Τα προβλήματα του αγροτικού χώρου και η επόμενη μέρα

Ο αγροτικός χώρος ασφαλώς και συμπαρίσταται στις κινητοποιήσεις της ελληνικής κοινωνίας για την αποκάλυψη του εγκλήματος των Τεμπών, την ίδια ώρα όμως κάνει και το δικό του αγώνα για την ανάδειξη των πολλών προβλημάτων του, που απαιτούν λύσεις από τη παρέμβαση τόσο της Κυβέρνησης όσο και της Ε. Επιτροπής για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις διατροφικές ανάγκες των κατοίκων και των επισκεπτών της χώρας , αλλά και να συμβάλει αποφασιστικά στη παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας μας .

Όταν το Γενάρη του 2015 ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας μου ανέθεσε την ευθύνη του ΥΠΑΑΤ, ήξερα τουλάχιστον ένα πράγμα, ότι οι αγροτικές κινητοποιήσεις της προεκλογικής περιόδου θα επανέλθουν δριμύτερες, γιατί τα προβλήματα του αγροτικού χώρου ήταν πράγματι μεγάλα.

Βρεθήκαμε, οι συνεργάτες μου κι εγώ, σε ένα ασφυκτικό περιβάλλον που το είχαν δημιουργήσει η αταξία των πληρωμών και η κακή διαχείριση, από τις προηγούμενες Κυβερνήσεις Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ , των κοινοτικών πόρων, των μοναδικών που είχαμε στο Υπουργείο, λόγω του μνημονίου.

Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα της κυνικής ομολογίας του Δημάρχου Σπάρτης Πέτρου Δούκα στη συνάντηση που είχε το Φεβρουάριο του 2022 με τον τότε Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Σπύρο Λιβάνιο :

«Το 2007 που ήμουν Υφυπουργός Οικονομικών γυρίσαμε τις εκλογές γιατί πήγαμε με τις τσάντες και μοιράζαμε λεφτά».

Η ομολογία αυτή που χαρακτηρίστηκε εποποιία από τον παριστάμενο Υπουργό αποκαλύπτει το χάος που επικρατούσε στη διαχείριση των κοινοτικών πόρων, αλλά και ύβρη για τους δικαιούχους, αφού οι πυρόπληκτοι της Ηλείας εδικαιούτο τις συγκεκριμένες αποζημιώσεις. Δυστυχώς η τότε κυβέρνηση της Ν.Δ. περιφρόνησε τη κανονική διαδικασία, εκθέτοντας και τους δικαιούχους και τη χώρα , με αποτέλεσμα το Γενικό Δικαστήριο της Ε.Ε. να κρίνει τελεσίδικα παράνομη αυτή την εποποιία και να αναζητά μέχρι και σήμερα την επιστροφή των χρημάτων που έφταναν στα 812 εκ.

Αγνόησαν δηλαδή αυτά που με την ανάληψη το 2015 της διακυβέρνησης από το ΣΥΡΙΖΑ είχαν μπει σε μια πορεία , που σε 2 χρόνια και με τη συναίνεση της Ε. Επιτροπής κατέληξαν σε τάξη . Οι αγρότες μας ήξεραν πλέον πότε και πόσα θα πληρωθούν.

Και όλα αυτά που έγιναν μέσα από έναν διάλογο και μια ικανοποίηση αιτημάτων, στα πλαίσια του τότε οικονομικού περιβάλλοντος , έφεραν και την αποκλιμάκωση των κινητοποιήσεων.

Και σήμερα όμως οι λόγοι είναι πολλοί με σπουδαιότερους , το αυξημένο κόστος παραγωγής, οι ελληνοποιήσεις , η διαχείριση των κοινοτικών παρεμβάσεων και πόρων , η ρύθμιση των οφειλών τους και η προστασία των αγροτικών μας προϊόντων στις διεθνείς αγορές.

Οι αγρότες αναφέρονται στο κόστος παραγωγής, γιατί μια σειρά ζητημάτων του αφέθηκαν στη δικαιοδοσία του τομέα των εισαγόμενων προϊόντων που καλύπτουν βασικές διατροφικές ανάγκες της χώρας μας.

