“Στέγαση: Δικαίωμα ή πολυτέλεια;”: Οι 6 άξονες της στεγαστικής πολιτικής του ΠΑΣΟΚ

Τη στεγαστική πολιτική του παρουσίασε το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής, σε εκδήλωση υπό τον τίτλο «Στέγαση: Δικαίωμα ή πολυτέλεια;», στο Art Factory, στον Ταύρο.

Την αναλυτική παρουσίαση των προτάσεων της στεγαστικής πολιτικής του κόμματος που τιτλοφορείται GenRent, για τη «γενιά που εγκλωβίζεται στην ενοικιαζόμενη κατοικία», έκανε ο συντονιστής Ομάδας Προγράμματος, Λευτέρης Καρχιμάκης, ενώ στη συνέχεια ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης συζήτησε για το ζήτημα της στέγασης με τον σεναριογράφο Παναγιώτη Μαρκεζίνη.

«Σήμερα είναι μια πολύ σημαντική μέρα για τους νέους και τις νέες που αντιμετωπίζουν ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα: δεν μπορούν να φύγουν από το εφηβικό τους δωμάτιο, από το δωμάτιο των παιδικών τους χρόνων», είπε ο κ. Καρχιμάκης για την πρόταση του ΠΑΣΟΚ, η οποία ξεδιπλώνεται σε έξι άξονες: Ίδρυση διεύθυνσης Κατοικίας στο υπουργείο Οικονομικών, ίδρυση δημόσιας εταιρείας διαχείρισης ακινήτων, κριτήρια προτεραιότητας για επαγγελματίες, κατάργηση της golden visa σε κρίσιμες περιοχές, φοροελαφρύνσεις για συνεργαζόμενους ιδιοκτήτες, χώροι διαμονής προσωπικού σε τουριστικές μονάδες.

Τόνισε ότι «τέσσερις στους δέκα Έλληνες δεν μπορούν να πληρώσουν το ενοίκιο τους στο τέλος του μήνα» και πως ένα ζευγάρι δυσκολεύεται ή δεν μπορεί να ζήσουν μαζί και να κάνουν οικογένεια. Μίλησε για αποσπασματικές ρυθμίσεις εκ μέρους της κυβέρνησης και για σοβαρή απουσία όσον αφορά τον έλεγχο της αγοράς και αναξιοποίητες δυνάμεις του Δημοσίου και των ΟΤΑ.

Οι έξι άξονες

Ειδικότερα, το σχέδιο του ΠΑΣΟΚ για τη στεγαστική πολιτική περιλαμβάνει τους εξής κεντρικούς άξονες

1) Ίδρυση διεύθυνσης Κατοικίας (Δ.Κ.)

Η Δ.Κ να ιδρυθεί στο πλαίσιο του υπουργείου Κοινωνικής συνοχής και Οικογένειας με τις κάτωθι αρμοδιότητες:

