Το “ανήκομεν εις την Δύσιν” του Ερντογάν και οι επαφές Μητσοτάκη στο ΝΑΤΟ

Μετά από πολύμηνα ανατολίτικα παζάρια, η Τουρκία ήρε το βέτο στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ παραμονή της Συνόδου Κορυφής της Συμμαχίας, που ξεκινά σήμερα στο Βίλνιους της Λιθουανίας.

Το deal ανακοίνωσε ο ΓΓ του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ μετά την τριμερή συνάντηση χθες με τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον πρωθυπουργό της Σουηδίας, Ουλφ Κριστερσον. Συνάντηση η οποία μάλιστα διεκόπη για να συναντηθεί στο ενδιάμεσο ο Ερντογάν και με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ. Και στη συνέχεια έκλεισε η συμφωνία για τη Σουηδία.

Ο Τούρκος πρόεδρος υπενθυμίζεται ότι είχε βάλει στο τραπέζι εκτός από το πρόσχημα της λήψης μέτρων από τη Στοκχόλμη για την “καταπολέμηση της τρομοκρατίας των Κούρδων”, το αίτημα επανέναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ, αλλά κυρίως – αυτό που πραγματικά “καίει” την Άγκυρα – τα F16.

Υπενθυμίζεται ότι η αμερικανική Γερουσία, με παρεμβάσεις ομάδας γερουσιαστών υπό τον Μπομπ Μενέντεζ, έχει βάλει στον “πάγο” το πακέτο συνολικά 20 δισ δολαρίων, που ζητά η Τουρκία και περιλαμβάνει την αγορά νέων αεροσκαφών, την αναβάθμιση 79 αεροσκαφών F16 σε επίπεδο Viper, αλλά και 900 πυραύλους αέρος- αέρος και 800 όπλα αέρος- εδάφους.

Ο Λευκός Οίκος θέλει μεν να ξεπαγώσει αυτό το πακέτο, αλλά εάν η Τουρκία επέμενε στο βέτο στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, δύσκολα θα μπορούσε ο Τζο Μπάιντεν να πείσει το Κογκρέσο. Το ερώτημα λοιπόν είναι τι μέλλει γενέσθαι τώρα με το τουρκικό αίτημα για αναβάθμιση των F16.

Ενώ δε η Κομισιόν διαμήνυσε στον Ερντογάν ότι δεν συνδέονται οι διαδικασίες διεύρυνσης ΕΕ και ΝΑΤΟ και ο Λευκός Οίκος δήλωσε ότι οι συζητήσεις αυτές είναι ένα θέμα μεταξύ της Τουρκίας και της Ένωσης των 27, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ έκλεισε το μάτι στην Άγκυρα, κάνοντας λόγο για “ευκαιρίες να επαναφέρουμε τη συνεργασία ΕΕ – Τουρκίας στο προσκήνιο”.

Ο Τούρκος πρόεδρος στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής θα έχει συναντήσεις με τον Μπάιντεν, στον οποίο προφανώς θα θέσει ξανά το ζήτημα των F16, με τον πρόεδρο της Γαλλίας, Εμμανουέλ Μακρόν, στον οποίο θα θέσει το ζήτημα της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας, και βεβαίως με τον Έλληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη.

Ο κ.Μητσοτάκης σημειωτέον ότι μετά τη συνάντησή του με τον πρωθυπουργό της Λετονίας Krišjānis Kariņš χθες, δήλωσε: “Ελπίζουμε σε μια ταχεία ένταξη της Σουηδίας στη Συμμαχία”, συνεχίζοντας τη στρατηγική του “αξιόπιστου συμμάχου”.

Πάντως χθες το βράδυ δεν υπήρξε κάποιο επίσημο ή ανεπίσημο σχόλιο για την αλλαγή στάσης Ερντογάν, η οποία φαίνεται πως αιφνιδίασε και την Αθήνα. Στο Μαξίμου πάντως φέρεται να επικρατεί η άποψη πως μία στροφή της Τουρκίας εκ νέου στη Δύση θα ευνοήσει και το κλίμα στα ελληνοτουρκικά. Στη ΝΔ όμως πολλοί φοβούνται ότι οι εταίροι και σύμμαχοι της χώρας θα κάνουν περισσότερα χατήρια στον Ερντογάν, ακόμη και ότι θα πιέσουν την Ελλάδα για συμβιβασμό στο Αιγαίο.

Τι προσδοκά η Αθήνα από τη συνάντηση Μητσοτάκη- Ερντογάν

Η Αθήνα σε κάθε περίπτωση βλέπει στη συνάντηση Μητσοτάκη- Ερντογάν αύριο Τετάρτη ένα momentum διαλόγου, που κατά την κυβέρνηση θα μπορούσε να φτάσει έως το διεθνές δικαστήριο της Χάγης για την επίλυση της πάγιας διαφοράς για ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα.

Σε πρώτη φάση όμως αύριο το ζητούμενο είναι να δημιουργηθεί το θετικό κλίμα ώστε να ξεκινήσουν ξανά τα ΜΟΕ και οι διερευνητικές των δύο χωρών, που είχαν σταματήσει το 2022. Από εκεί θα φανεί εάν όντως μπορεί να ανοίξει ξανά ένα παράθυρο διαλόγου.

Η συνάντηση Μητσοτάκη- Ερντογάν πάντως δεν θα είναι τετ α τετ. Παρόντες θα είναι οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας, Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν, καθώς και η διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του κ.Μητσοτάκη, Άννα Μαρία Μπούρα, και ο εκπρόσωπος τύπου της τουρκικής προεδρίας. Τσαγατάι Κιλίτς.

Στη συνέχεια θα έχουν ξεχωριστές συναντήσεις, Γεραπετρίτης- Φιντάν, αλλά και ο υπουργός Άμυνας, Νίκος Δένδιας με το νέο Τούρκο ομόλογο του, Γιασάρ Γκιουλέρ.

Κύκλος επαφών Μητσοτάκη με Ευρωπαίους και Βαλκάνιους ηγέτες

Καθώς δε είναι η πρώτη συμμετοχή του κ.Μητσοτάκη σε Σύνοδο Κορυφής της Συμμαχίας μετά την εκλογική νίκη, αποτελεί και ευκαιρία για συναντήσεις με ευρωπαίους ηγέτες.

Ο πρωθυπουργός θα συναντηθεί ειδικότερα το πρωί της Τετάρτης με Μακρόν, ενώ – μετά τη συνάντησή του με τον πρόεδρο της Τουρκίας – θα συναντηθεί και με τον καγκελάριο της Γερμανίας Όλαφ Σολτς. Είναι οι πρώτες συναντήσεις του κ.Μητσοτάκη με τον πρόεδρο της Γαλλίας και τον καγκελάριο της Γερμανίας μετά τη νίκη της ΝΔ, καθώς στο τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είχαν προλάβει να ανταλλάξουν μόνο σύντομους χαιρετισμούς.

Ο κ.Μητσοτάκης θα έχει επίσης το απόγευμα της Τρίτης κατ΄ιδίαν συνάντηση με τον Αλβανό ομόλογο του Έντι Ράμα. Πρόκειται για την πρώτη τους συνάντηση μετά την σοβαρή κρίση που έχει προκαλέσει στις ελληνοαλβανικές σχέσεις η σύλληψη του Φρέντη Μπελέρη, που σαφώς θα τεθεί στο τραπέζι, καθώς ο κ. Μητσοτάκης έχει ήδη διαμηνύσει πως το ζήτημα συνδέεται με την ευρωπαϊκή πορεία των Τιράνων.

Ο πρωθυπουργός όμως θα συναντηθεί και με τον ομόλογο του της Βόρειας Μακεδονίας, Ντιμιτάρ Κοβάτσεφσκι.

Στόχοι της Συνόδου Κορυφής είναι, μεταξύ άλλων, η εφαρμογή των αποφάσεων της Μαδρίτης για την προσαρμογή της αποτρεπτικής και αμυντικής διάταξης της Συμμαχίας στο νέο περιβάλλον ασφαλείας που διαμορφώνεται μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η αύξηση των πόρων που διατίθενται από τους Συμμάχους για την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων τους, η μορφή που θα λάβει η συνέχιση της βοήθειας και ενίσχυσης της Ουκρανίας.

Την Τρίτη, στην πρώτη συνεδρία των ηγετών, με τη συμμετοχή της Σουηδίας, θα συζητηθούν η μακροπρόθεσμη προσαρμογή της αμυντικής και αποτρεπτικής διάταξης, η αναθεώρηση Δέσμευσης Αμυντικών Επενδύσεων, η ενταξιακή προοπτική της Ουκρανίας και το είδος της στήριξης που θα της παρασχεθεί, καθώς και η ενδυνάμωση της αμυντικής βιομηχανίας και η ενίσχυση της ανθεκτικότητας του ΝΑΤΟ.

Την Τετάρτη, στη δεύτερη συνεδρίαση, θα συμμετάσχει για την πρώτη σύνοδο του Συμβουλίου ΝΑΤΟ-Ουκρανίας ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντιμίρ Ζελένσκι. Θα συμμετάσχουν, ακόμη, οι Πρόεδροι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι εταίροι Ασίας-Ειρηνικού (οι Πρόεδροι Ε. Συμβουλίου και Ε. Επιτροπής, οι εταίροι Ασίας-Ειρηνικού (Αυστραλία, Ιαπωνία, Νέα Ζηλανδία, Ν. Κορέα) και η Σουηδία (ως προσκεκλημένη).

Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της Συνόδου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα παραχωρήσει συνέντευξη Τύπου.