Σύνοδος Κορυφής: Οριακοί συσχετισμοί για τις κυρώσεις κατά της Τουρκίας

Καθοριστική για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις αναμένεται η σημερινή Σύνοδος Κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών στις Βρυξέλλες με πρώτο θέμα στην ατζέντα της την σχέσης Ευρώπης – Τουρκίας. Οι αποφάσεις της συνόδου που ξεκινά στις 15.00 το μεσημέρι μπορούν να “ξεκαθαρίσουν το τοπίο” ώστε να διαφανεί αν η πορεία Αθήνας – Άγκυρας προς την διαδικασία των διερευνητικών επαφών θα γίνει υπό ισχυρή ευρωπαϊκή εποπτεία. Μάλιστα με τρόπο τέτοιο που να τεθεί τέρμα στις εντάσεις στην Ν.Α Μεσόγειο. Στόχος που μπορεί να επιτευχθεί αν εγκριθεί ένας κατάλογος κυρώσεων προς την Τουρκία, ικανός να την στρέψει μακριά από την τακτική των προκλήσεων που ακολουθεί συστηματικά τον τελευταίο χρόνο. Πρόκειται όμως για ένα αμφίβολο αποτέλεσμα, αφού οι συσχετισμοί και η επικυριαρχία πιο “εξισοροπιστικών” απόψεων είναι πιθανό να μην ευνοήσουν μια τέτοια εξέλιξη.

Η ατζέντα

Στην Σύνοδο Κορυφής οι ηγέτες της Ε.Ε έχουν κληθεί για να λάβουν αποφάσεις για “τις σχέσεις με την Τουρκία και την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο” όπως αναφέρεται στην επίσημη ατζέντα. Όμως στην ημερήσια διάταξη βρίσκονται και άλλα σημαντικά για την Ε.Ε ζητήματα όπως οι σχέσεις της με την Κίνα και η κατάσταση στην Λευκορωσία. Δεν είναι κρυφό ότι για πολλά κράτη – μέλη το θέμα της Λευκορωσίας θεωρείται μεγαλύτερης σημασίας.

Η σύνοδος έχει δεσμευθεί να πραγματοποιήσει μια “στρατηγικού χαρακτήρα” συζήτηση για τις σχέσεις Ε.Ε – Τουρκίας ενώ έχει εκφραστεί η ανησυχία των Ευρωπαίων για τις εντάσεις στην Ν.Α Μεσόγειο. Σύμφωνα με την επιστολή που έχει αποστείλει ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σάρλ Μισέλ, στα κράτη – μέλη στόχος είναι δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για “έναν εποικοδομητκό διάλογο με την Τουρκία” αλλά και “η επίτευξη σταθερότητας και ασφάλειας στην περιοχή” και μάλιστα “με πλήρη σεβασμό της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων όλων των κρατών – μελών της Ε.Ε”. Επισημαίνεται ότι για την ικανοποίηση των στόχων “όλες οι επιλογές θα είναι στο τραπέζι”, υπονοώντας προφανώς τις κυρώσεις. Η Σύνοδος Κορυφής θυμίζουμε ότι είχε αρχικά οριστεί για τις 24-25 Σεπτεμβρίου και αναβλήθηκε επειδή ο Σάρλ Μισέλ τέθηκε σε προληπτική καραντίνα για Covid 19.

Οι συσχετισμοί

Η αντίληψη των κρατών – μελών για τα ζητήματα που σχετίζονται με την Τουρκία δεν είναι ενιαία. Παρά το γεγονός ότι στην ρητορική τους εκφράζονται υπέρ της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης υπέρ της Ελλάδας, δεν αντιλαμβάνονται το όρο με το ίδιο περιεχόμενο, ενώ αφετηρία της θέσης που θα λάβουν είναι τα συμφέροντά τους στην ευρύτερη περιοχή και η σχέση που θέλουν να διαμορφώσουν με την Τουρκία.

Η Γερμανία, η άποψη της οποίας θα παίξει καθοριστικό ρόλο για την έκβαση της Συνόδου, αναμένεται να έχει ένα εξισοροπιστικο ρόλο. Το στίγμα αυτό άλλωστε έδωσε στις δηλώσεις της η καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ μιλώντας στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο. Σύμφωνα με το ΑΠΕ δήλωσε ότι “πρέπει να επαναπροσδιορίζουμε κάθε φορά την σχέση με την Τουρκία, αλλά και να εμμένουμε στην συνεργασία μαζί της σε σημαντικά ζητήματα” ενώ νωρίτερα προκειμένου να υπογραμμίσει τον διαμεσολαβητικό ρόλο που έπαιξε Γερμανία το προηγούμενο διάστημα σημείωσε ότι “δεν μπορεί κανείς να φανταστεί πόσο λεπτή είναι η γραμμή ανάμεσα στην στρατιωτική σύγκρουση και την ειρηνική διευθέτηση”. Θυμίζουμε επίσης ότι ενημέρωση που παρείχε πρόσφατα στο ελληνικό κοινοβούλιο ο Γερμανός πρεσβευτής στην Ελλάδα, Έρνστ Ράϊχελ επισήμανε ότι οι καλές σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Γερμανίας είναι ο λόγος που μπορεί να έχει διαμεσολαβητικό ρόλο.

Στον αντίποδα η Γαλλία, ορμώμενη από τις εντάσεις που καταγράφονται ανάμεσα σε Παρίσι και Άγκυρα τους τελευταίους μήνες, κυρίως εξαιτίας της Λιβύης, αναμένεται να κινηθεί στη πλατφόρμα που στήριξε και στην πρόσφατη σύνοδο των 7 χωρών της Μεσογείου. Θυμίζουμε ότι στο πλαίσιο αυτής της Συνόδου ο Εμμανουέλ Μακρόν έκανε την περίφημη δήλωση σύμφωνα με την οποία “πρέπει να διαπιστώσουμε ότι σήμερα η Τουρκία δεν είναι πλέον εταίρος σε αυτή την περιοχή” εννοώντας την Μεσόγειο, προκαλώντας την άμεση αντίδραση της Άγκυρας. Αντίστοιχα πίσω από τις θέσεις των δύο αυτών χωρών αναμένεται να στοιχηθούν και οι υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε με διαφορετικές ίσως αποχρώσεις.

Η τακτική

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η ελληνική πλευρά μέσα σε αυτό το ρευστό διπλωματικό τοπίο καλούνται να λειτουργήσουν προκειμένου να πετύχουν τον διακηρυγμένο στόχο. Αυτός δεν είναι άλλος από το να εγκρίνει το Συμβούλιο Κορυφής κατάλογο κυρώσεων. Τέτοιο που θα αποτελέσει μακρόπνοο μοχλό πίεσης προς την Τουρκία, έτσι ώστε οι κινήσεις αποκλιμάκωσης που έχει κάνει με την απόσυρση του Oruc Reis και τις δηλώσεις περί προσήλωσης στην λογική του διαλόγου να έχουν μόνιμο – κατά το δυνατόν- χαρακτήρα. Με τον τρόπο αυτό η Άγκυρα δεν θα μπορέσει να “δραπετεύσει” από τις δεσμεύσεις της, επικαλούμενη -για παράδειγμα- ότι η Ελλάδα δεν δέχεται την επέκταση του πεδίου του διαλόγου σε θέματα κυριαρχίας στο Αιγαίο ή αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του. Η κυβέρνηση φέρεται να εκτιμά ότι σε αυτή την κατεύθυνση θα συμβάλλει και εικόνα σημαντικής εμπλοκής του αμερικανικού παράγοντα που θεωρεί πως επιτεύχθηκε με την επίσκεψη του ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Μάϊκ Πομπέο, στην Ελλάδα.

Αιχμή του δόρατος η Κύπρος

“Αιχμή του δόρατος” της ελληνικής τακτικής θα είναι η Κύπρος, ώς ο φορέας της αντίληψης ότι η Ε.Ε οφείλει να αντιμετωπίσει με το “ίδιο μέτρο” κάθε χώρα η οποία παραβιάζει τις ευρωπαϊκές αρχές φωτογραφίζοντας έτσι την Λευκορωσία και συσχετίζοτνας τις αποφάσεις που θα λάβει η Ε.Ε για την χώρα αυτή με τις αποφάσεις που θα λάβει για την Τουρκία. Ένα στοιχείο που ξεκαθάρισε ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου Νίκος Χριστοδουλίδης μετά την συνάντηση που είχε με τον Νίκο Δένδια στην Λευκωσία. Όπως είπε “ενόψει και της αυριανής (σ.σ σημερινής) συζήτησης, υπάρχει πλήρης συντονισμός επί των επιδιωκόμενων στόχων, ανάμεσα στην Αθήνα και τη Λευκωσία. Η δική μας προσέγγιση, όπως κατ’ επανάληψη έχουμε δηλώσει, και όχι μόνο σε σχέση με την Τουρκία αλλά όλα τα κράτη για τα οποία καλούμαστε να πάρουμε αποφάσεις, πρέπει να είναι διττή: μια πολιτική καρότου και μαστιγίου, όπου δύναται να υπάρξει συνεργασία εκεί που πραγματικά υπάρχει υποδομή και βούληση, αλλά και ουσιαστική αντίδραση εκεί που παραβιάζονται βασικές αρχές και αξίες της ΕΕ. Και ως ΕΕ οφείλουμε να είμαστε συνεπείς, αποφασιστικοί, αξιόπιστοι τηρώντας ίσα μέτρα και σταθμά”. Ο Νίκος Δένδιας από την πλευρά του τόνισε πως η σύνοδος “θα κληθεί να εξετάσει συνολικά το πλέγμα των ευρωτουρκικών σχέσεων. θα κληθεί να το πράξει με δεδομένη την υποχρέωση για αλληλεγγύη στα κράτη-μέλη της Ένωσης, όταν ιδίως παραβιάζονται η κυριαρχία και τα κυριαρχικά τους δικαιώματα από τρίτα κράτη. Γιατί πρόκειται για παραβίαση ευρωπαϊκής κυριαρχίας και ευρωπαϊκών κυριαρχικών δικαιωμάτων”. Θυμίζουμε επίσης ότι προ λίγων ημερών ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας δήλωσε ότι η ελληνική πλευρά θα στηρίξει “την πρόταση που υπάρχει στο τραπέζι για επιβολή κυρώσεων σε φυσικά και νομικά πρόσωπα που συνδράμουν την Τουρκία σε παράνομες εξορυκτικές δραστηριότητες στην κυπριακή ΑΟΖ. Είναι ένα πλέγμα κυρώσεων διαφορετικό από αυτό που έχει προτείνει ο κ. Μπορέλ, γενικά για τις ευρωτουρκικές σχέσεις. Προϋπήρχε αυτό το πλαίσιο κυρώσεων από το Καλοκαίρι του 2019. Έγινε αποδεκτό αυτό το πλαίσιο από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Οκτωβρίου και του Δεκεμβρίου του 2019”.

Δυσκολίες

Πάντως και η κυπριακή πλευρά όπως και η ελληνική φέρεται να έχουν γνώση των δυσκολιών που θα υπάρξουν. Κυπριακές διπλωματικές πηγές τόνιζαν ότι το ζητούμενο από την Σύνοδο είναι να δοθεί “ισχυρό μήνυμα στην Τουρκία να δεσμευθεί στην αποκλιμάκωση και την ειρηνική επίλυση των διαφορών με την Ελλάδα, αλλά και να τερματίσει τις παράνομες δραστηριότητες της στην κυπριακή ΑΟΖ, διαφορετικά θα υπάρξουν κυρώσεις”. Έτσι – σημείωναν – η Άγκυρα θα κληθεί να διαλέξει “ανάμεσα στην ένταση και μια θετική ατζέντα που περνά μέσα από την ειρηνική δέσμευση σε εποικοδομητικό διάλογο”. Όμως παρά την αισιόδοξη αυτή προοπτική, οι ίδιες πηγές ανέφεραν πως στις προκαταρκτικές συζητήσεις που προηγήθηκαν της Συνόδου το ζήτημα της έγκρισης συγκεκριμένου καταλόγου κυρώσεων, πιθανά θα παραπεμφθεί στο μέλλον. Όπως ανέφεραν χαρακτηριστικά “κάποιοι δεν ήθελαν να καθόλου κείμενο για την Τουρκία”…

Διαβάστε τις Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο, με την αξιοπιστία και την εγκυρότητα του News247.gr.