• Την έρευνα σε σχέση με τις συνθήκες στέγασης στην Ελλάδα. Τα παραπάνω περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων (αλλά όχι αποκλειστικά) το καθεστώς ιδιοκτησίας των ακινήτων στις διαφορετικές περιοχές της χώρας, το ύψος των ενοικίων και την σχέση τους με το μέσο μισθό ανά περιοχή.
• Την εισήγηση προς το υπουργείο Οικονομικών ή κάθε αρμόδιο φορέα, για τον περιορισμό του ποσοστού αύξησης των ενοικίων σε ζώνες πίεσης, ή ακόμα και να επιβάλει (το υπουργείο) ένα Ενδεδειγμένο Αντικειμενικό Μίσθωμα (ΕΑΜ) στα ακίνητα που δεν πληρούν βασικές προδιαγραφές ποιοτικής στέγασης. Αυτό θα προκύπτει από έναν αλγόριθμο από τις γνωστές αντικειμενικές αξίες. Ως ζώνες πίεσης ορίζονται οι περιοχές στις οποίες η μέση τιμή ενοικίασης υπερβαίνει το 35% του μέσου εισοδήματος των νοικοκυριών στην περιοχή. Οι μέσες τιμές ενοικίασης αυξήθηκαν κατά 5% περισσότερο από τον πληθωρισμό τα τελευταία πέντε χρόνια.
• Την εισήγηση προς το υπουργείο Οικονομικών, να αναστείλει ή να απαγορεύσει την χορήγηση νέων αριθμών μητρώου ασφαλισμένων (ΑΜΑ) ή να αναστείλει τη λειτουργία βραχυχρόνιων μισθώσεων σε ζώνες πίεσης.
• Επιπλέον η διεύθυνση Κατοικίας θα μπορεί να εισηγηθεί τον περιορισμό των βραχυχρόνιων μισθώσεων σε περιοχές όπου η υπερβολική αύξηση των βραχυχρόνιων μισθώσεων εκτοπίζει μαζικά τους μόνιμους κατοίκους και υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής, και σε περιοχές που αποτελούν ιστορικά κέντρα, ή περιοχές με αυξημένο τουριστικό ενδιαφέρον, όπου οι βραχυχρόνιες μισθώσεις μειώνουν τις επιλογές κατοικίας για τον γηγενή πληθυσμό. Στο πλαίσιο της διεύθυνσης Κατοικίας, θεσπίζεται το Γραφείο Συνηγόρου του Ενοικιαστή, το οποίο θα είναι υπεύθυνο για την καταγραφή και διερεύνηση καταγγελιών των ως άνω όρων ενοικίασης, σε συνεργασία με τις υπηρεσίες του ΥΠΟΙΚ. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί παραβίαση των ως άνω όρων, θα επιβάλλεται πρόστιμο το οποίο θα ισούται με το εικοσαπλάσιο του παρανόμως εισπραχθέντος τμήματος του μισθώματος.
• Η διεύθυνση Κατοικίας θα έχει υπό τον έλεγχο και εποπτεία, όλα τα προγράμματα σχετικά με την στέγαση των αστέγων και των προσφύγων που βρίσκονται αυτήν την στιγμή υπό την αιγίδα της ΔΥΠΑ (πρόγραμμα ESTIA etc.)
• Η διεύθυνση Κατοικίας θα συνδράμει τους ΟΤΑ στον σχεδιασμό, εύρεση χρηματοδότησης και εκπόνηση σχεδίων κοινωνικής κατοικίας από τους ίδιους.

Αρμοδιότητες του υπουργείου Οικονομικών κατόπιν εισήγησης της διεύθυνσης Κατοικίας:

• Το ΥΠΟΙΚ θα έχει τη δυνατότητα να ορίσει το ανώτατο μίσθωμα με βάση το ΕΑΜ ανά τετραγωνικό και λαμβάνοντας υπόψιν την κατάσταση του ακινήτου, στα ενοίκια στις ζώνες πίεσης, κατόπιν εισήγησης της διεύθυνσης Κατοικίας. Ακόμα θα δύναται να περιορίζει το ποσοστό αύξησης των ενοικίων οριζόντια σε ζώνες πίεσης.
• Το ΥΠΟΙΚ θα έχει τη δυνατότητα επιβολής αναστολής χορήγησης νέων ΑΜΑ, ή την αναστολή των βραχυχρόνιων μισθώσεων σε ζώνες πίεσης, κατόπιν εισήγησης της διεύθυνσης Κατοικίας.
• To υπουργείο θα δύναται να αναστείλει την χορήγηση Golden Visa στις ζώνες πίεσης.
• Το υπουργείο οφείλει να προβεί σε διαβούλευση με όσους έχουν έννομο συμφέρον από την επιβολή των ως άνω μέτρων πριν τα θεσπίσει.
• Το υπουργείο θα δύναται να ζητήσει από την Δ.Κ. να διερευνήσει εάν συγκεκριμένες περιοχές εμπίπτουν στις ζώνες πίεσης.

2) Ίδρυση της Δ.Ε.ΔΙ.Α. (Δημόσιας Εταιρείας Διαχείρισης Ακινήτων)

Αυτή θα είναι μια συμμετοχική εταιρεία υπό δημόσιο έλεγχο, που θα διαχειρίζεται, θα κατασκευάζει, θα ανακαινίζει και θα εποπτεύει τις 40.000 κοινωνικές κατοικίες, εκ των οποίων οι 5.000 θα είναι νεόδμητες και στις υπόλοιπες, που θα αφορούν ακίνητα του Δημοσίου και των ΟΤΑ, θα κάνει χρήση για δεκαπέντε χρόνια.

