Από την κίνηση της Βόλβης και το χαστούκι Έβερτ στον Σιούφα, στο 12ο συνέδριο της ΝΔ

Με σύνθημα “Ελλάδα, μπορούμε”, ξεκινά σήμερα τις εργασίες του το 12ο συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας. Και αν αυτή τη φορά λόγω επικείμενων εκλογών τα εσωκομματικά μαχαίρια αναμένεται να παραμείνουν στις θήκες τους, τα τελευταία 39 χρόνια τα γαλάζια συνέδρια ήταν πεδία προσωπικών και πολιτικών αντιπαραθέσεων, μάχης βαρόνων για τον έλεγχο του κόμματος, εκλογής ηγεσιών και αλλαγών στο καταστατικό που καθόρισαν τη φυσιογνωμία και την ηγεσία της ΝΔ.

1ο τακτικό συνέδριο Χαλκιδική, Απρίλιος 1979: Η κίνηση της Βόλβης

Ο τότε πρωθυπουργός και ιδρυτής της ΝΔ Κωνσταντίνος Καραμανλής αποφασίζει να διοργανώσει στη Χαλκιδική τον Απρίλιο του 1979 το πρώτο συνέδριο του κόμματος, ενάμιση χρόνο μετά τη νίκη στις εκλογές του 1977 με 42%. Μέχρι τότε κανένα κόμμα πλην του ΚΚΕ δεν είχε εκλέξει συνέδρους από τα μέλη. Επίσης εγκρίθηκε από το συνέδριο το καταστατικό της ΝΔ και οι κανονισμοί λειτουργίας των κομματικών οργανώσεων.

Το 1ο συνέδριο της ΝΔ έκανε ομόφωνα δεκτό το “ριζοσπαστικό φιλελευθερισμό” ως την ιδεολογία της κεντροδεξιάς παράταξης. Ήδη όμως εκδηλώθηκε και η πρώτη εσωκομματική κίνηση, αν και δεν είχε τόσο χαρακτήρα αμφισβήτησης του πανίσχυρου Εθνάρχη. Πρόκειται για την “Κίνηση της Βόλβης”, στην οποία πρωταγωνίστησαν στελέχη όπως ο Άγγελος Μοσχονάς, ο Γιώργος Σούρλας και ο Θεσσαλονικιός Ντίνος Φούτζηλας και νεολαίοι όπως ο 26χρονος τότε, Βαγγέλης Μεϊμαράκης, ο Γιώργος Βλάχος, ο Κώστας Βουδούρης, ο Γιώργος Καπρίνης, ο Λουκάς Κατσαρός, ο Σωτήρης Καπετανόπουλος, ο Τάκης Κοντός, ο Φίλιππος Ταυρής. Η “Κίνηση της Βόλβης” έλαβε διαστάσεις… θρύλου και χάρη στην ταινία του Σταύρου Τσιώλη “Ας περιμένουν οι γυναίκες”, στην οποία ο Σάκης Μπουλάς έκλεβε την παράσταση με την ατάκα “ο νεολαίος Βαγγέλης Μεϊμαράκης δήλωσε ότι η ΝΔ πρέπει να γίνει από κόμμα αρχηγικό, κόμμα αρχών”.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής πάντως δεν ήταν πολύ αισιόδοξος. “Ξέρετε τι κάναμε σήμερα; Αρχίσαμε τη διάλυση του κόμματος, διότι κάναμε την οργάνωση”, φέρεται να είχε πει σε στενούς του συνεργάτες ο ιδρυτής της ΝΔ. Πάντως η ΝΔ παρέμεινε εν πολλοίς κόμμα αρχηγικό.

2ο τακτικό συνέδριο Θεσσαλονίκη, Φεβρουάριος 1986: Στροφή στο φιλελευθερισμό

Για πρώτη φορά η ΝΔ έκανε άνοιγμα στο φιλελεύθερο χώρο και το κέντρο κατά το 2ο τακτικό συνέδριο της, δύο χρόνια μετά την εκλογή του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στην ηγεσία και σε εποχές απόλυτης κυριαρχίας του ΠΑΣΟΚ. Η σκληρή δεξιά γραμμή επί Αβέρωφ είχε αποδειχθεί ότι απέτυχε και έτσι ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης χαρακτήρισε τη ΝΔ συνέχεια της ΕΡΕ αλλά και της Ένωσης Κέντρου προσπαθώντας να αντιμετωπίσει τον απόλυτο κυριάρχο Ανδρέα Παπανδρέου, κάτι που τελικά κατάφερε εν μέσω σκανδάλων σχεδόν τέσσερα χρόνια αργότερα.

Λίγο πριν το 2ο συνέδριο όμως είχε λάβει χώρα η πρώτη διάσπαση της ΝΔ: Ο Κωστής Στεφανόπουλος ίδρυσε τη ΔΗΑΝΑ, παίρνοντας μαζί του δέκα βουλευτές της ΝΔ και μία ομάδα κομματικών στελεχών.

3ο τακτικό συνέδριο Χαλκιδική, Απρίλιος 1994: Εμπρός για μία ειρηνική επανάσταση

Μετά τη δεύτερη και πιο επώδυνη διάσπαση της ΝΔ με την ίδρυση της Πολιτικής Άνοιξης από τον Αντώνη Σαμαρά, την πτώση της κυβέρνησης Κωσταντίνου Μητσοτάκη και την εκλογική ήττα από το ΠΑΣΟΚ, ο Μιλτιάδης Έβερτ εκλέγεται πρόεδρος της ΝΔ και τον Απρίλιο του 1994 πραγματοποιεί το 3ο τακτικό συνέδριο στη Χαλκιδική, θέλοντας έτσι να κάνει μία ευθεία αναφορά στον Κωνσταντίνο Καραμανλή και το 1ο συνέδριο. “Η Ν.Δ. δεν είναι κόμμα ούτε σοσιαλιστικό ούτε νεοφιλελεύθερο” δηλώνει ο Έβερτ που έχει ξεκινήσει την “απομητσοτακοποίηση” της ΝΔ και προσπαθεί να επαναφέρει στο κόμμα στελέχη που είχαν φύγει με το Σαμαρά. Επιλέγει ως σύνθημα του συνεδρίου το “Εμπρος για μία ειρηνική επανάσταση”.

4ο τακτικό συνέδριο Αθήνα, Μάρτιος-Απρίλιος 1997: Η εκλογή του Κώστα Καραμανλή

Το 4ο συνέδριο της ΝΔ ήταν το πρώτο που εξέλεξε αρχηγό του κόμματος. Μέχρι τότε η εκλογή γινόταν από την κοινοβουλευτική ομάδα. Ο Μιλτιάδης Έβερτ που είχε χάσει τον Οκτώβριο του 1996 από τον Κώστα Σημίτη, είχε καταφέρει να επανεκλεγεί πρόεδρος από την ΚΟ με αντίπαλο το Γιώργο Σουφλιά. Όμως η εσωκομματική αναταραχή συνεχιζόταν και οι μητσοτακικοί έκαναν σκληρό πόλεμο στον Έβερτ.

Εν τω μεταξύ ο Έβερτ έχει ήδη δεσμευθεί ότι θα ανοίξει η διαδικασία διαδοχής και ότι το συνέδριο του κόμματος θα εκλέγει πλέον αρχηγό. Σε αυτό έχει τη στήριξη των καραμανλικών, που ακόμη δεν έχουν βρει τη λύση για την επόμενη ημέρα.

Το εξάμηνο που μεσολάβησε μέχρι το συνέδριο, που τελικά συνεκλήθη το Μάρτιο του 1997 ήταν μία από τις πλέον ενδιαφέρουσες και γεμάτες εσωκομματικό παρασκήνιο γαλάζιες περιόδους.

Η λύση βρέθηκε στο πρόσωπο του νεαρού τότε βουλευτή Κώστα Καραμανλή, με καθοριστική συμβολή των “βαρόνων” Γιάννη Βαρβιτσιώτη (ο οποίος δεν είχε ξεχάσει προφανώς ότι ο Μητσοτάκης δεν τον στήριξε έναντι του Έβερτ στην προηγούμενη αναμέτρηση για την ηγεσία το 1993) και Γιάννη Κεφαλογιάννη, καθώς και με την ισχυρή υποστήριξη ομάδας 30 νέων βουλευτών της ΝΔ των αποκαλούμενων και λοχαγών. Η υποψηφιότητα κλείδωσε στην περίφημη συνάντηση στην οικία Βαρβιτσιώτη το βράδυ της 20ης Φεβρουαρίου 1997.

