Πιερρακάκης: Ναυαρχίδα τα δημόσια πανεπιστήμια – Να κάνουμε την Ελλάδα Περιφερειακό Κέντρο Εκπαίδευσης

“Ναυαρχίδα” είναι το δημόσιο πανεπιστήμιο. Αυξάνουμε τη χρηματοδότησή του μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, απόγραφειοκρατικοποιούμε το δημόσιο πανεπιστήμιο, το διεθνοποιούμε, και ταυτόχρονα λύνουμε και το θέμα του κρατικού μονοπωλίου μαζί», επισήμανε ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης, μιλώντας στην εκπομπή της ΕΡΤ «Στο Κέντρο» και τον Γιώργο Κουβαρά, αναφορικά με τη δρομολογούμενη μεταρρύθμιση στην ανώτατη παιδεία και τα μη κρατικά πανεπιστήμια.

Ειδικότερα, στο ερώτημα γιατί θεωρεί ότι θα αναβαθμιστεί η ανώτατη παιδεία από τη λειτουργία μη κρατικών ανώτατων Εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, απάντησε ως εξής:

«Πρώτον, η Ελλάδα είναι ίσως η μόνη χώρα που δεν έχει μη κρατικά πανεπιστήμια. Εκ των πραγμάτων σε όλο τον κόσμο αυτή τη στιγμή αυτό έχει λυθεί. Αυτό όμως δεν λέει κάτι από μόνο του.

Η δεύτερη παράμετρος έχει να κάνει με το ποια είναι η κατάσταση στο πεδίο. Έχουμε 40.000 Έλληνες φοιτητές στο εξωτερικό. Αυτός ο αριθμός σε απόλυτα νούμερα είναι μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο αριθμό των Ισπανών ή των Άγγλων. Η Πορτογαλία, που έχει συγκρίσιμο πληθυσμό, έχει πολύ λιγότερους, περίπου το ένα τέταρτο. Αυτό λοιπόν κάτι λέει γενικά για το σύστημά μας. Άρα εδώ δεν υπάρχει μια στρατηγική μόνο για τα μη κρατικά πανεπιστήμια. Υπάρχει μια στρατηγική για τα πανεπιστήμια.

«Να κάνουμε την Ελλάδα Περιφερειακό Κέντρο Εκπαίδευσης»

“Ναυαρχίδα” είναι το δημόσιο πανεπιστήμιο. Αυξάνουμε τη χρηματοδότησή του μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, απόγραφειοκρατικοποιούμε το δημόσιο πανεπιστήμιο, το διεθνοποιούμε, και ταυτόχρονα λύνουμε και το θέμα του κρατικού μονοπωλίου μαζί.

Όλα αυτά μαζί θα μας δώσουν σαν δυνατότητα το να μείνουν εδώ οι περισσότεροι από αυτούς τους 40.000 Έλληνες που σπουδάζουν στο εξωτερικό. Αφετέρου, η Ελλάδα να κατακτήσει κάτι που δεν το έχει κατακτήσει. Κάτι που έχει κάνει -ας πούμε- η Κύπρος με έναν άλλο τρόπο: Να γίνει περιφερειακό κέντρο εκπαίδευσης».

Ενώ πρόσθεσε, ακόμη:

«Ήδη έχουμε ξεκινήσει τη διεθνοποίηση του ελληνικού Δημοσίου Πανεπιστημίου. Πάρα πολλά μεταπτυχιακά τα οποία παρέχουμε είναι αγγλόφωνα. Θα πρέπει να κάνουμε και τα δύο. Θα πρέπει να παρέχουμε πολλά αγγλόφωνα προγράμματα, εφόσον τα ίδια τα πανεπιστήμια το επιθυμούν, να τα παρέχουν – αφενός. Αφετέρου να μπορούμε να παρέχουμε και τα ελληνόφωνα προγράμματα με εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, με τέτοιου τύπου δυνατότητες ανάμεσα σε άλλα, που θα προβλέπονται στο νέο μας νόμο, για να μπορέσουμε να κατακτήσουμε αυτό.

Τα παραρτήματα που έχουμε σήμερα είναι λίγο πάνω από 30 κολλέγια. Τα κολλέγια αυτά πράγματι παρέχουν επαγγελματικά δικαιώματα, δεν παρέχουν ακαδημαϊκά δικαιώματα».

Σχετικά με το τι θα αλλάξει για τους αποφοίτους και τα επαγγελματικά τους δικαιώματα, αποσαφήνισε:

Όλα αυτά έχουν να κάνουν με το πώς κατά κάποιον τρόπο είχαμε αυτή την εξέλιξη μέσα στον χρόνο της πολιτικής της χώρας για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Γιατί στα κολέγια η χώρα «σύρθηκε» να αναγνωρίσει επαγγελματικά δικαιώματα μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσω συγκεκριμένων κρίσεων των ευρωπαϊκών δικαστηρίων. Και υπό αυτή την έννοια έχουμε ανισότητες σε αυτές τις οντότητες των κολλεγίων. Κάποια θα μπορούσε κανείς να πει ότι είναι ποιοτικά, άλλα είναι πανεπιστήμια “του ενός ορόφου”. Θα έλεγε κανείς ότι στην ελληνική κοινή γνώμη, ο κόσμος δεν θεωρεί πανεπιστήμιο κάτι που είναι σε έναν όροφο.

