Πώς η κυβέρνηση επιδιώκει να ελέγξει μέσω ΑΣΕΠ τις προσλήψεις στο Δημόσιο για το “προεκλογικό” έτος 2022

Φωτογραφική διάταξη που έφερε η κυβέρνηση στο πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών, το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή στις 3 Απριλίου, στρώνει τον δρόμο για πρωτοφανείς μεθοδεύσεις στην επιλογή της ηγεσίας του ΑΣΕΠ.

Το προεδρείο του Ανώτατου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού θα παίξει ρόλο-κλειδί στον πανελλήνιο γραπτό διαγωνισμό για τις προσλήψεις στο Δημόσιο, που έχει προαναγγελθεί για το «προεκλογικό» (;) έτος 2022 αλλά, επίσης, ελέγχει την καρδιά της δημόσιας διοίκησης, από τις κρίσεις διευθυντών μέχρι τους προέδρους των νοσοκομείων. Επιπλέον, η φωτογραφική διάταξη καλλιεργεί το έδαφος για χειραγώγηση όλων των Ανεξάρτητων Αρχών της χώρας, όπως το ΕΣΡ, η Επιτροπή Ανταγωνισμού και ο Συνήγορος του Πολίτη.

«Δια βίου» μέλη Ανεξάρτητης Αρχής δια της προαγωγής

Η διάταξη της νομοθετικής ρύθμισης, που αναμένεται να ψηφιστεί την ερχόμενη εβδομάδα, προβλέπει ότι ως και 18 έτη θα μπορεί να διαρκεί πλέον η θητεία ενός μέλους Ανεξάρτητης Αρχής μέσω της προαγωγής του σε ανώτερη θέση. Μέχρι τώρα, αυτό που διασφαλίζεται είναι ότι τα μέλη μπορούν να θητεύσουν κατ’ ανώτατο όριο έως 9 έτη, αφού η μοναδική δυνατότητα που παρέχεται είναι η τριετής παράταση της εξαετούς θητείας μετά την ολοκλήρωσή της (Ν. 4765/2021).

Ωστόσο, όπως αναφέρει το άρθρο 54 του νομοσχεδίου-σκούπα του ΥΠΕΣ, που αφορά τον εσωτερικό έλεγχο στο Δημόσιο (αλλά περιλαμβάνει και πλήθος άλλων διατάξεων), «διανυθείσα ή διανυόμενη θητεία σε θέση Αντιπροέδρου ή απλού μέλους (Ανεξάρτητης Αρχής) δεν κωλύει τον διορισμό του για πλήρη θητεία σε θέση υψηλότερης βαθμίδας της ίδιας Αρχής. Σε μια τέτοια περίπτωση, δεν επιτρέπονται περισσότερες από δύο θητείες συνολικά». Με τον τρόπο αυτό η κυβέρνηση επιδιώκει την αλλαγή του άρθρου 49 του Ν. 4779/2021, που η ίδια ψήφισε και δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ μόλις στις 20 Φεβρουαρίου 2021, το οποίο προβλέπει ότι «σε περίπτωση θανάτου ή παραίτησης (μέλους Ανεξάρτητης Αρχής) … διορίζεται νέο μέλος για εξαετή θητεία».

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση του NEWS 24/7, ο υπουργός Εσωτερικών κ. Μάκης Βορίδης σημείωσε ότι «δεν κάνουμε τίποτα περισσότερο από το να αποσαφηνίσουμε αυτό το οποίο λέει η διάταξη. Αυτό είναι μία απλή άσκηση που αποσκοπεί στη δημιουργία μίας ασφάλειας δικαίου, ώστε να μην αφήνουμε περιθώρια ελλείψεως και προσβολής από πλευράς νομιμότητας».

Σε κάθε περίπτωση, η εν λόγω διάταξη αποτελεί τον εκτελεστικό νόμο για την εφαρμογή του αναθεωρημένου άρθρου 101Α του Συντάγματος που ορίζει ότι τα μέλη των Ανεξάρτητων Αρχών πρέπει να έχουν «ορισμένη θητεία». Δηλαδή η θητεία τους δεν μπορεί να διακοπεί για να ανανεωθεί μέσω της προαγωγής ανά πάσα στιγμή, όπως σχεδιάζει η κυβέρνηση της ΝΔ. Το γεγονός αυτό εγείρει εύλογα ερωτήματα σχετικά με την αντισυνταγματικότητα του άρθρου 54 και σύμφωνα με κοινοβουλευτικές πηγές, η αντιπολίτευση εξετάζει το ενδεχόμενο να καταθέσει σχετική ένσταση.