Λίγο νωρίτερα στο Βαρβιτσιώτη είχε τηλεφωνήσει ο Κωνσταντίνος Καραμανλής που είχε εν τω μεταξύ φύγει από την Προεδρία της Δημοκρατίας δύο χρόνια νωρίτερα και είχε αποσυρθεί από την ενεργό πολιτική. Ανησυχούσε όμως για το τόλμημα του ανιψιού του. Έκανε μόνο μία ερώτηση στο Βαρβιτσιώτη: “Γιάννη είσαι σίγουρος ότι θα τον βγάλεις;”

Το εσωκομματικό κύμα υπέρ του νεαρού Καραμανλή άρχισε να παίρνει διαστάσεις, χωρίς οι έτεροι υποψήφιοι (Έβερτ, Σουφλιάς και Πολύδωρας) να έχουν αντιληφθεί πόσο μεγάλες. Οι συνεργάτες του Καραμανλή είχαν φροντίσει να μην ανακοινώσουν ποιους είχαν μαζί τους, ώστε τα στελέχη που τον στήριζαν να μη δεχθούν πιέσεις από τους αντιπάλους. Ο Άρης Σπηλιωτόπουλος κρατούσε το φάκελο με τις υπογραφές ως επτασφράγιστο μυστικό και έτσι ούτε ο ίδιος ο Σουφλιάς δε γνώριζε ότι πχ ο Μανώλης Κεφαλογιάννης και η Αννα Μπενάκη- Ψαρούδα που θεωρούσε δικούς του, είχαν πάει με τον Καραμανλή.

Το συνέδριο ήταν πιο καραμανλικό από την κοινοβουλευτική ομάδα. Ο Κώστας Καραμανλής έλαβε 40,73%, ο Γιώργος Σουφλιάς 30,52%, ο Μιλτιάδης Έβερτ 25,34% και ο Βύρων Πολύδωρας 3,4%- ποσοστό που σχολίασε με χιούμορ λέγοντας στους συνέδρους “ζήτησα την ψυχή σας, αλλά ξεχάσατε να μου δώσετε την ψήφο σας”. Στο δεύτερο γύρο ο Καραμανλής θριάμβευσε με 69,16% έναντι 30,84% του Σουφλιά. Στην ιστορία έμεινε και το χαστούκι Έβερτ στο Δημήτρη Σιούφα όταν κατάλαβε στο συνέδριο ότι ο μετέπειτα Πρόεδρος της Βουλής στήριξε τελικά Καραμανλή ή κατά άλλες μαρτυρίες ότι του έδινε λάθος εικόνα πως κερδίζει, ενώ δεν κατάφερε να περάσει στο δεύτερο γύρο.

Σχεδόν “καπάκι” μετά το 4o τακτικό συνέδριο πραγματοποιήθηκε από τις 31 Μαρτίου ως τις 2 Απριλίου και το συνέδριο αρχών και θέσεων της ΝΔ, το οποίο όρισε ως στρατηγική του κόμματος τον περίφημο “μεσαίο χώρο”, ο οποίος έφερε τη ΝΔ σε απόσταση αναπνοής από τη νίκη το 2000 και τελικά στην εξουσία το 2004, σε συνδυασμό με την προσωπικότητα του Κώστα Καραμανλή, που έγινε ο μακροβιότερος αρχηγός της ΝΔ.

5ο τακτικό συνέδριο Αθήνα, Μάρτιος-Απρίλιος 2001: “Γιώργο, καλωσόρισες σπίτι σου”

Η ΝΔ στις εκλογές του 2000 έφτασε στην πηγή, αλλά τελικά δεν ήπιε νερό, για μία χούφτα ψήφους. Ένα χρόνο αργότερα διεξήχθη το 5ο τακτικό συνέδριο και ενώ ειχε μεσολαβήσει ένα έκτακτο συνέδριο για να συσπειρωθεί το κόμμα μετά την ήττα. Η φράση που σημάδεψε εκείνο το συνέδριο ήταν το “Γιώργο, καλωσόρισες σπίτι σου”, με την οποία ο Κώστας Καραμανλής επανέφερε στη ΝΔ το Γιώργο Σουφλιά, τον οποίο είχε διαγράψει το 1997 μαζί με τους Στέφανο Μάνο, Ανδρέα Ανδριανόπουλο, Πέτρο Τατούλη και Νίκο Κάκκαλο. Για πρώτη φορά θεσμοθετήθηκε η θέση του γραμματέα του κόμματος στην οποία εκλέχτηκε ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης.