(…) Έχουμε ήδη άνω των τριάντα δομών στην Ελλάδα που παρέχουν πλήρη επαγγελματικά δικαιώματα. Η διαφοροποίηση είναι ότι δεν παρέχουν ακαδημαϊκά δικαιώματα. Εμείς θέλουμε μέσα από μια τελολογική ανάγνωση του Συντάγματος, υπό το φως του ενωσιακού δικαίου, η χώρα έμμεσα να ανακτήσει την κυριαρχία στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Θέτοντας αυστηρά κριτήρια για τα παραρτήματα. Λέγοντας, δηλαδή, ότι εφόσον είναι μη κερδοσκοπικά και εφόσον πληρούν μια σειρά από πολύ αυστηρές προϋποθέσεις, τις κοινά αποδεκτές προϋποθέσεις, σε συνάρτηση με την έγκριση της Εθνικής μας Ανεξάρτητης Αρχής για την Ανώτατη Εκπαίδευση, να δώσουμε και το ακαδημαϊκό δικαίωμα. Άρα, πλήρη ισοτιμία με τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια.

(…) Το επαγγελματικό δικαίωμα θα έλεγε κανείς ότι είναι το μείζον. Επειδή συνεχίζουμε να έχουμε αυτή την απαγόρευση, έστω και για το τελευταίο κομμάτι των ακαδημαϊκών δικαιωμάτων, αυτό γεννάει ένα διεθνές “σινιάλο” ότι η Ελλάδα είναι ένα έθνος εκπαιδευτικά ανάδελφο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ότι έχει αυτή την ιδιαιτερότητα. Ακριβώς γι’ αυτό το λόγο, σημαντικές πρωτοβουλίες που θα μπορούσαν να έρθουν στη χώρα μας από μεγάλα ξένα πανεπιστήμια, δεν έρχονται διότι θεωρούν ότι έχουμε αυτήν την ιδιαιτερότητα ως προς το πώς έχουμε χειριστεί την πολιτική μας για την ανώτατη εκπαίδευση».

Θα υπάρχει διπλός έλεγχος για τα μη κρατικά πανεπιστήμια

Για τα κριτήρια βάσει των οποίων ένα πανεπιστήμιο θα εντάσσεται σε αυτή την κατηγορία που επιτρέπεται στην Ελλάδα, αυτήν που θα εξασφαλίζονται τα επαγγελματικά και ακαδημαϊκά δικαιώματα με το πέρας των σπουδών, ο κ. Πιερρακάκης επισήμανε:

«Αν δείτε τα κριτήρια τα οποία υπάρχουν στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση και τα συγκρίνετε με αυτά που θα δείτε στο νόμο που θα καταθέσουμε, θα διαπιστώσετε ότι τα δικά μας θα είναι κατά πολύ αυστηρότερα. Συνήθως αρκεί -π.χ. στα κολέγια που δίνουν μόνο επαγγελματικά δικαιώματα- να έχει αναγνωριστεί από την αντίστοιχη ανεξάρτητη αρχή του εξωτερικού. Εμείς εδώ θα εγκαθιδρύσουμε διπλό έλεγχο. Θα εγκρίνεται και από την εγχώρια, από την ελληνική ανεξάρτητη αρχή. Πέραν όμως αυτής της έγκρισης -που υπό άλλες συνθήκες θα έπρεπε να είναι επαρκής- εμείς ερχόμαστε να προσθέσουμε κάποια κριτήρια στο νόμο, επιπρόσθετα, τα οποία θα πρέπει κανείς να περνάει, να τα πληροί για να μπορεί μετά να εξεταστεί από την Ελληνική Ανεξάρτητη Αρχή.

Ένα τέτοιο κριτήριο, για παράδειγμα, θα είναι ένας ελάχιστος αριθμός καθηγητών πλήρους απασχόλησης, ήτοι 30. Θα είναι ελάχιστος αριθμός σχολών, μίνιμουμ 3 σχολές. Ό, τι δηλαδή ισχύει σήμερα για ένα ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο. Έχουμε μεγάλα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια, όπως το Καποδιστριακό, όπως το Αριστοτέλειο. Τα κριτήρια – τα στοιχεία, τα συστατικά τα οποία θα έβλεπε κανείς σε ένα από τα μικρότερα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια θα πρέπει να είναι σε αντιστοιχία με αυτά τα οποία θα έχουμε εμείς ως ελάχιστα κριτήρια για να μπορέσουμε να οριοθετήσουμε μια μη κρατική οντότητα ως πανεπιστημιακή».

Σε ότι έχει να κάνει με την υπέρβαση του άρθρου 16 του Συντάγματος, το οποίο υποτίθεται ότι απαγορεύει την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων, υπογράμμισε:

«Το Σύνταγμα δεν υπερβαίνεται – στο Σύνταγμα υπάρχει ο όρος ανάγνωση. Θα μπορούσε κανείς να δει την εξέλιξη της ερμηνείας του άρθρου 16 μέσα στο χρόνο. Αν ανοίξουμε το άρθρο 16 και αρχίσουμε να το διαβάζουμε, θα δούμε ότι υπάρχει μία λέξη, “δωρεάν”. Όμως έχουμε δίδακτρα στο ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο, στα μεταπτυχιακά. Τι έχει έρθει να πει το Συμβούλιο της Επικρατείας εδώ: Ότι το 1975 δεν υπήρχαν μεταπτυχιακά, οπότε μπορούμε να έχουμε δίδακτρα στα μεταπτυχιακά, παρότι λέμε δωρεάν στο Σύνταγμα.

Τι έχουμε έρθει να κάνουμε στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο; Έχουμε δίδακτρα και στα προπτυχιακά. Τι έχει πει η διοικητική δικαιοσύνη; Ότι δεν υπάρχει εξ αποστάσεως εκπαίδευση, όπως υπάρχει στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο το ’75, άρα μπορεί να γίνει αυτή ερμηνεία. Υπάρχουν λοιπόν και πάρα πολλές άλλες μεταβολές που έχουν συντελεστεί μέσα στο χρόνο. Το ’75 δεν υπήρχε η ανεξάρτητη αρχή που σας ανέφερα – και δεν υπήρχαν και σχετικές ενωσιακές αποφάσεις, σε ότι αφορά τα παραρτήματα, με πιο θεμελιώδεις αυτές που αναφέρονται στις γνωμοδοτήσεις των κορυφαίων καθηγητών Συνταγματικού δικαίου, που αυτές έρχονται να φωτίσουν αυτή την τελεολογική ανάγνωση του Συντάγματος που θεωρούμε επιβεβλημένο να γίνει.

Και είναι επιβεβλημένο και για το εθνικό συμφέρον. Επισκέφθηκα πρόσφατα την Κύπρο και δεν σας κρύβω ότι στην Κύπρο με έχουν εντυπωσιάσει δύο πράγματα. Δεν θα υιοθετούσαμε το ίδιο μοντέλο στην Ελλάδα, γιατί σε καμία χώρα δεν μπορείς να κάνεις αυτή τη δουλειά. Κάθε χώρα πρέπει να αναπτύξει το δικό της μοντέλο.

Η Κύπρος όμως έχει δύο εντυπωσιακές παραμέτρους. Η μία είναι ότι μέσα σε πάρα πολύ λίγα χρόνια, ενώ δεν είχαν πεδίο ανώτατης εκπαίδευσης, σε μια 20ετία περίπου, έχουν καταφέρει και είναι περιφερειακό κέντρο εκπαίδευσης σε όλη την ευρύτερη περιοχή τους, με την πλειοψηφία των φοιτητών να μην είναι Κύπριοι, 18.000 είναι από την Ελλάδα. Και δεύτερον να έχουμε συναίνεση του κυπριακού πολιτικού συστήματος πάνω σε αυτό το θέμα, από το ΑΚΕΛ μέχρι το Συναγερμό».

Για το αν θα υπάρξουν προγράμματα στα δημόσια πανεπιστήμια ξένων πανεπιστημίων, μη κρατικών, που θα είναι αλληλένδετα με το δημόσιο πανεπιστήμιο, είπε:

«Απαντώ κάθετα “ναι” και απαντώ ο ίδιος νόμος τι προβλέπει: Η διεθνοποίηση έχει ξεκινήσει με επιτυχία από την προκάτοχό μου, την κυρία Κεραμέως. Ξεκινήσαμε τη διεθνοποίηση του ελληνικού δημόσιου πανεπιστημίου. Εδώ θα αξιοποιήσουμε το Ταμείο Ανάκαμψης. Αυτό είναι ένα δεύτερο πρόγραμμα, παράλληλο. Κοινά μεταπτυχιακά. Έχουμε ξεκινήσει κάποια, αλλά με τη χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης μπορούμε να διευκολύνουμε τις συμπράξεις πχ του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με το Yale, για παράδειγμα».

Για την εισαγωγή σε προπτυχιακά προγράμματα, σε συνέχεια των ανωτέρω συμπράξεων, σημείωσε:

«Έχουμε υφιστάμενα προπτυχιακά αγγλόφωνα προγράμματα. Το πρόβλημα με αυτό είναι ότι το πρόγραμμα αυτό εκ των πραγμάτων δεν είναι ενταγμένο στο καθεστώς των πανελληνίων εξετάσεων και αφορά μόνο ξένους. Δεν αφορά Έλληνες. Άρα, υπό αυτή την έννοια, ξεκινάω από τα μεταπτυχιακά για να μπορούν όλοι να συμμετάσχουν σε αυτά. Και είναι και ευκολότερα ως προγράμματα τα οποία διαρκούν λιγότερο. Να τα δόµησεις και να τα οριοθετήσεις».