Το άμεσο αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας ήταν η έλλειψη ουσιαστικού ελέγχου πράγμα που επέτρεψε μια αισχροκερδή υπερτιμολόγηση στη λιανική πώληση αυτών των προϊόντων, πλήττοντας όχι μόνον τους καταναλωτές, αλλά και τους αγρότες –παραγωγούς. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι βασικές εισροές στη γεωργία μας ( ζωοτροφές, ενέργεια και λιπάσματα ) έχουν αυξηθεί τα τελευταία 2 χρόνια από 30% μέχρι 74%.

Η κατάσταση αυτή έφερε επιπλέον τη χώρα μας κι ένα ακόμη αρνητικό προβάδισμα στην Ε.Ε., τη μεγαλύτερη απόκλιση τιμών από το χωράφι στο ράφι.

Κι εδώ μπαίνει ένα βασικό ερώτημα, αυτό της αδυναμίας των Κυβερνήσεων της Ν.Δ. να υλοποιήσει μέτρα που η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είχε θεσπίσει για να στηρίξουν το χώρο, όπως για παράδειγμα την υποχρεωτική πληρωμή των αγροτικών προϊόντων σε 60 ημέρες.

Οι ελληνοποιήσεις που αναδείχτηκαν ως πρόβλημα, αφορούν στην αντικατάσταση των ποιοτικών μας διατροφικών προϊόντων με υποδεέστερα εισαγόμενα. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ επέβαλε και κατοχύρωσε με νόμο, έπειτα από έντονη και επίπονη διαβούλευση στο πλαίσιο της Ε.Ε., την υποχρεωτική αναγραφή προέλευσης του γάλακτος και του κρέατος στα ζωικά προϊόντα, με σκοπό τη διαφάνεια της αγοράς και την αποφυγή παραπλάνησης του καταναλωτή.

Η ρύθμιση αυτή αγνοήθηκε από τη σημερινή κυβέρνηση γιατί ήδη είχε συμφωνήσει ο πρώην Πρωθυπουργός , ο κ. Σαμαράς να παραδώσει τη φέτα στους Καναδούς , αλλά και η σημερινή Κυβέρνηση Μητσοτάκη βιάστηκε να κυρώσει στη Βουλή .

Η κατάσταση αυτή πρέπει να ανατραπεί, γιατί αφήνει ανοιχτό το πρόβλημα των ελληνοποιήσεων σε εισαγωγές από τρίτες χώρες.

Η διαχείριση των κοινοτικών παρεμβάσεων και πόρων αφορά πρόστιμα 1,4 δις στα πρόστιμα και 1,1 δις στους καταλογισμούς που μας επιβλήθηκαν εξαιτίας της κακής διαχείρισης των βοσκοτόπων από τις Κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ.

Τι κάναμε για να διορθώσουμε τη κατάσταση , που μας οδηγούσε σε απώλειες των μοναδικών πόρων που είχε εκείνη τη περίοδο ο χώρος για την επιβίωσή του :

Σταματήσαμε την επιβολή των προστίμων από την Ε. Επιτροπή με τη ψήφιση του νόμου για τις βοσκήσιμες γαίες και συντάξαμε προσωρινά διαχειριστικά που μας επέτρεψαν να περάσουμε στη διαδικασία των επιστροφών (τα μισά έχουν ήδη επιστραφεί), ενώ παράλληλα βάλαμε τάξη στις πληρωμές, φτάνοντας και τις δύο πρώτες χρονιές 2016 και 2017 σε ποσά ρεκόρ , ξεπέρασαν τα 2 δις κάθε χρόνο.

Η καθυστέρηση όμως , από τη σημερινή κυβέρνηση στη σύνταξη των οριστικών διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης, στην αντιμετώπιση των προστίμων και των καταλογισμών , αλλά και των ληξιπροθέσμων οφειλών έχουν συνδεθεί με τη νέα ΚΑΠ, η εφαρμογή της οποίας δημιούργησε πολλά προβλήματα.

Τέτοια ήταν κυρίως η μεγάλη καθυστέρηση στη σύνταξη του στρατηγικού σχεδίου για τον αγροτικό χώρο και η δύσκολη περιβαλλοντική συμμόρφωση, τα οποία θα μας διασφάλιζαν μέσω omnibus τις απαραίτητες για τη λήψη των ενισχύσεων της κτηνοτροφίας βοσκήσιμες γαίες, αλλά και γενικότερα θα μας έλυναν μεγάλα προβλήματα όχι μόνο στις ενισχύσεις, αλλά και στον τομέα των επενδύσεων, που είναι απαραίτητες για να παίξει ο αγροτικός χώρος καθοριστικό ρόλο στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.