6ο τακτικό συνέδριο, Αθήνα, Ιούλιος 2004: Το κοινωνικό κέντρο

Μετά το θρίαμβο του Κώστα Καραμανλή στις εκλογές του Μαρτίου του 2004 με 45%, το 6ο τακτικό συνέδριο της ΝΔ διεξήχθη σε κλίμα πανηγυρικό στην επέτειο των 30 ετών από τη Μεταπολίτευση και από την ίδρυση του κόμματος. “Όλοι μαζί εκφράζουμε τη σύγχρονη αντίληψη του κοινωνικού Κέντρου. Μια αντίληψη που δεν έχει σχέση με ξεπερασμένους όρους των τελευταίων δεκαετιών”, ήταν η φράση του Καραμανλή που έδωσε το πολιτικό στίγμα του συνεδρίου. Για πρώτη φορά, ψήφισαν 4.500 σύνεδροι για την ανάδειξη της Κεντρικής Επιτροπής η οποία αποτελείτο από 150 αιρετά μέλη και 300 ex-officio.

7o τακτικό συνέδριο, Αθήνα, Ιούλιος 2007: Κυριαρχία Καραμανλή

Το 7ο συνέδριο της ΝΔ διεξήχθη δύο μήνες πριν τις φονικές πυρκαγιές που έπληξαν τη χώρα και τις πρόωρες εθνικές εκλογές με τη συμμετοχή 4.500 συνέδρων. Από τα πλέον ήρεμα συνέδρια, καθώς η πολιτική κυριαρχία του Κώστα Καραμανλή ήταν απόλυτη. Οι συνέδροι επαναβεβαίωσαν τη στήριξη της ΝΔ στο κυβερνητικό πρόγραμμα, ενώ επιβεβαιώθηκε επί της ουσίας και η δέσμευση Καραμανλή για διεξαγωγή τακτικών συνεδρίων στην ώρα τους και διεξαγωγή εκλογών στις κομματικές οργανώσεις πριν το συνέδριο.

Το κρίσιμο έκτακτο συνέδριο της 7ης Νοεμβρίου 2009: Η απόφαση για εκλογή αρχηγού από τη βάση

Αξίζει χωριστή μνεία στο έκτακτο συνέδριο μετά την εκλογική ήττα του 2009, καθώς κανονικά επρόκειτο να εκλέξει το διάδοχο του Κώστα Καραμανλή που είχε παραιτηθεί το βράδυ των εκλογών, τελικά όμως άλλαξε το καταστατικό, λαμβάνοντας την κρίσιμη (ή… μοιραία) απόφαση για εκλογή προέδρου από τη βάση.

Μετά την παραίτηση Καραμανλή, η Ντόρα Μπακογιάννη εθεωρείτο βέβαιη διάδοχος. Στο παρασκήνιο όμως ετοιμαζόταν και κάποιος άλλος. Ο Αντώνης Σαμαράς, που είχε επανέλθει από την πολιτική έρημο και είχε γίνει και υπουργός της τελευταίας κυβέρνησης Καραμανλή.

Ο “στρατηγός” πάντως που έκρινε την έκβαση εκείνης της μάχης δεν ήταν άλλος από το Δημήτρη Αβραμόπουλο, ο οποίος είχε θέσει επίσης υποψηφιότητα, αλλά βλέποντας πως στο κλίμα πόλωσης μητσοτακικών- αντιμητσοτακικών δεν είχε ελπίδες, έριξε στο τραπέζι την πρόταση προσφυγής στη βάση για την εκλογή του νέου προέδρου.

Για να συμβεί αυτό έπρεπε να πειστεί ο Καραμανλής, να παραμείνει τον ένα επιπλέον μήνα που απαιτείτο για να πραγματοποιηθεί η εκλογή προέδρου με ανοιχτή ψηφοφορία. Είχε πικραθεί όμως από την ευρεία ήττα και ο θάνατος της αγαπημένης του μητέρας λίγο μετά τις εκλογές του είχε κοστίσει πολύ. Δεν είχε συνεπώς καμία διάθεση να ανακατευθεί και επιπλέον ήθελε να αποδεσμευτεί από το καθήκοντα του το συντομότερο.

