Τα μηνύματα Μητσοτάκη για Τουρκία και άμυνα της ΕΕ

Με κύριο θέμα την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ συνεδριάζει σήμερα η Σύνοδος Κορυφής, σε συνέχεια του έκτακτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την ευρωπαϊκή άμυνα και την Ουκρανία.

Σύμφωνα άλλωστε με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, άμυνα και ανταγωνιστικότητα είναι θέματα αλληλένδετα. Έτσι αν και δεν αναμένεται εκτενής συζήτηση για την άμυνα στη σημερινή Σύνοδο Κορυφής, η οποία μάλιστα ενδέχεται να ολοκληρωθεί απόψε και να μη συνεχιστεί αύριο, οι 27 θα έχουν την ευκαιρία να δουν συνολικά τη στρατηγική της ΕΕ, με δεδομένο και τον “αστάθμητο παράγοντα” Ντόναλντ Τραμπ.

Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, έχει ήδη εκφράσει τις ελληνικές θέσεις για την ευρωπαϊκή άμυνα στην προηγούμενη, έκτακτη, Σύνοδο Κορυφής και στο ίδιο μήκος κύματος αναμένεται να κινηθεί και σήμερα. Αναμένεται ειδικότερα να τονίσει ότι η Λευκή Βίβλος για την Αμυνα, που παρουσίασε χθες η Κομισιόν, κινείται στη σωστή κατεύθυνση.

Το γεγονός ότι, όπως αποκάλυψαν χθες οι Financial Times, η Κομισιόν προτείνει τρίτες χώρες (πλην όσων έχουν υπογράψει ειδική συμφωνία με την ΕΕ) να μην ωφελούνται από το νέο κοινό ταμείο SAFE για την ευρωπαϊκή άμυνα, ύψους 150 δισεκ. ευρώ, προκάλεσε άλλωστε ικανοποίηση στην Αθήνα.

Και αυτό διότι, όπως έλεγαν κυβερνητικά στελέχη, στην πράξη σημαίνει ότι η Τουρκία και η τουρκική αμυντική βιομηχανία μένουν έξω από αυτό το σημαντικό χρηματοδοτικό εργαλείο, καθώς η Άγκυρα δεν έχει υπογράψει συμφωνία εταιρικής σχέσης με την Ένωση.

Τα νέα εργαλεία για την τόνωση της ευρωπαϊκής άμυνας θα διαμορφωθούν οριστικά το επόμενο διάστημα, καθώς οι διαβουλεύσεις συνεχίζονται, τονίζουν οι ίδιες πηγές.

Ο κ.Μητσοτάκης έχει επίσης τονίσει και αναμένεται να επαναλάβει σήμερα, ότι σε κάθε περίπτωση οι αποφάσεις για την άμυνα οφείλουν να λαμβάνουν υπόψιν τους προβληματισμούς για την ασφάλεια και τα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας του συνόλου των κρατών-μελών της Ε.Ε. Κάτι που αναφέρει και η Λευκή Βίβλος για την Αμυνα.

Το μεγάλο παιχνίδι με την ευρωπαϊκή άμυνα

Βέβαια ρόλο στην απόφαση της Κομισιόν να εισηγηθεί το νέο χρηματοδοτικό εργαλείο ύψους 150 δισ να μην γίνει μέσο χρηματοδότησης αμυντικών βιομηχανιών τρίτων χωρών, δεν έπαιξαν μόνο οι ανησυχίες της Ελλάδας και της Κύπρου για τυχόν εμπλοκή της Τουρκίας στην άμυνα της ΕΕ. Αλλά και ο ανταγωνισμός κρατών μελών όπως η Γαλλία, η Ισπανία, η Γερμανία και η Ιταλία, που διαθέτουν αμυντική βιομηχανία, με χώρες όπως η Μεγάλη Βρετανία και κυρίως οι ΗΠΑ, για τη νέα αγορά που αναμένεται να δημιουργηθεί με την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας.

Η Μεγάλη Βρετανία πάντως συζητά και επιχειρεί να συνδιαμορφώσει την ευρωπαϊκή άμυνα. Συζητά επίσης για την υπογραφή μίας ειδικής εταιρικής σχέσης που θα επισημοποιήσει την αμυντική συνεργασία με την Ευρώπη και άρα θα της ανοίξει το δρόμο και για μερίδιο στις νέες αμυντικές επενδύσεις.

Η Μεγάλη Βρετανία θέλει μάλιστα – όπως και άλλα ευρωπαϊκά κράτη- να βάλει την Τουρκία στο παιχνίδι. Διότι η Τουρκία διαθέτει το δεύτερο μεγαλύτερο στρατό του ΝΑΤΟ, είναι ένας από τους καλύτερους πελάτες και της βρετανικής και της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας και σε αντίθεση με πολλά ευρωπαϊκά κράτη μέλη δεν έχει ιδιαίτερη δυσκολία στην αποστολή και στρατευμάτων.

Η αναφορά της Λευκής Βίβλου στην Τουρκία

Στην Αθήνα πάντως θεωρούν ότι η Λευκή Βίβλος βάζει φρένο στα σχέδια για τουρκικό φέσι στην ευρωπαϊκή άμυνα και για ειδική σχέση της Τουρκίας με την ΕΕ. Η Λευκή Βίβλος αναφέρει ειδικότερα ότι: “Η Ε.Ε. θα συνεχίσει να συμμετέχει εποικοδομητικά ως προς την ανάπτυξη μιας αμοιβαία επωφελούς εταιρικής σχέσης σε όλους τους τομείς κοινού ενδιαφέροντος με βάση την ισότιμη δέσμευση της Τουρκίας να προχωρήσει σε μια πορεία συνεργασίας σε όλα τα θέματα που έχουν σημασία για την Ε.Ε., σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Απριλίου 2024”.

Υπενθυμίζεται ότι τα συμπεράσματα του Απριλίου 2024 αναφέρονται στην ανάπτυξη μιας συνεργατικής και αμοιβαία επωφελούς σχέσης Ε.Ε- Τουρκίας, «με σταδιακό, αναλογικό και αναστρέψιμο τρόπο.” Καθώς και ότι: “Η εποικοδομητική συμμετοχή της ίδιας της Τουρκίας θα συμβάλει καθοριστικά στην προώθηση των διαφόρων τομέων συνεργασίας”.

Μηνύματα στην Άγκυρα και για Ιμάμογλου και Συρία

Η σύλληψη του δημάρχου Κωνσταντινούπουλης, Εκρέμ Ιμάμογλου, από τις τουρκικές αρχές ξεγυμνώνει άλλωστε για άλλη μία φορά τη στρατηγική του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και αποτελεί γεγονός που η ΕΕ δεν μπορεί να αγνοήσει φλερτάροντας ανοιχτά με την Άγκυρα. Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν διαμήνυσε εξάλλου ότι ως υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ η Τουρκία πρέπει να σέβεται θεμελιώδεις δημοκρατικές αρχές και πρακτικές.

Ενώ από ελληνικής πλευράς ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, δήλωσε ότι παραχωρήσεις όσον αφορά στο κράτος δικαίου και τις πολιτικές ελευθερίες δεν μπορεί να γίνονται ανεκτές. Καθώς και ότι οφείλονται πειστικές απαντήσεις για κάθε επικαλούμενη παραβίαση τους.

Σημειωτέον δε ότι στην ατζέντα της σημερινής Συνόδου Κορυφής βρίσκεται και η κατάσταση στη Μέση Ανατολή, ιδίως στη Γάζα και στη Συρία.

Και ενώ ο Ερντογάν ζητά από τον Τραμπ να άρει τις κυρώσεις στο καθεστώς της Δαμασκού, η Ελλάδα υποστηρίζει σε επίπεδο ΟΗΕ και ΕΕ ότι η άρση των κυρώσεων έναντι της μεταβατικής κυβέρνησης της Συρίας πρέπει να γίνει με τρόπο σταδιακό και αναστρέψιμο και υπό προϋποθέσεις.

Στη Σύνοδο Κορυφής ο κ.Μητσοτάκης αναμένεται να τονίσει όσον αφορά στη Συρία ότι η  Ελλάδα έχει καταδικάσει τις επιθέσεις σε βάρος χριστιανικών και άλλων πληθυσμών με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο. Θα επιμείνει σε απόφαση για την ανάγκη ειρηνικής και συμπεριληπτικής μετάβασης στη Συρία που θα προστατεύει τα δικαιώματα όλων των εθνικών και θρησκευτικών κοινοτήτων, χωρίς έξωθεν παρεμβάσεις. Και θα επαναλάβει τις ελληνικές ενστάσεις για την άρση των κυρώσεων.

“Όχι” σε περικοπή του ευρωπαϊκού προυπολογισμού λέει η Ελλάδα

Σε ό,τι αφορά την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα, η χώρα μας υποστηρίζει ότι πρέπει οι όποιες αποφάσεις να συνδυαστούν με παραγωγικές επενδύσεις σε όλες τις οικονομίες της ΕΕ, ώστε να ενισχυθεί η συνοχή και η ανθεκτικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας στο σύνολό της.

Για το επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, η ελληνική θέση είναι ότι χρειάζονται τολμηρές κινήσεις και τομές, για να πετύχει η ΕΕ τους νέους στόχους της, σε τομείς όπως η ανταγωνιστικότητα, η συνοχή, η αγροτική πολιτική και η  ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας.

Η Ελλάδα δεν είναι σύμφωνη όμως σε καμία περίπτωση με περικοπή πόρων του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού και αυτό το μήνυμα αναμένεται να στείλει και σήμερα ο κ.Μητσοτάκης.

Οι 27 ηγέτες της ΕΕ θα συζητήσουν επίσης το μεταναστευτικό. Ο κ.Μητσοτάκης θα μετάσχει μάλιστα σε Σύνοδο Ευρωπαίων ηγετών για το μεταναστευτικό, η οποία θα πραγματοποιηθεί λίγο πριν την έναρξη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, καθώς και στη Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος νωρίτερα.

Για το μεταναστευτικό, ο πρωθυπουργός αναμένεται να επαναλάβει ότι προτεραιότητα έχει η εφαρμογή του νέου Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο και κυρίως η αύξηση και επιτάχυνση των επιστροφών όσων δεν δικαιούνται διεθνούς προστασίας, καθώς και η εξωτερική διάσταση του Μεταναστευτικού και οι συνεργασίες με τρίτες χώρες.