Συζήτηση για το ΑΣΕΠ χωρίς τον «ξενοδόχο»

Ενώ όλα αυτά συζητούνται στην αρμόδια επιτροπή πριν φτάσουν προς ψήφιση στην Ολομέλεια της Βουλής, μεγάλος απών είναι ο νυν πρόεδρος του ΑΣΕΠ κ. Ιωάννης Καραβοκύρης. Παρά την πρόταση τόσο του ΣΥΡΙΖΑ όσο και του ΚΙΝΑΛ να προσκληθεί στην επιτροπή ακροάσεων για να καταθέσει την άποψή του για τις προτεινόμενες αλλαγές, ο κ. Καραβοκύρης δεν κλήθηκε από την κυβερνητική πλειοψηφία. 

Πριν από περίπου ένα μήνα ο ίδιος είχε ζητήσει παράταση της θητείας του, ώστε να αποχωρήσει από τη θέση τον Οκτώβριο του 2022 μαζί με άλλα μέλη της ίδιας «σειράς». Ωστόσο, το αίτημα δεν έγινε δεκτό με το πρόσχημα των ηλικιακών ορίων. Όμως, την ίδια στιγμή, υπάρχουν κι άλλα μέλη του Συμβουλίου του ΑΣΕΠ για τα οποία έχουν παρέλθει τα όρια ηλικίας και για τα οποία η κυβέρνηση της ΝΔ δεν προχωρά σε αντικατάσταση. 

Ο πρώην συμμαθητής από το Κολλέγιο Αθηνών

Γιατί λοιπόν μια τέτοια βιαστική τροποποίηση του νόμου που θεσπίστηκε λιγότερο από δύο μήνες πριν; Και μάλιστα με φωτογραφική διάταξη; Σύμφωνα με πηγές του NEWS 24/7 στο ΑΣΕΠ, η επιθυμία της κυβέρνησης Μητσοτάκη είναι να τοποθετήσει ως νέο πρόεδρο τον νυν αντιπρόεδρο, κ. Θάνο Παπαϊωάννου (Μάλιστα ως νέος αντιπρόεδρος προς αντικατάστασή του προωθείται ο κ. Ελευθέριος Μακρυλάκης, νυν μέλος του Συμβουλίου του ΑΣΕΠ και δεξί χέρι του Παπαϊωάννου.) Ο κ. Παπαϊωάννου, εκτός από νομικός και πρώην γενικός γραμματέας της Βουλής, είναι, επίσης, απόφοιτος του Κολλεγίου Αθηνών και πρώην συμμαθητής του υπουργού Εσωτερικών κ. Μάκη Βορίδη, με τον οποίο ο ίδιος έχει ομολογήσει ότι διατηρεί «ειδική σχέση».

Ως ενδεικτική της στάσης του απέναντι στην κυβέρνηση της ΝΔ, πηγές του NEWS 24/7 στο ΑΣΕΠ βάζουν τον κ. Παπαϊωάννου στο επίκεντρο της πρόσφατης υπόθεσης των προσλήψεων στις συγκοινωνίες. Στις 11 Φεβρουαρίου του 2021, σχετικά με τον διαγωνισμό που διενήργησε το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, ο νυν πρόεδρος του ΑΣΕΠ κ. Ιωάννης Καραβοκύρης απαντώντας σε ερώτηση βουλευτών της αξιωματικής αντιπολίτευσης ανέφερε ότι το ΑΣΕΠ μετά από έλεγχο επέβαλε «μεταβολές στους προσωρινούς πίνακες προσληπτέων σε ποσοστό περίπου 37% για την ΟΣΥ Α.Ε. και 45% για τη ΣΤΑΣΥ Α.Ε», προκαλώντας τη δυσφορία του υπουργού κ. Κώστα Καραμανλή.

Ωστόσο, με επόμενη ανακοίνωση, πίσω από την οποία οι πηγές του NEWS 24/7 τοποθετούν τον αντιπρόεδρο κ. Παπαϊωάννου με στόχο «την διόρθωση της εικόνας της κυβέρνησης», το ΑΣΕΠ διευκρίνισε ότι «η διαφοροποίηση των προσληπτέων υποψηφίων των οριστικών πινάκων σε σχέση με τους προσληπτέους υποψηφίους των προσωρινών πινάκων διαμορφώθηκε σε ποσοστό 14,4%».