Την Κυριακή 11 Οκτωβρίου του 2009, συνεδριάζει η οργανωτική επιτροπή του συνεδρίου , που σύμφωνα με το καταστατικό θα εξέλεγε κανονικά το νέο πρόεδρο, και στην οποία συμμετείχαν οι καραμανλικοί Δημήτρης Σιούφας και Προκόπης Παυλόπουλος. Την ίδια στιγμή οι Πέτρος Μολυβιάτης, Γιάννης Βαρβιτσιώτης και Αχιλλέας Καραμανλής έχουν συνάντηση. Συζητούν τις εξελίξεις μετά την πρόταση Αβραμόπουλου για ανοιχτή εκλογή, ενώ ήδη έχουν εμφανιστεί δημοσκοπήσεις που δείχνουν την πρόταση να έχει απήχηση στους ψηφοφόρους της ΝΔ.

Ο Μολυβιάτης αναλαμβάνει να πείσει τον απρόθυμο Καραμανλή να παραμείνει και χρησιμοποιεί ως επιχείρημα ότι εάν επιμείνει στην τήρηση του καταστατικού θα ήταν σαν να έδινε το δαχτυλίδι στη Ντόρα. Εκείνος δέχθηκε τελικά με τον όρο να συμφωνήσουν όλοι οι υποψήφιοι (ο τέταρτος ήταν ο Παναγιώτης Ψωμιάδης).

Η αποδοχή της πρότασης αυτής από τη Μπακογιάννη ήταν και το μοιραίο της λάθος. Η νέα εκλογική διαδικασία παρουσιάστηκε όμως ως άνοιγμα στην κοινωνία και το συνέδριο ως διαδικασία των μηχανισμών, ενώ ακόμη και έτσι η κόρη του επίτιμου προέδρου της ΝΔ θεωρούνταν φαβορί. Στις 17 Οκτωβρίου λοιπόν οι τέσσερις υποψήφιοι συμφώνησαν στη διαδικασία.

Στο έκτακτο συνέδριο της 7ης Νοεμβρίου, που συνεκλήθη για να εγκρίνει την τροποποίηση (για την ακρίβεια την παράβαση) του καταστατικού, η Μπακογιάννη έκανε μία “πρωθυπουργική” ομιλία, ενώ ο Σαμαράς απευθύνθηκε στο δεξιό κομμάτι της ΝΔ που ένιωθε παραγκωνισμένο. Ήταν το κομβικό σημείο αλλαγής κλίματος. Και έτσι η αλλαγή του τρόπου εκλογής, σε συνδυασμό με μία αδυσώπητη παρασκηνιακή εκστρατεία των σαμαρικών και το αντιμητσοτακικό μένος καραμανλικών στελεχών, έφερε το Σαμαρά στην ηγεσία, 16 χρόνια από τότε που έριξε την κυβέρνηση Μητσοτάκη.

8ο Τακτικό Συνέδριο Αθήνα, Ιούνιος 2010: Το συνέδριο της κρίσης στον απόηχο της διαγραφής Ντόρας

Πρόεδρος της ΝΔ είναι πλέον ο Αντώνης Σαμαράς και το 8ο τακτικό συνέδριο διεξάγεται στην αρχή της οικονομικής κρίσης και ενώ η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου έχει κάνει την κρίσιμη επιλογή υπαγωγής της χώρας στο μνημόνιο. Περίπου ένα μήνα νωρίτερα, στις 6 Μαϊου του 2010 έχει διαγραφεί από τη ΝΔ η Ντόρα Μπακογιάννη γιατί ψήφισε ναι στο μηχανισμό στήριξης της ελληνικής οικονομίας από τα κράτη – μέλη της Ε.Ε. και το ΔΝΤ. Ο Σαμαράς επιχειρεί να μαζέψει το λαβωμένο κόμμα και μετά από εισήγηση του τονίζεται και πάλι ο κοινωνικός φιλελευθερισμός ως ιδεολογικό στίγμα της ΝΔ.

9o τακτικό συνέδριο, Αθήνα, Απρίλιος 2013: Η Νέα Ελλάδα του Σαμαρά

Τρία χρόνια μετά στο πολιτικό σκηνικό έχουν έρθει τα πάνω κάτω: Στις πρώτες εκλογές του 2012 το ΠΑΣΟΚ κατέρρευσε με το ΣΥΡΙΖΑ να αναδεικνύεται αξιωματική αντιπολίτευση και στις δεύτερες εκλογές του 2012 ο Αντώνης Σαμαράς κατορθώνει να γίνει πρωθυπουργός σχηματίζοντας κυβέρνηση με το ΠΑΣΟΚ του Ευάγγελου Βενιζέλου και τη ΔΗΜΑΡ του Φώτη Κουβέλη, για να εφαρμοσει το μνημόνιο, για το οποιο είχε διαγράψει τη Ντόρα Μπακογιάννη η οποία εν τω μεταξύ έχει επιστρέψει στη ΝΔ. Λίγο πριν το 9ο τακτικό συνέδριο, η ΔΗΜΑΡ αποχωρεί από την κυβέρνηση με αφορμή την ΕΡΤ και ο Σαμαράς προβαίνει σε έναν ευρύ ανασχηματισμό . Σύνθημα του συνεδρίου είναι το «Νέα Δημοκρατία, Νέα Ελλάδα». Εκλέγεται νέα Πολιτική Επιτροπή.

10ο Τακτικό Συνέδριο, Αθήνα, Απρίλιος 2016: Οξυγόνο για την Ελλάδα

Με σύνθημα “Οξυγόνο για την Ελλάδα” διεξάγεται τον Απρίλιο του 2014 το 10ο τακτικό συνέδριο της ΝΔ, το πρώτο υπό την ηγεσία του Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποιος έχει εκλεγεί πρόεδρος πριν από τρεις μήνες κάνοντας την έκπληξη έναντι του Βαγγέλη Μεϊμαράκη στο δεύτερο γύρο. Υπενθυμίζεται ότι είχε προηγηθεί το… φιάσκο της 22ας Νοεμβρίου 2015 όταν το σύστημα ψηφοφορίας δε λειτουργησε ποτέ με αποτέλεσμα να αναβληθούν οι εκλογές, στις οποιες επίσης ήταν υποψήφιοι ο περιφερειάρχης Κ.Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστας και ο σημερινός αντιπρόεδρος της ΝΔ Άδωνις Γεωργιάδης.

Το συνέδριο ενέκρινε σημαντικές αλλαγές στο καταστατικό της Ν.Δ., όπως η απαγόρευση του τραπεζικού δανεισμού, η ετήσια διεξαγωγή συνεδρίου και ο χρονικός προσδιορισμός της θητείας του προέδρου. Εκλέγεται γραμματέας της ΝΔ ο Λευτέρης Αυγενάκης.

Είχε προηγηθεί μία απρόοπτη δυσκολία στο δρόμο για το συνέδριο του κόμματος: Το συνέδριο της ΟΝΝΕΔ, που θα εξέλεγε τους συνέδρους της γαλάζιας νεολαίας, στις 16 Απριλίου, κατέληξε σε φιάσκο με αποχωρήσεις συνέδρων, καταγγελίες για κλειστές πόρτες και καταστρατήγηση της εκλογικής διαδικασίας. Ο κ.Μητσοτάκης έθεσε εκτός συνεδρίου του κόμματος τους ΟΝΝΕΔίτες συνέδρους, αρνούμενος να αναγνωρίσει τα “αποτελέσματα” του συνεδρίου της νεολαίας. Προανήγγειλε επανίδρυση της ΟΝΝΕΔ, η οποία πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του ίδιου έτους.

11ο τακτικό συνέδριο, Αθήνα, 16-17 Δεκεμβρίου 2017: Το γαλάζιο πρόγραμμα και μηνύματα ενότητας

Το γαλάζιο πρόγραμμα παρουσίασε στο 11ο τακτικό συνέδριο της ΝΔ ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στέλνοντας μήνυμα ετοιμότητας για την ανάληψη της ηγεσίας. «Είμαστε έτοιμοι να αλλάξουμε την Ελλάδα», δήλωσε χαρακτηριστικά. Με δηλώσεις τους ο Κώστας Καραμανλής και ο Αντώνης Σαμαράς έστειλαν μηνύματα ενότητας. Το παρόν στο 11ο συνέδριο της ΝΔ έδωσαν η Φώφη Γεννηματά και ο Σταύρος Θεοδωράκης.