Τα Τέμπη και η διαχρονική ντροπή του “Περί Ευθύνης Υπουργών”

Απέναντι από το «αίσθημα δικαίου» και την οργή της κοινωνίας για το πολύνεκρο δυστύχημα των Τεμπών βρέθηκε για μία ακόμη φορά η κυβερνητική πλειοψηφία. Στη συζήτηση του πορίσματος της Εξεταστικής Επιτροπής στην Ολομέλεια της Βουλής «έκλεισε» το σκέλος της κοινοβουλευτικής διερεύνησης των ευθυνών υπουργών, επικαλούμενη (και) το άρθρο 86 του Συντάγματος στο οποίο στηρίζεται ο περίφημος νόμος «Περί Ευθύνης Υπουργών».

Η συνταγματική αυτή πρόβλεψη σε συνδυασμό με την διαπιστωμένη πρόθεση της κυβέρνησης για συγκάλυψη τυχόν ευθυνών του πρώην υπουργού Μεταφορών Κώστα Αχ. Καραμανλή, όπως και άλλων μελών της κυβέρνησης, αποτέλεσε την θεσμική «ασπίδα», η οποία αξιοποιήθηκε στο έπακρο.

Το άρθρο 86

Επανέφερε έτσι στην επικαιρότητα το ζήτημα του αν και πότε πρόκειται να απαλειφθούν οι διατάξεις που δεν επιτρέπουν στους υπουργούς να βρίσκονται αντιμέτωποι με την δικαιοσύνη, δίχως την μεσολάβηση της Βουλής. Ακόμη και όταν προκύπτουν γεγονότα τέτοιου μεγέθους όπως το δυστύχημα της 28ης Φεβρουαρίου του 2023, που στοίχισε την ζωή σε 57 επιβάτες.

Θυμίζουμε ότι το άρθρο 86 του Συντάγματος προβλέπει πως «μόνο η Βουλή έχει την αρμοδιότητα να ασκεί δίωξη κατά όσων διατελούν ή διετέλεσαν μέλη της Κυβέρνησης ή Υφυπουργοί για ποινικά αδικήματα που τέλεσαν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους». Έτσι ο εκάστοτε εφαρμοστικός νόμος «Περί Ευθύνης Υπουργών» θέτει ως προϋπόθεση για να εξεταστούν υπουργικές ευθύνες την συναίνεση της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας που υπάρχει κάθε φορά. Το συγκεκριμένο άρθρο βρίσκεται σε ισχύ ακόμη και μετά την τελευταία αναθεώρηση που ολοκληρώθηκε το 2019, και συνεχίζει να αποτελεί ένα διαχρονικό εμπόδιο.

Ο Μάκης Βορίδης

Στον «Περί Ευθύνης Υπουργών» εστίασε – όπως ήταν αναμενόμενο – την επιχειρηματολογία του απέναντι στην κριτική της αντιπολίτευσης ο Μάκης Βορίδης εκπροσωπώντας την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό (που χθες έλειπε από την Βουλή). Δήλωσε στην συνεδρίαση πώς όταν τίθεται θέμα παραπομπής σε δίκη του πρώην υπουργού Μεταφορών Κωνσταντίνου Καραμανλή «αρχίζει η η συζήτηση για το περίφημο άρθρο 86 του Συντάγματος και την ποινική αρμοδιότητα της Βουλής».

Με βάση τον «Περί Ευθύνης Υπουργών» «απέκρουσε» το αίτημα για το οποίο έχουν συγκεντρωθεί πάνω από ένα εκατομμύριο υπογραφές προκειμένου ο πρώην υπουργός Μεταφορών να παραπεμφθεί στην δικαιοσύνη. Όπως χαρακτηριστικά σχολίασε ο υπουργός Επικρατείας: « Ένα εκατομμύριο, λοιπόν, τριακόσιες χιλιάδες τι ζητάνε; Να καταργηθεί η ποινική αρμοδιότητα της Βουλής και η βουλευτική ασυλία. Μάλιστα. Γιατί δεν τους εξηγεί κάποιος ότι αυτό είναι αναθεώρηση του Συντάγματος και τους λέτε ότι θα γίνει με τη λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία; Η λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία δεν είναι για να εισαχθεί νόμος στη Βουλή; Αν φέρουμε έναν νόμο εδώ που λέμε -τώρα, να συμφωνήσουμε με νόμο, όχι όμως με την αναθεώρηση του Συντάγματος- ότι καταργούμε το άρθρο 86 του Συντάγματος, καταργείται;».

Στην ίδια βάση ο Μάκης Βορίδης απέρριψε και το αίτημα της αντιπολίτευσης προκειμένου να «παρακαμφθεί» ο «Περί Ευθύνης Υπουργών» με κοινή δήλωση των κομμάτων στην οποία να αναφέρουν πως ο πρώην υπουργός Μεταφορών μπορεί να ερευνηθεί για  αδίκημα παράλειψης που δεν σχετίζεται με την υπουργική του ιδιότητα.

Την πρόταση αυτή είχε καταθέσει – για πολλοστή φορά- νωρίτερα ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, Σωκράτης Φάμελλος. Αναφέροντας χαρακτηριστικά πως πρέπει «να μην υπάρχει περιορισμός από τον νόμο περί ευθύνης Υπουργών στη διαδικασία ελέγχου της δικαιοσύνης. Να δοθεί, δηλαδή, η δυνατότητα στη δικαιοσύνη να ελέγξει όλα όσα έγιναν σε σχέση με τα Τέμπη, πριν και μετά, χωρίς κανένα περιορισμό, να ελέγξει όλα τα παραπτώματα ιδιαίτερα με την πρόνοια των παραπτωμάτων δια παραλείψεως χωρίς τις προβλέψεις του νόμου περί ευθύνης Υπουργών».

Ανταπαντώντας ο Μάκης Βορίδης σημείωσε: «Αυτήν την παράλειψη –την οποία εσείς τη συνδέετε με το δυστύχημα, την όποια παράλειψη- ο Καραμανλής θα μπορούσε να την κάνει αν δεν ήταν Υπουργός; Μόνο αν ήταν Υπουργός μπορεί να κάνει την παράλειψη. Άρα, είναι άμεσα συνδεδεμένη με τα καθήκοντά του. Άρα, πώς μπορεί να φύγετε από αυτό το πλαίσιο;».

Η Δικαιοσύνη

Πλέον, οι συγγενείς των θυμάτων της πολύνεκρης τραγωδίας μπορούν να προσδοκούν δικαίωση μόνον μέσω της Δικαιοσύνης. Η δικαστική έρευνα, όμως, θα βρίσκεται «υπό την σκιά» του πορίσματος της Εξεταστικής Επιτροπής το οποίο και συζητήθηκε στην χθεσινή συνεδρίαση.

Θυμίζουμε πως το πόρισμα αυτό, που υπερψηφίστηκε αποκλειστικά από τους βουλευτές της Ν.Δ που μετείχαν στην Εξεταστική Επιτροπή,  δεν εντόπισε ποινικές ευθύνες σε κανέναν υπουργό. Αποδίδοντας τα αίτια του δυστυχήματος στο «ανθρώπινο λάθος» και τις παραβιάσεις του Κανονισμού Κίνησης του σιδηροδρόμου. Επίσης, τυχόν απόφασή της δικαιοσύνης για παραπομπή σε δίκη  υπουργού θα προσκρούσει και πάλι στις προβλέψεις του νόμου «Περί Ευθύνης Υπουργών».

ΤΙ ΣΥΝΕΒΗ ΣΤΑ ΤΕΜΠΗ; Η ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ ΣΕ 5’