Οι κατοικίες θα αφορούν τα κατώτερα και μεσαία κοινωνικά στρώματα και τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες με προτεραιότητα στους νέους εργαζόμενους και τα νέα ζευγάρια. Ταυτόχρονα, σε περιοχές με επιβαρυμένο στεγαστικό πρόβλημα, ειδική μέριμνα θα υπάρχει για αναπληρωτές καθηγητές και δασκάλους, αγροτικούς γιατρούς, ιατρικό προσωπικό. Σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι ένα μέρος των ανακαινισμένων κατοικιών θα κατασκευαστεί για να μπορεί να στεγάσει οικογένειες πολυτέκνων και ΑμΕΑ.

3) Θέσπιση του Προγράμματος «Ανακαινίζω-Εξοικονομώ-Συνεισφέρω» για ΝΠΔΔ-ΟΤΑ

Το πρόγραμμα αφορά την εθελοντική συνεισφορά των άδειων και εκτός αγοράς ακινήτων προς ενοικίαση για 15 χρόνια στην ΔΕΔΙΑ. Η ΔΕΔΙΑ αναλαμβάνει την υποχρέωση να ανακαινίσει τα ακίνητα, να τα διαχειριστεί για μία 15ετία, εισπράττοντας τα σχετικά ενοίκια και να τα παραδώσει σε κατάσταση κατάλληλη για μίσθωση στο ΝΠΔΔ-ΟΤΑ μετά το πέρας της 15ετίας. Η ακίνητη περιουσία των ΝΠΔΔ-ΟΤΑ που διατίθεται προς αυτό το σκοπό απαλλάσσεται από την όποια φορολογία σχετική με την χρήση ή κατοχή του ακινήτου. Προτεραιότητα στην ενοικίαση των ως άνω ακινήτων θα έχουν ειδικευόμενοι και αγροτικοί γιατροί, νοσηλευτές, αναπληρωτές σχολικοί δάσκαλοι/καθηγητές και στρατιωτικοί σε μονάδες της παραμεθορίου και δεν είναι ο τόπος της κατοικίας τους, ιδίως δε αυτοί που είναι άτομα με αναπηρία ή/και χρόνιες παθήσεις, ή γονείς/κηδεμόνες ατόμων με αναπηρία ή/και χρόνιες παθήσεις, ή σύζυγοι ατόμων με αναπηρία ή/και χρόνιες παθήσεις.

4) Κατάργηση Golden Visa σε νησιά, αστικά κέντρα και Έβρο.

Τα ακίνητα τα οποία αποκτήθηκαν με golden visa και δεν ιδιοκατοικούνται, απαγορεύεται να διατεθούν στην αγορά βραχυχρόνιας μίσθωσης. Διατάξεις περί ανανέωσης visa η οποία αποκτήθηκε μέσω του πλαισίου της Golden Visa: Οι κάτοχοι golden visa στα πλαίσια της ανανέωσης δύνανται να ρευστοποιήσει την επένδυση, προκειμένου να επενδύσει, εντός αποκλειστικής προθεσμίας δύο (2) μηνών σε angel visa ή άλλου τύπου visa.

Παράλληλα, τροποποίηση της Angel (Investors) Visa με τα εξής χαρακτηριστικά:

α) Το ύψος του ποσού για τη χορήγηση της Angel Visa ξεκινάει από τις 250.000 ευρώ.

β) Η Visa αποσυνδέεται από την αγορά ακίνητης περιουσίας και συνδέεται με την επένδυση ως angel investor σε ελληνικές επιχειρήσεις. Το ποσό των 250.000 δεν απαιτείται να χορηγηθεί σε μία μόνο επιχείρηση.

γ) Ο ενδιαφερόμενος θα έχει συγκεκριμένα οφέλη από την επένδυση, όπως την είσπραξη μέρος των κερδών της επιχείρησης και αφορολόγητα έσοδα από την συγκεκριμένη δραστηριότητα για μία πενταετία.

δ) Συναρμοδιότητα της εποπτείας των σταδίων θα έχουν το υπουργείο Οικονομικών και το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων.

ε) Οι ελληνικές επιχειρήσεις που θα εντάσσονται στο Μητρώο, θα πρέπει να έχουν τα εξής χαρακτηριστικά: Μικρομεσαίες (<250 ατόμων), με έδρα στην περιφέρεια (εκτός Αττικής), που ασχολούνται με τον πρωτογενή, δευτερογενή τομέα παραγωγής ή με την νεοφυή επιχειρηματικότητα (startups). Θα επιτρέπεται η κατάθεση φακέλου ακόμα και για νεοφυείς επιχειρήσεις Ελλήνων της διασποράς, με την προϋπόθεση ότι θα μεταφέρουν τον σχετικό κύκλο εργασιών τους στην Ελλάδα.