Επιπλέον, ο κ. Παπαϊωάννου είναι το πρόσωπο που έφερε στο ΑΣΕΠ για πρώτη φορά το ζήτημα της αυτόματης αναγνώρισης των πτυχίων των ιδιωτικών κολλεγίων, μέσω της εφαρμογής του ευρωπαϊκού δικαίου, ακόμα και σε περιπτώσεις παλαιότερων προκηρύξεων που δεν το ανέφεραν ρητά, μετά την τροπολογία-εξπρές της υπουργού Παιδείας κ. Νίκης Κεραμέως για τη ρύθμιση του ζητήματος τον Οκτώβριο του 2019. Υπό την πίεση της Ολομέλειας του ΑΣΕΠ που τήρησε αντίθετη στάση, ο κ. Παπαϊωάννου τελικά υπαναχώρησε.

Πάντως, ο ίδιος ο κ. Παπαϊωάννου σε εκδοθείσα μέλετή του το 2019, στον συλλογικό τόμο «Η Δημόσια Διοίκηση μετά την κρίση» (εκδ. Σάκκουλα), υποστήριζε ότι τυχόν ανανέωση της θητείας από την Κυβέρνηση είναι αθέμιτη παρέμβαση σε Ανεξάρτητη Αρχή που εκμαυλίζει τα μέλη της ενώ σε δημόσια εκδήλωση για το Επιτελικό Κράτος τον Σεπτέμβριο του 2019 στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Δημοσίου Δικαίου κατήγγειλε τον ΣΥΡΙΖΑ για απόπειρες φωτογραφικών διατάξεων και στο πλαίσιο αυτό συνεχάρη τον υπουργό κ. Γεραπετρίτη για τις ενέργειες του.

Ακόμα ένα επεισόδιο στην απόπειρα χειραγώγησης του ΑΣΕΠ;

«Το άρθρο 54 είναι μια νέα επίδειξη φαυλότητας εκ μέρους της κυβερνώσας παράταξης. Μια όψη του προβλήματος που έρχεται να προσθέσει πάνω στον νόμο 4799, που προσέθεσε πάνω στον 4765, που είναι το κρίσιμο σημείο», λέει στο NEWS 24/7 ο βουλευτής του Κινήματος Αλλαγής, Χάρης Καστανίδης.

Στον νόμο για το ΑΣΕΠ 4765/2021 που ψηφίστηκε τον Φεβρουάριο, μεταξύ άλλων, προβλέπεται ότι τα μέλη του Συμβουλίου αυξάνονται από 28 σε 35 και οι αντιπρόεδροι από 3 σε 4, χωρίς όμως ταυτόχρονα να ενισχύεται το ΑΣΕΠ διοικητικά! Ακόμα, οι αλλαγές στη σύνθεση των Ανεξάρτητων Αρχών απαιτούν πλέον πλειοψηφία 3/5, αντί της αυξημένης πλειοψηφίας 4/5 που ίσχυε, εξασφαλίζοντας έτσι ότι η συνεργασία της κυβέρνησης κι ενός μικρού κόμματος, όπως η Ελληνική Λύση, αρκεί για τον αγόγγυστο έλεγχο του ΑΣΕΠ μέσω της πλήρωσης των νέων θέσεων.

Ο πρόεδρος αλλά και οι τέσσερις πλέον αντιπρόεδροι του Συμβουλίου είναι πράγματι εξαιρετικά κομβικής σημασίας για τη δημόσια διοίκηση στο σύνολο της, αφού διευθύνουν τις επιτροπές επιλογής των στελεχών του κράτους, από τους γενικούς διευθυντές μέχρι τους προέδρους φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Πρόκειται δηλαδή για θέσεις-κλειδιά για ολόκληρη τη λειτουργία του Δημοσίου για χρονικό διάστημα πέραν της θητείας μιας εκλεγμένης κυβέρνησης.

Άνθρωποι εντός του ΑΣΕΠ σχολιάζουν χαρακτηριστικά σχετικά με την επιλογή των προσώπων εκ μέρους του Μαξίμου ότι «είναι αυτοί που έχουν πείσει την κυβέρνηση ότι θα φέρουν εις πέρας το 2022, που θα είναι και προεκλογικό έτος, την μεγάλη αποστολή να οργανώσουν αποτελεσματικά έναν πανελλαδικό διαγωνισμό στον οποίο θα συμμετάσχουν πάνω από 200 χιλιάδες άνθρωποι για να προσληφθούν στο Δημόσιο. Μόνο η επικοινωνία του εγχειρήματος δημιουργεί συνθήκες νέας λίστας Πέτσα. Είναι αναμενόμενο ότι στον διαγωνισμό θα συμμετάσχουν νέοι άνθρωποι, στις ηλικιακές ομάδες δηλαδή που πάσχει η κυβέρνηση. Για αυτό έχουν σημασία τα πρόσωπα και γράφονται φωτογραφικές διατάξεις για χάρη τους. Διότι έχουν πείσει ότι θα ελέγξουν πλήρως τον μηχανισμό των εξετάσεων ώστε να επιτύχει το εγχείρημα».