Δεν αντιμετωπίστηκαν όμως ποτέ σοβαρά από τη Κυβέρνηση Μητσοτάκη τόσο οι ανακτήσεις των καταλογισμών που μας είχε επιβάλει η Ε. Επιτροπή από το 1992 μέχρι το 2009 , όσο και τα λάθη και οι παραλείψεις , στα ζητήματα ρύθμισης οφειλών των αγροτικών συνεταιρισμών και ενίσχυσης πυρόπληκτων του 2007. Αντίθετα επιχείρησε να προβεί σε διαγραφές χρεών συνεταιρισμών και αγροτών, ύψους 812 εκατ. ευρώ., με την πρόβλεψη, μάλιστα, ότι έτσι θα μπορούν μελλοντικά να λάβουν κι άλλες ευρωπαϊκές ενισχύσεις.

Η επιπολαιότητα αυτή της Κυβέρνησης Μητσοτάκη να προχωρήσει με δική της ρύθμιση (ν.4920/22) την εξέθεσε ανεπανόρθωτα. Γι’ αυτό και αναγκάστηκε σε υπαναχώρηση. Ήταν αδιανόητο, επίσης, ότι στη συγκεκριμένη ρύθμιση συμπεριελήφθη ακόμη και η εποποιϊα Δούκα , όταν έπρεπε να γνωρίζουν ότι πρόσφατα εκδικάστηκε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο η υπόθεση των πυρόπληκτων του 2007 και αναμενόταν η έκδοση της απόφασης, που τελικά ήταν καταδικαστική.

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν έκρυψε τους καταλογισμούς που επιβλήθηκαν στη χώρα μας, εξαιτίας της ανικανότητας να τους διαχειριστούν αυτοί που τους προξένησαν . Ήταν από τα πρώτα θέματα που διαπραγματευτήκαμε με την Ε. Επιτροπή, και μάλιστα σε συνεργασία με τους ενδιαφερόμενους συνεταιριστές.

Αυτή, λοιπόν, τη δυσάρεστη πραγματικότητα που βρήκαμε αποφασίσαμε να τη διαχειριστούμε άμεσα : Παραδώσαμε δρομολογημένες διαδικασίες που μείωναν αυτούς τους καταλογισμούς από το 1,1 δις στα 345 εκατ.

Μάλιστα, για την κάλυψη του υπολειπόμενου ποσού είχαμε ξεκινήσει τη διαπραγμάτευση για τη χρήση του «De Minimis», που λόγω δημοσιονομικών δυσκολιών δεν μπορέσαμε να υλοποιήσουμε μέχρι την έξοδο από τα Μνημόνια. Αν όμως είχαν ακολουθήσει το δρομολόγιο που είχαμε χαράξει εμείς, θα ήμαστε σε πολύ καλύτερη θέση σήμερα.

Το ερώτημα όμως παραμένει : Τι θα γίνει με τα 812 εκατ. που αναζητούνται από τους συνεταιρισμούς και τους πυρόπληκτους του 2007;

Τα κόκκινα δάνεια του αγροτικού χώρου αφορούν σε δάνεια αγροτών και αγροτικών Συνεταιρισμών προς τις Τράπεζες, κυρίως σε μία , την πρώην ΑΤΕ, που με ημερ.30/09/2017 ανέρχονταν στα 3,5 δις , αλλά με τον εκτοκισμό τους σήμερα ξεπερνούν τα 4 δις.

Η νομοθετική πρόταση για μια νέα ρύθμιση που έχει δημοσιοποιήσει η Κυβέρνηση είναι γενική και αόριστη. Όχι μόνο δεν απαντά στο μεγάλο πρόβλημα της διαχείρισής τους από τη PQH , αλλά ούτε και γίνεται κάποια αναφορά για τη στάση της Ε. Επιτροπής .

Πιστεύω ότι η πίεση των Ευρωπαίων αγροτών, αλλά και των Ελλήνων με τις μαζικές τους κινητοποιήσεις θα βοηθήσουν να βρεθούν λύσεις.

*Του Βαγγέλη Αποστόλου , πρώην Βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ Ευβοίας και πρώην Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων