Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός: Μισό βήμα για ΑΟΖ

Μισό βήμα για την ΑΟΖ έκανε η χώρα μας με την κατάθεση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού. 

Και αυτό καθώς η κυβέρνηση μαζί με την κατάθεση του ΘΧΣ δεν ανακηρύσσει ΑΟΖ, όπως την είχε συμβουλεύσει ο πρώην πρωθυπουργός, Κώστας Καραμανλής.  Αλλά για πρώτη φορά νομιμοποιούνται τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας με έναν χάρτη ο οποίος βασίζεται σε μία ευρωπαϊκή οδηγία. Και μέσα από την περιγραφή δυνητικών χρήσεων η Ελλάδα διαμηνύει βασικά στην Τουρκία μέχρι που μπορεί να φτάσει.

Ωστόσο εάν τελικά η χώρα μας δεν κατοχυρώσει την ΑΟΖ και με τον τρόπο που προβλέπει ο ΟΗΕ, δεν θα έχει επιτύχει τίποτε επί της ουσίας. Σημειωτέον ότι και για να πάει η Ελλάδα σε μία διαπραγμάτευση με την Τουρκία, θα έπρεπε πρώτα να ανακηρύξει ΑΟΖ στον ΟΗΕ, για να αποφύγει παράλογες διεκδικήσεις από την άλλη πλευρά.

Με το ΘΧΣ η Ελλάδα διατηρεί και το δικαίωμα της να επεκτείνει μελλοντικά τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια. 

Οι θαλάσσιες περιοχές που αποτυπώνονται στον χάρτη, συμπεριλαμβάνουν τις ελληνοϊταλικές συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ του 1977 και του 2020 και την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία του 2020, ενώ συμπίπτουν με τα όρια που απορρέουν από τον νόμο 4001/2011.

Σε ό,τι αφορά μη οριοθετημένες περιοχές, αποτυπώνεται η μέση γραμμή που καθορίζει το εξωτερικό όριο της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, μέχρι τη σύναψη συμφωνιών οριοθέτησης με γειτονικά κράτη, των οποίων οι ακτές είναι παρακείμενες ή αντικείμενες με τις ελληνικές ακτές.

Υπενθυμίζεται πάντως ότι με την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία του 2020 δεν είχε δοθεί πλήρης επήρεια στη Ρόδο (μαζί με το βράχο Χήνα), την Κάρπαθο και την ανατολική ακτή της Κρήτης. Ο χάρτης όμως χαράσσει πλήρη επήρεια του Καστελλόριζου και μέση γραμμή με την ΑΟΖ της Κύπρου. Γεγονός που έχει ενοχλήσει φυσικά ιδιαίτερα την Τουρκία.

Στυλιανίδης: Σημαντικό βήμα ο ΘΧΣ- Αναγνωρίζει ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα στα νησιά

Στη Νέα Δημοκρατία υποδέχθηκαν βέβαια θετικά την ανακοίνωση για τον ΘΧΣ. “Είναι ένα  σημαντικό βήμα γιατί πρώτα από όλα αποτελεί εφαρμογή ευρωπαϊκής οδηγίας. Δηλαδή σου δίνει μία κάλυψη νομική. Άρα είσαι απολύτως συμβατός με το ευρωπαϊκό κεκτημένο” εξηγεί στο NEWS 24/7 ο βουλευτής Ροδόπης της ΝΔ, Ευριπίδης Στυλιανίδης.

“Παρουσιάζεις μία πληρότητα στο σχέδιο που προτείνεις για αξιοποίηση του θαλάσσιου πόρου της Ελλάδας Πληρότητα που είναι συμβατή και με τις ελληνικές θέσεις για ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα.

Διότι πρώτον αναγνωρίζει ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα στα νησιά. Δεύτερον καλύπτει όλη την έκταση επί της οποίας η Ελλάδα μπορεί να έχει κυριαρχία ή κυριαρχικά δικαιώματα. Και τρίτον προσδιορίζει διάφορες μορφές εκμετάλλευσης φιλικές προς το περιβάλλον, τόσο στο Ιόνιο όσο και στο Αιγαίο ή την ευρύτερη Μεσόγειο”, επισημαίνει επιπλέον ο κ.Στυλιανίδης.

“Βέβαια αυτό δεν αποτελεί πράξη ανακήρυξης ΑΟΖ ή επέκτασης της αιγιαλίτιδας ζώνης τυπικά. Ουσιαστικά όμως δηλώνει ότι η Ελλάδα μπορεί να ασκήσει την κυριαρχία της και τα δικαιώματα της με πληρότητα, όποια στιγμή θεωρήσει ότι είναι κατάλληλη. Δηλαδή δεν έχει παραιτηθεί από αυτά” σημειώνει τέλος ο βουλευτής της ΝΔ.

Η κυβέρνηση επιμένει στο διάλογο με Τουρκία

Πάντως Μαξίμου και υπουργείο Εξωτερικών έσπευσαν εξαρχής να ξεκαθαρίσουν ότι η κατάθεση του ΘΧΣ δεν σημαίνει ότι η ελληνική πλευρά δεν επιδιώκει συνέχιση του διαλόγου.

Ο οποίος βέβαια στην πραγματικότητα έχει “παγώσει” λόγω των αναθεωρητικών βλέψεων και των απειλών της Τουρκίας σε περίπτωση επανέναρξης των ερευνών για το καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας- Κύπρου, το οποίο η κυβέρνηση έχει αφήσει στην άκρη.

Υπενθυμίζεται ότι η σχεδιαζόμενη συνεδρίαση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας- Τουρκίας και άρα η επόμενη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε μπει “στον πάγο” με αφορμή την προφυλάκιση του δημάρχου Κωνσταντινούπολης Εκρεμ Ιμάμογλου.

Στη συνέχεια, κατά τη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών, Γιώργου Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν στο περιθώριο της Συνόδου ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ, είχε επαναδιατυπωθεί βούληση για συνεδρίαση του ΑΣΣ μετά το Πάσχα, με τη διευκρίνιση ότι ο χρόνος θα καθορισθεί βάσει των προγραμμάτων Μητσοτάκη- Ερντογάν.

Ενόχληση στην Άγκυρα

Το ενδεχόμενο όμως να επισκεφθεί την Άγκυρα ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, “αγχώνει” την Αθήνα. Δεδομένου άλλωστε ότι ο Τραμπ δεν δίστασε πχ μπροστά στον Μπέντζαμιν Νετανιάχου να εγκωμιάσει την παρέμβαση της Τουρκίας στη Συρία, κάτι που αποτελεί κόκκινο πανί για το Ισραήλ.

Ο Αμερικανός πρόεδρος δεν ενδιαφέρεται επίσης ιδιαίτερα για το διεθνές δίκαιο και το απαραβίαστο των συνόρων. Ενώ διαχρονικά οι ΗΠΑ θέλουν μία συμφωνία συνεκμετάλλευσης του Αιγαίου από Ελλάδα και Τουρκία.

Μένει βέβαια να φανεί στην πράξη πως θα επηρεάσει η κατάθεση του ΘΧΣ τον ελληνοτουρκικό διάλογο. Το τουρκικό ΥΠΕΞ όπως αναμένετο αντέδρασε με ενόχληση, κάνοντας λόγο για μονομερείς ενέργειες με καμία νομική συνέπεια. Υποστήριξε δε ότι ο ελληνικός ΘΧΣ παραβιάζει τις περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας της Τουρκίας στο Αιγαίο Πέλαγος και την Ανατολική Μεσόγειο.

Σημειωτέον ότι η ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ καταλήγει σε ένα κάλεσμα σε “συνολική προσέγγιση για την επίλυση των προβλημάτων” με την Ελλάδα στο Αιγαίο. Αναφορά που δείχνει ότι η Άγκυρα θα επιμείνει στην προσπάθεια να σύρει την Αθήνα σε έναν εφ’ όλης της ύλης διάλογο, αμφισβητώντας κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας.

Μία ανακοίνωση που άργησε τέσσερα χρόνια και δεν τόλμησε ένα βήμα παραπέρα

Ο ΘΧΣ της χώρας μας εκκρεμεί εδώ και τέσσερα χρόνια. Διότι η ημερομηνία υποχρεωτικής κατάθεσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν το αργότερο 21 Μαρτίου 2021. Λόγω της καθυστέρησης άλλωστε η Ελλάδα καταδικάστηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στις 27 του περασμένου Φεβρουαρίου και είχε προθεσμία μέχρι τα τέλη Απριλίου να λύσει την εκκρεμότητα με τον ΘΧΣ.

“Ο χάρτης που διαμορφώνεται, αλλά και ολόκληρη η ανακοίνωση των συναρμόδιων υπουργείων ΥΠΕΞ και ΥΠΕN αποκαλύπτει ότι δεν υπήρχε κανένας απολύτως λόγος για αυτή την τεράστια καθυστέρηση” υποστήριξε ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Γιάννης Μανιάτης.

Σημειωτέον ότι χθες το πρωί η τουρκική εφημερίδα Milliyet δημοσίευσε το χάρτη του τουρκικού ΘΧΣ, ο οποιος φυσικά κινείται στη λογική της “γαλάζιας πατρίδας” και στη μέση γραμμή, με στόχο τους φυσικούς πόρους του Αιγαίου.

Αν και αυτή δεν είναι τυπικά η επίσημη θέση της Τουρκίας, η δημοσίευση του χάρτη σε συνδυασμό με τη λήξη της προθεσμίας στα τέλη Απριλίου, προφανώς και έπαιξε ρόλο στην απόφαση να προχωρήσει η κυβέρνηση στην επίλυση της εκκρεμότητας με τον ΘΧΣ. Ο ελληνικός ΘΧΣ ήταν άλλωστε έτοιμος προ πολλού.

Η κατάθεση του ΘΧΣ διόλου τυχαία συνέπεσε και με το πιθανότατα οριστικό “βραχυκύκλωμα” για το καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας- Κύπρου. Από την κυβέρνηση έλεγαν χθες, μετά τη συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ, ότι το έργο θα προχωρήσει “στον κατάλληλο χρόνο”. Ουσιαστικά αυτό σημαίνει ότι το καλώδιο παγώνει μπροστά στις αντιδράσεις και απειλές της Τουρκίας.

Οι συμβουλές Καραμανλή για το ΘΧΣ και την ΑΟΖ

Με την κατάθεση του ΘΧΣ, η κυβέρνηση άκουσε κατά το ήμισυ τη συμβουλή που της είχε δώσει δημοσίως ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής. 

Σε ομιλία του σε εκδήλωση για την απελευθέρωση της Καρπάθου, στις 8 Δεκεμβρίου 2024, ο κ. Καραμανλής είχε τονίσει καταρχήν ότι οριοθέτηση της ΑΟΖ ή προσφυγή στη Χάγη θα πρέπει να διασφαλίσει ότι θα ληφθεί υπόψη το δικαίωμα της Ελλάδας για επέκταση των χωρικών της υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια.

Είχε υπογραμμίσει επομένως ότι: “Θα πρέπει να καταθέσουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό της χώρας, συμμορφούμενοι με την αντίστοιχη κοινοτική οδηγία. Είμαστε υποχρεωμένοι να το κάνουμε αυτό και είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να αποτυπωθούν τα δικαιώματά μας με τη σφραγίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στο πλαίσιο αυτό, μπορεί επίσης κάλλιστα να ενταχθεί η ενεργοποίηση της ανακήρυξης της ΑΟΖ με βάση τη μέση γραμμή, κατά τον Ν. 4001/2011 και τους όρους και τις προϋποθέσεις του Διεθνούς Δικαίου της θάλασσας. Είναι απολύτως σύμφωνη με το Διεθνές Δίκαιο και δεν εμποδίζει την όποια διαπραγμάτευση.”