«Φωτογραφίζουν συγκεκριμένους ανθρώπους τους οποίους θέλουν να περάσουν στην ηγεσία του ΑΣΕΠ και ξέρουμε πολύ καλά ποια είναι αυτά τα πρόσωπα» τονίζει ο κ. Καστανίδης εκ μέρους του ΚΙΝΑΛ. «Η εξαετής θητεία μπορεί τώρα να γίνει δεκαοκταετής. Πρόκειται για πρωτοφανή ρύθμιση διότι ουσιαστικά ακυρώνει κάθε λειτουργική και προσωπική ανεξαρτησία των προσώπων που βρίσκονται στη σύνθεση του ΑΣΕΠ, αφού θέτει τα απλά μέλη σε αναμονή, κάθε φορά, από οποιαδήποτε κυβέρνηση, αν θα λάβουν νεύμα για ανέλιξη. Νεύμα θα λάβουν αν είναι αρεστοί και συνεργαζόμενοι ώστε να προαχθούν. Δεν ήταν τυχαίο ότι όλοι οι νόμοι έως τώρα που ρύθμιζαν τα του ΑΣΕΠ όπως και άλλων Ανεξαρτήτων Αρχών προέβλεπαν εφάπαξ θητεία, είτε τέσσερα, είτε έξι χρόνια. Είναι ποτέ δυνατόν να προβλέπεις ουσιαστικά εσωτερική ιεραρχική εξέλιξη ταπεινώνοντας έτσι τους ανθρώπους που θα περιμένουν για το αν θα πάνε από τη μια θέση στην άλλη;», σημειώνει ο κ. Καστανίδης.

Τι απαντά ο Υπουργός Εσωτερικών

Για την κριτική που ασκείται από την αντιπολίτευση, ο υπουργός Εσωτερικών κ. Μάκης Βορίδης απαντά στο NEWS 24/7 ότι «το ΚΙΝΑΛ ερμηνεύει λανθασμένα τη διάταξη και παρασύρεται από την άστοχη κριτική του ΣΥΡΙΖΑ. Γιατί; Εξηγώ: Φέρνουμε μία διάταξη η οποία περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να επιλεγούν πρόσωπα προκειμένου να μπουν στη θέση του Προέδρου του ΑΣΕΠ. Η διάταξη είναι καθαρή και δεν δημιουργεί κανένα κώλυμα και δεν προκύπτουν από πουθενά όσα προσάπτουν σε αυτή ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΙΝΑΛ. Με λίγα λόγια ερχόμαστε και αποσαφηνίζουμε αυτό που λέει η διάταξη και πάνω σε αυτό η αντιπολίτευση επιδιώκει να δημιουργήσει την εντύπωση ότι αυτό συνιστά μείζον πολιτικό ζήτημα. Η διαδικασία επιλογής προσώπων για την ανάληψη κρίσιμων θέσεων στις Ανεξάρτητες Αρχές περνάει μέσα από τη Διάσκεψη των Προέδρων και συνεπώς, ως προς τα πρόσωπα, τα κόμματα έχουν ανά πάσα στιγμή τη δυνατότητα, όταν έρθουν οι προτάσεις στη Διάσκεψη των Προέδρων, να τοποθετηθούν σχετικά και εκεί θα διαμορφωθούν οι απαραίτητες πλειοψηφίες προκειμένου να καλυφθεί η θέση του Προέδρου του ΑΣΕΠ.

Θέλω όμως να σταθώ στο εξής: Με αφορμή τις αντιρρήσεις που έχει εκφράσει ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΙΝΑΛ για αυτή τη διάταξη, έχουν δηλώσει ότι θα καταψηφίσουν επί της Αρχής το σχέδιο νόμου του Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου. Δηλαδή, επειδή διαφωνούν με μία διάταξη, απορρίπτουν στο σύνολό του το συγκεκριμένο νομοσχέδιο το οποίο ενεργεί προληπτικά στο κρίσιμο κομμάτι της καταπολέμησης της διαφθοράς και της δημιουργίας μίας κουλτούρας ακεραιότητας στη Δημόσια Διοίκηση και εισάγει τον εξαιρετικά σημαντικό θεσμό του Σύμβουλου Ακεραιότητας στο ελληνικό Δημόσιο που θα λειτουργεί υπέρ της προστασίας των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Και αυτό είναι θλιβερό».