στ) Οι όροι «αποζημίωσης» του πιθανού επενδυτή θα καθορίζονται από τις ίδιες τις επιχειρήσεις κατά την κατάθεση του φακέλου για την ένταξη στο σχετικό μητρώο.

5) Η φορολογία εισοδημάτων φυσικών προσώπων που προέρχονται από εκμίσθωση κατοικιών με εμβαδόν έως 120 τ.μ. μειώνεται εφόσον:

• Το εισόδημα προέρχεται από μίσθωση διάρκειας τουλάχιστον 6 ετών, που συνάπτεται μεταξύ της 1ης Ιανουαρίου 2025 και της 31ης Δεκεμβρίου 2025.
• Η εκμισθωμένη κατοικία κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος, είχε δηλωθεί ως κενό ακίνητο, ή δεν έχει δηλωθεί ως μισθωμένο ακίνητο, ούτε ως κύρια, ούτε δευτερεύουσα κατοικία του εκμισθωτή ως χρησιμοποιούμενο από τον ίδιο, ούτε δωρεάν παραχωρούμενο ακίνητο.
• Η εκμισθωμένη κατοικία κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος, είχε διατεθεί αποκλειστικά για βραχυχρόνια μίσθωση, όπως αυτή ορίζεται στην παρ. 1 του άρθρου 111 του ν. 4446/2016 (Α΄ 240), και οι συναφθείσες βραχυχρόνιες μισθώσεις έχουν δηλωθεί στη φορολογική διοίκηση.

– Πιο συγκεκριμένα, εφόσον ο εκμισθωτής διαθέσει το μίσθιο στην δεξαμενή ακινήτων της διεύθυνσης Κατοικίας για 3 έτη, ο φόρος εισοδήματος μειώνεται:

• Από 15% στο 7,5% από 0 – 12.000 ευρώ.
• Από 35% στο 20% από 12.001 μέχρι 35.000 ευρώ.
• Από 45% στο 27.5% από 35.001 ευρώ και άνω.

Ο εκμισθωτής είναι ελεύθερος κατά την καταχώρηση στην δεξαμενή ακινήτων να δηλώσει το επιθυμητό μίσθωμα.

– Εφόσον ο εκμισθωτής διαθέσει το μίσθιο στην δεξαμενή ακινήτων της διεύθυνσης κατοικίας για 6 έτη και δεχθεί την θέσπιση του ενοικίου από την Δ.Κ., ο φόρος στο εισόδημα των ως άνω φυσικών προσώπων μηδενίζεται.

6) Ενσωμάτωση στη νομοθεσία περί προδιαγραφών τουριστικών μονάδων από μία κατηγορία ή αριθμό κλινών και πάνω, την δημιουργία χώρων διαμονής προσωπικού με ελάχιστα εμβαδά ανά διαμένον άτομο και προδιαγραφές. Απαγόρευση χρήσης αυτών προς τουριστική αξιοποίηση και συνδυασμό με την άδεια λειτουργίας της εκάστοτε ξενοδοχειακής μονάδας.

Νίκος Ανδρουλάκης: “Η στέγαση δεν είναι μπίζνα”

«Δεν είναι μπίζνα η στέγαση. Δεν μπορεί να μεγαλώσει μια γενιά ανθρώπων χωρίς να νιώθει αξιοπρέπεια» συμπύκνωσε ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής, Νίκος Ανδρουλάκης τη στόχευση του συνολικού σχεδίου που προτείνει το Κίνημα.

Ο Νίκος Ανδρουλάκης εξήγησε ότι είναι επείγον να αντιμετωπιστεί η οξύτατη στεγαστική κρίση.

«Στην Ελλάδα, οι νέοι φεύγουν κατά μέσο όρο σε ηλικία 30 ετών από το πατρικό σπίτι τους. Στον μέσο όρο της Ευρώπης φεύγουν στα 26 έτη. Εδώ μιλάμε για μια γενιά ανθρώπων που μεγαλώνουν μέσα στα σπίτια των γονιών τους, δεν κάνουν οικογένειες. Αυτό σιγά σιγά γίνεται νοοτροπία, γίνεται κουλτούρα. Είναι θέμα δημογραφικό, είναι θέμα κοινωνικής δικαιοσύνης, είναι θέμα αξιοπρέπειας των νεότερων γενεών. Η Νέα Δημοκρατία, καλώς ή κακώς, για λόγους ιδεοληπτικούς, έκανε την αγορά ακινήτων αναπτυξιακή πολιτική, μονόπλευρα, χωρίς να βλέπει τα κοινωνικά ζητήματα που δημιουργεί η πολιτική της ατζέντα. Δηλαδή, όταν σχεδόν οι μισές άμεσες ξένες επενδύσεις της χώρας είναι σε real estate, είναι αυτό υγιές για την ελληνική οικονομία;» αναρωτήθηκε.

Ο κ. Ανδρουλάκης αποσαφήνισε πως η δεξαμενή κοινωνικών κατοικιών θα συμπαρασύρει τις τιμές των ενοικίων στην αγορά ακινήτων προς τα κάτω: «Τα σπίτια αυτά θα έχουν ένα πολύ μικρότερο ενοίκιο, διότι ακόμη και ο ιδιώτης που θα βάζει το διαμέρισμα του στη δεξαμενή θα έχει άλλα οφέλη, οπότε η μείωση του ενοικίου μπορεί να είναι 30-40%. Στη Βιέννη για παράδειγμα που ασκεί τέτοιες πολιτικές το “domino effect” στην αγορά είναι μείωση ενοικίων της τάξης του 15-20%».

Αναλύοντας περαιτέρω πώς θα διαμορφωθεί η δεξαμενή των 40.000 κοινωνικών κατοικιών σε βάθος 5ετίας, ο κ. Ανδρουλάκης επισήμανε: «Σε κάποιους τα 40, 50, 60.000 σπίτια ηχούν λίγα. Πρέπει όμως από κάπου να ξεκινήσουμε. Δεν είχαν αυτομάτως 200-300.000 σπίτια στη δεξαμενή κοινωνικών κατοικιών για παράδειγμα οι Πορτογάλοι, ούτε μισό εκατομμύριο κοινωνικές κατοικίες οι Αυστριακοί. Από κάπου ξεκινάμε και διαμορφώνουμε την κουλτούρα του κράτους συγκροτώντας μια διεύθυνση και μια δεξαμενή κατοικιών».

Και πρόσθεσε: «Η δεξαμενή κοινωνικών κατοικιών θέτουμε ως στόχο να έχει 40.000 κατοικίες μαζί με τις νεόδμητες. Εμείς παλαιότερα είχαμε βάλει και υψηλότερους στόχους μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, η κυβέρνηση όμως δεν το αξιοποίησε. Άλλα κράτη χρησιμοποίησαν κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης κατασκευάζοντας 10-20.000 νεόδμητες κατοικίες. Άρα τι λέμε; Φτιάχνουμε μια δεξαμενή κατοικιών με νεόδμητα, με ανακαινισμένα ακίνητα του δημοσίου, με κατοικίες ιδιωτών, τα διαχειρίζεται μια Αρχή και δίνονται με κοινωνικά κριτήρια σε νέα ζευγάρια, σε ανθρώπους με αναπηρία, σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη. Έτσι θα δημιουργήσουμε τη βάση και θα βάλουμε τα θεμέλια μιας μεγάλης πολιτικής για τη στέγαση στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια».

Ερωτηθείς, τέλος, για την αξιοκρατία ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής κατέδειξε: «Κανονική χώρα θα γίνουμε, όταν μια κυβέρνηση μπαίνει στο Μέγαρο Μαξίμου για να κυβερνήσει και όχι για να κατακτήσει το κράτος. Και δεσμεύομαι, αν μας δώσει ο λαός αυτή τη δυνατότητα, εμείς θα κυβερνήσουμε με αξιοκρατία και διαφάνεια και δεν θα κατακτήσουμε το κράτος για να κάνουμε ρουσφέτια και με αυτόν τον τρόπο να διαιωνίζουμε την εξουσία μας όπως έκανε ο κ. Μητσοτάκης».

H παρουσίαση της στεγαστικής πολιτικής του ΠΑΣΟΚ: