Στυλιανίδης: Να μην εγκλωβιστεί η Ευρώπη σε έναν ‘θεσμικό αυτισμό’

Το μέλλον της Ευρώπης είναι ένα θέμα που τον τελευταίο καιρό μονοπωλεί τις συζητήσεις στις Βρυξέλλες, αλλά και τις άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Με τον ευρωσκεπτικισμό και τον λαϊκισμό να ανεβαίνει σε πολλές χώρες, οι απαντήσεις οφείλουν να είναι άμεσες και αποδοτικές.

«Μια ΕΕ που να απαντά στις καθημερινές ανάγκες του Ευρωπαίου πολίτη. Που δε θα είναι εγκλωβισμένη σε ένα “θεσμικό αυτισμό” αλλά θα καταθέτει συγκεκριμένες και χειροπιαστές προτάσεις οι οποίες θα βελτιώνουν την καθημερινότητα του Ευρωπαίου πολίτη», είναι η απάντηση που μας έδωσε ο Χρήστος Στυλιανίδης, Ευρωπαίος Επίτροπος Ευρωπαϊκής Πολιτικής Προστασίας και Επιχειρήσεων Ανθρωπιστικής Βοήθειας.

Με αφορμή την συμμετοχή του στο Delphi Forum III, ο Κύπριος Επίτροπος μίλησε στο News 24/7 για τις μελλοντικές προκλήσεις της ΕΕ, αλλά και τα ευρωπαϊκά προγράμματα που «απαντούν» με τον πλέον πρακτικό τρόπο στις σημερινές ανάγκες των κρατών-μελών.

– Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μια σειρά θεσμικών ιδεών για μια “πιο αποτελεσματική Ευρώπη”. Με ποιους τρόπους αυτές οι προτάσεις απαντούν στις απαιτήσεις των καιρών και στις ανάγκες του ευρωπαίου πολίτη;

Από την αρχή της θητείας της, η Επιτροπή Γιούνκερ, ως μια κατ’ εξοχήν πολιτική Επιτροπή, έθεσε το πλαίσιο λειτουργίας της με σαφήνεια: αποτελεσματικότητα με μια Ευρωπαϊκή Ένωση φιλόδοξη στα μεγάλα και λιγότερο παρεμβατική στα μικρά. Μια ΕΕ που να απαντά στις καθημερινές ανάγκες του Ευρωπαίου πολίτη. Που δε θα είναι εγκλωβισμένη σε ένα “θεσμικό αυτισμό” αλλά θα καταθέτει συγκεκριμένες και χειροπιαστές προτάσεις οι οποίες θα βελτιώνουν την καθημερινότητα του Ευρωπαίου πολίτη.

Αυτό το σκοπό εξυπηρετούν και οι ιδέες που κατέθεσε πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι οποίες ενισχύουν το ρόλο του πολίτη στην επιλογή και στη δημοκρατική νομιμοποίηση των θεσμών και των προσώπων που τα εκπροσωπούν. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο πολίτης, με τη συμμετοχή του, μπορεί να κάνει τη διαφορά. Αυτός θα αποφασίσει, εν τέλει, ποιος ή ποια τον εκπροσωπεί στους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Η γενική εκτίμηση είναι ότι μέχρι τώρα, παρά τα ελλείμματα και τα εμπόδια, η τα καταφέραμε. Κι αυτό παρά τις προφητείες διάφορων Κασσάνδρων και αρνητών της ευρωπαϊκής ιδέας ότι το ευρωπαϊκό οικοδόμημα θα καταρρεύσει. Τα γεγονότα και μια σειρά από εκλογικές αναμετρήσεις τους διέψευσαν. Ως πολιτική Επιτροπή βάλαμε το δάκτυλο επί τον τύπον των ήλων και προτείναμε συγκεκριμένες λύσεις και διεξόδους. Αποδείξαμε ότι η πολιτική Επιτροπή δεν είναι απλά η άλλη άποψη μιας τεχνοκρατικής Επιτροπής, αλλά η αναγκαιότητα ενός πολιτικού οργανισμού όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση. Έτσι, θωρακίσαμε το ευρωπαϊκό οικοδόμημα και δημιουργήσαμε προοπτικές για το κοινό ευρωπαϊκό μέλλον.

Αυτό δε σημαίνει ότι τα προβλήματα και οι προκλήσεις έχουν εκλείψει. Αντιθέτως. Γι αυτό και δεν εφησυχάζουμε. Συνεχίζουμε την προσπάθεια μέσα στο πολιτικό πλαίσιο που έθεσε ο Πρόεδρος Γιούνκερ.

-Τον περασμένο Νοέμβριο το Κολλέγιο των Επιτρόπων υιοθέτησε ομόφωνα την πρότασή σας για δημιουργία του rescEU που αναβαθμίζει το υπάρχον ευρωπαϊκό σύστημα αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών. Ποια τα βασικά του χαρακτηριστικά και γιατί είναι αναγκαίο;

Η πρωτοβουλία μου για δημιουργία του rescEU είναι ένα χειροπιαστό παράδειγμα της φιλοσοφίας και της πολιτικής λειτουργίας της Επιτροπής: ενισχύει με πρακτικό τρόπο το αίσθημα ασφάλειας του Ευρωπαίου πολίτη και διασφαλίζει ότι η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη μπορεί να τον προστατεύσει την ώρα της κρίσης.

Ο υπάρχων Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας σχεδιάστηκε σε άλλη χρονική για να απαντήσει σε διαφορετικές ανάγκες άλλων καιρών. Σήμερα, όμως, οι ανάγκες έχουν αλλάξει. Έχουν πολλαπλασιαστεί. Η πίεση από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι μεγαλύτερη. Ο Μηχανισμός λειτούργησε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, αλλά έφτασε στα όριά του.

Το rescEU είναι η απάντησή μας στις νέες συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί. Είναι η συλλογική απάντηση στις ολοένα και αυξανόμενες φυσικές καταστροφές που έχουμε ζήσει τα τελευταία χρόνια σε όλη την Ευρώπη: στην Ελλάδα, στην Πορτογαλία, στη Γερμανία, στη Σουηδία, στην Ιρλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και αλλού. Στόχος μας η προστασία της ζωής και των περιουσιών των Ευρωπαίων πολιτών μέσα από την αναβάθμιση και ισχυροποίηση του ευρωπαϊκού συστήματος αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών.

Ο πρώτος πυλώνας του rescEU αφορά στην αύξηση των επιχειρησιακών μέσων καταπολέμησης των φυσικών καταστροφών στο ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Με αυτό τον τρόπο δημιουργούμε ένα συμπληρωματικό ευρωπαϊκό δίχτυ ασφαλείας όταν τα εθνικά μέσα δεν θα επαρκούν για να αντιμετωπίσουν μια καταστροφή. Την ίδια στιγμή θα αυξήσουμε τα οικονομικά κίνητρα ώστε τα κράτη-μέλη να ενισχύσουν τις δικές τους δυνατότητες.

Ο δεύτερος πυλώνας του rescEU είναι η πρόληψη. Πρόληψη σημαίνει άμεση ανταπόκριση και ετοιμότητα. Μέσα από το rescEU θα βοηθήσουμε τα κράτη μέλη να βελτιώσουν τα εθνικά συστήματα αξιολόγησης και διαχείρισης καταστροφών επιμένοντας στην πρόληψη. Διότι η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη πάει χέρι με χέρι με την εθνική ευθύνη. Στόχος μας είναι να συμβάλουμε στην καλλιέργεια μιας ευρωπαϊκής κουλτούρας πρόληψης απέναντι στα αυξανόμενα φαινόμενα φυσικών καταστροφών.

Θέλω, ωστόσο, να υπογραμμίσω το εξής: Η πρωταρχική ευθύνη για την πρόληψη και την αντιμετώπιση καταστροφών παραμένει στα κράτη μέλη. Το rescEU δεν υποκαθιστά με κανένα τρόπο τις τοπικές, περιφερειακές και εθνικές αρχές και δυνατότητες.

– Το 2017 εγκαινιάσατε το πρόγραμμα ESTIA για τους πρόσφυγες που φιλοξενούνται στην Ελλάδα. Τι περιλαμβάνει το πρόγραμμα αυτό και ποια η σημασία του;

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από την πρώτη στιγμή στάθηκε δίπλα στην Ελλάδα, στις ελληνικές αρχές και στην κοινωνία, για να τη βοηθήσει να αντιμετωπίσει την πρωτόγνωρη προσφυγική κρίση. Η Ελλάδα δεν είναι μόνη σε αυτή την προσπάθεια.

Επιτρέψτε μου να επαναλάβω για πολλοστή φορά το σεβασμό και την εκτίμησή μου στους Έλληνες πολίτες για τη γενναιοδωρία και τη μεγαλοψυχία τους απέναντι στους πρόσφυγες. Αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση για όλους μας.

Στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης βοήθειας προς την Ελλάδα δημιουργήσαμε το πρόγραμμα ESTIA. Μέσα από το πρόγραμμα αυτό παρέχουμε βοήθεια στους πρόσφυγες και τις οικογένειές τους για την ενοικίαση καταλυμάτων καθώς και χρηματική βοήθεια μέσω ειδικής κάρτας (cash & voucher). Φεύγουμε, δηλαδή, από τη λογική των προσφυγικών καταυλισμών.

Το πρόγραμμα “cash & voucher” δημιουργεί ένα δίχτυ κοινωνικής προστασίας και ενισχύει την αξιοπρέπεια των προσφύγων. Χρησιμοποιώντας αυτή την κάρτα οι πρόσφυγες μπορούν να προμηθεύονται τρόφιμα, φάρμακα, να στέλνουν τα παιδιά τους στο σχολείο, να μετακινούνται με τα μέσα συγκοινωνίας καλύπτοντας, έτσι, τις βασικές τους ανάγκες. Την ίδια στιγμή ενισχύεται η τοπική οικονομία, οικογενειακές επιχειρήσεις και καταστήματα και άλλοι τοπικοί πάροχοι υπηρεσιών.

Με αυτό τον τρόπο βελτιώνουμε τις συνθήκες διαβίωσης των προσφύγων και τους δίνουμε την ευκαιρία για μια πιο αξιοπρεπή, ασφαλή και φυσιολογική ζωή.

Μέχρι τον περασμένο Δεκέμβριο, μέσω του ESTIA, από την ειδική κάρτα επωφελήθηκαν σχεδόν 38,000 πρόσφυγες και, παράλληλα, δημιουργήσαμε 22,000 θέσεις σε διαμερίσματα.

Θέλω να τονίσω ότι καθοριστικό ρόλο στην υλοποίηση του ESTIA έχουν οι δήμοι και οι τοπικές κοινωνίες. Η βοήθειά τους είναι πολύτιμη και θέλω να τους ευχαριστήσω θερμά για τη συνεργασία τους.