Στο στόχαστρο και οι υπόλοιπες Ανεξάρτητες Αρχές;

Για «απροκάλυπτη και αντιδημοκρατική προσπάθεια ελέγχου, όχι μόνο του ΑΣΕΠ αλλά όλων των Ανεξάρτητων Αρχών» αφού η διάταξη θα έχει γενική εφαρμογή, καθώς και για «ευθεία επίθεση στους θεσμούς του ελληνικού κράτους» κάνει λόγο στο NEWS 24/7 ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και τομεάρχης Εσωτερικών, Κώστας Ζαχαριάδης, προσθέτοντας ότι «ξεπέρασαν τον ίδιο τους τον εαυτό. Με εμβόλιμη διάταξη, η κυβέρνηση Μητσοτάκη τροποποιεί δικό της νόμο προ ελαχίστων ημερών και παρεμβαίνει κατά τρόπο φωτογραφικό, προκλητικό, κυνικό στη λειτουργία των Ανεξάρτητων Αρχών, με πρώτο, αλλά όχι αποκλειστικό, στόχο την διαδικασία επιλογής του νέου προεδρείου του ΑΣΕΠ».

Όπως λέει ο κ. Ζαχαριάδης «στην ουσία η κυβέρνηση Μητσοτάκη επιδεικτικά αγνοεί την δημοκρατική υποχρέωση για αναζήτηση ευρύτερων συναινέσεων για τη στελέχωση του ΑΣΕΠ, δηλαδή ενός θεσμού εδραιωμένου στη συνείδηση των πολιτών ως προπύργιο αξιοκρατίας και αντικειμενικότητας. Σε αυτές τις αρχές επιτίθεται η κυβέρνηση, γεγονός ακόμα πιο ανησυχητικό δεδομένου ότι η ίδια έχει προαναγγείλει για το 2022 πανελλαδικό γραπτό διαγωνισμό για την πρόσληψη χιλιάδων δημοσίων υπαλλήλων. Θέλουν να μας γυρίσουν στην εποχή του ρουσφετιού. Τους προειδοποιούμε να μην το διανοούνται καν. Να πάρουν πίσω την φωτογραφική διάταξη τώρα».

Αξίζει να αναφερθεί ότι, σύμφωνα με κοινοβουλευτικές πηγές, η κυβέρνηση της ΝΔ δεν δείχνει διάθεση συνεργασίας με την αντιπολίτευση στην εξεύρεση προσώπων για τις Ανεξάρτητες Αρχές, για τις οποίες μάλιστα «διαπραγματεύεται όλες μαζί ως πακέτο». Για παράδειγμα, ασκήθηκε βέτο στο πρόσωπο του νομικού Παναγιώτη Καρκατσούλη, που προτάθηκε εκ μέρους του ΚΙΝΑΛ ως ενδεχόμενο μέλος για το Συμβούλιο του ΑΣΕΠ ενώ δεν μπήκε καν σε διαπραγμάτευση με την αξιωματική αντιπολίτευση για τις θέσεις των αντιπροέδρων, οι οποίοι θα έχουν τη δύναμη να βάλουν τρικλοποδιές σε κάθε επόμενη κυβέρνηση.

Μιλώντας στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής για την τροπολογία, ο κ. Βορίδης όντως δήλωσε: «Εγώ δεν είμαι άνθρωπος των συναινέσεων. Πιστεύω ότι έδωσε μια καθαρή εντολή ο ελληνικός λαός. Έχουμε υποχρέωση να ακούμε την αντιπολίτευση, την ακούμε με πολλή προσοχή. Η αντιπολίτευση βρίσκεται στον δικό της ρόλο, κάνει κριτική στην κυβέρνηση, με τον τρόπο που αντιλαμβάνεται. Αλλά από εκεί και πέρα δεν συγκυβερνάμε σε κάτι».

Όμως, το πνεύμα του Συντάγματος επιτάσσει συναινέσεις με στόχο να διαφυλάξει το κύρος των Ανεξάρτητων Αρχών. «Ειδικά στην Ελλάδα που στα μάτια του κόσμου οι θεσμοί συχνά στερούνται αξιοπιστίας και με τέτοιο πελατειακό παρελθόν να μας βαραίνει, ποιος θα πιστέψει ότι δεν εξυπηρετεί άλλες σκοπιμότητες κάθε τοποθέτηση σε Ανεξάρτητη Αρχή προσώπου που προκύπτει από κυβερνητική πλειοψηφία;», βάζει την κατακλείδα στο NEWS 24/7 άνθρωπος που γνωρίζει πολύ καλά τις εσωτερικές ισορροπίες της δημόσιας διοίκησης.