης, οι οποίοι μας είναι εξαιρετικά οικείοι από το παρελθόν. Ταυτοχρόνως διαμορφώνει ένα βαρύ κλίμα αβεβαιότητας και περιθωριοποίησης των μελών κάθε κοινωνικού συνόλου, τα οποία είναι τα θύματα της ως άνω συγκλονιστικής κοινωνικής και οικονομικής αλλαγής. Ας μην ξεχνάμε ότι οι θεσμικές και πολιτικές αντηρίδες της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας και των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έχουν, ευτυχώς, τις αντίστοιχες «αντοχές», ώστε να υπερασπισθούν τον Άνθρωπο ακόμη και έναντι των ενδεχόμενων παρεκβάσεων της Τεχνολογίας, και όχι μόνο.”

Νίκος Βούτσης: Η συμφωνία των Πρεσπών είναι μια προσφορά που θα πιστωθεί στη χώρα μας

Παίρνοντας τον λόγο, ο Πρόεδρος της Βουλής, Νίκος Βούτσης, είπε: “Ζούμε σε ιστορικά φορτισμένες στιγμές καθώς αναπαράγονται εστίες και πηγές βίας, ενώ γεννώνται ανισότητες. Είναι κοινή συνείδηση ότι η Ευρώπη αν δεν έχει διαψεύσει, έχει συρρικνώσει τις προσδοκίες. Κλήθηκε να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση του 2008, που προκάλεσε τεκτονικούς τριγμούς. Σχέδιο δεν υπήρχε και δεν συνομολογήθηκε ποτέ. Επελέγη το ΔΝΤ ως συμπαίκτης για να υλοποιηθεί ο γερμανικός κανόνας με πειραματικές αντικοινωνικές πολιτικές που επιβλήθηκαν σε οικονομίες του Νότου ενώ ταυτόχρονα δεν υπήρχε η δυνατότητα να ασκηθούν σε μια σειρά από μεγάλες οικονομίες που αντιμετώπιζαν ανάλογα προβλήματα. Φαίνεται ότι στα δύσκολα αναμοχλεύεται από συντηρητικούς κύκλους της Ευρώπης, η παλιά συζήτηση για μια Ευρώπη δύο ταχυτήτων. Στο προσφυγικό και μεταναστευτικό, αντιμετωπίζουμε την περιχαράκωση.

Οι αυστηροί κανόνες της ΕΕ έγιναν ξαφνικά πιο χαλαροί και η αλληλεγγύη έδωσε τη θέση της στα κλειστά σύνορα. Δεν καταφέραμε ως Ευρώπη να εγκαταστήσουμε όχι απλώς την μετεγκατάσταση προσφύγων αλλά ούτε την οικογενειακή επανένωση, αφήνοντας ανήλικα προσφυγόπουλα μόνα τους. Η ηχηρή αδράνεια έφερε στο προσκήνιο τους σκελετούς του εθνικισμού.Πρέπει να αντιληφθούμε πως μετά τις Ευρωεκλογές αν δεν υπάρξει μια ισχυρή αφύπνιση του εκλογικού σώματος, θα αντιμετωπίσουμε τον ακροδεξιό λαϊκισμό με σενάρια και αντιλήψεις αντισημιτισμού, προσπάθεια αναθεώρησης της ιστορίας και σενάρια συνωμοσίας και σκοτεινές χρηματοδοτήσεις. Η εποχή των τεράτων βρίσκεται ενώπιόν μας”

Έκλεισε δε, αναφερόμενος στην Συμφωνία των Πρεσπών: “Η χώρα μας όμως και η ελληνική Βουλή έχει συμβολή στο ζήτημα της συνανάπτυξης, της συνέργειας, κυρίως στον χώρο των Βαλκανίων και με την άρση μιας εκκρεμότητας μέσα από την συμφωνία των Πρεσπών, είναι μια προσφορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση που θα πιστωθεί στη χώρα μας”. Ο κύριος Συμεών Τσομώκος, υπογράμμισε πως οι παγκόσμιες εξελίξεις θα καθορίσουν την κατεύθυνση της παγκόσμιας και ευρωπαϊκής οικονομίας και κατά συνέπεια της Ελληνικής.

“Η αβεβαιότητα πρέπει να λειτουργήσει σαν ένα εγερτήριο κάλεσμα. Σκοπός του Φόρουμ είναι να αποτελέσει ένα σταθερό πεδίο διαλόγου για την δράση της επόμενης ημέρας. Στην προσπάθεια αυτή πολύτιμος στόχος είναι ο ίδιος ο τόπος των Δελφών”.

Ανεβαίνοντας στο βήμα, η Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου των Δελφών, Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ, είπε πως “Πρέπει να μιλήσουμε για το μέλλον βασισμένοι στο παρόν” και εστίασε στο γεγονός πως η Παιδεία πρέπει να μάθει στους νεότερους προσαρμογή, ευελιξία και πως υπάρχει ένα μέτρο παντού.

Ο Επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Χρήστος Στυλιανίδης, τόνισε πως το Οικονομικό Φόρουμ έχει γίνει πλέον θεσμός και αποτελεί αντικείμενο συζήτησης παγκοσμίως. Αναφερόμενος στο διακύβευμα των ευρωεκλογών, είπε πως: “Το έθνος-κράτος θα δώσει λύση στην δημογραφική έκρηξη ή μόνο η Ευρώπη ενωμένη θα δώσει λύση; Το δίλημμα των ευρωσκεπτικιστών για επιστροφή στο έθνος-κράτος, δεν είναι πραγματισμός και ρεαλισμός αλλά μια επικίνδυνη αφέλεια που θα οδηγήσει σε περιθωριοποίηση όλων των ευρωπαϊκών κρατών.

Χαιρετισμό απηύθηνε επίσης η υπουργός για την κοινωνική ισότητα στο Ισραήλ, Τζίλα Γκάμλιελ, ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Ελλάδας, Κώστας Μπακογιάννης και ο δήμαρχος των Δελφών, Θανάσης Παναγιωτόπουλος.

Στο Πολιτιστικό Κέντρο των Δελφών, βρέθηκαν σήμερα και θα βρεθούν τις επόμενες τρεις ημέρες, εκπρόσωποι 24 χωρών, 500 ομιλητές από ολόκληρο τον κόσμο και 2.500 σύνεδροι που θα παρακολουθήσουν 95 θεματικές ενότητες. Ανάμεσα σε όσους βρεθούν στο Φόρουμ που φέρει τον τίτλο “Ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς”, θα είναι κυβερνητικοί αξιωματούχοι από χώρες της Ευρώπης, της Αμερικής, της Αφρικής και της Ασίας, επίτροποι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τραπεζίτες, άνθρωποι με επιρροή στην παγκόσμια οικονομία, εκπρόσωποι επιχειρηματικών ομίλων, πανεπιστημιακοί και εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών.