Το δράμα των παρεμβάσεων της πολιτικής προστασίας

Η πρώτη παρέμβαση αφορά στη πρόληψη των δασικών πυρκαγιών και ξεκινά από την αδυναμία της Αυτοδιοίκησης και της κρατικής μηχανής να μειώνουν τους κινδύνους πρόκλησης επεισοδίων και φτάνουν μέχρι την έλλειψη ετοιμότητας για άμεση καταστολή.

Είναι αδιανόητο αυτό που συμβαίνει ακόμη και με την αδυναμία τους να απομακρύνουν τα κλαδιά της αυλής τους, ενώ την ίδια στιγμή μπαζώνουν ρέματα και παραλίες.

Οι κεραυνοί ως φυσικό φαινόμενο συνδέονται κυρίως με την δεύτερη φάση, που αφορά στην αντιπλημμυρική προστασία. Πρόκειται για τη σοβαρότερη παρέμβαση γιατί απαιτεί την άμεση αντιμετώπιση των κινδύνων που θα προκύψουν με την εμφάνιση των πλημμυρικών φαινομένων στις κατάντι λεκάνες απορροής.

Όλες αυτές οι παρεμβάσεις πρέπει να γίνουν χωρίς εκπτώσεις και σε σύντομους χρόνους, με βασικούς πρωταγωνιστές, τους κατοίκους που έμειναν στις πληγείσες περιοχές.

Όμως πέραν της καταστολής, πρέπει να στηριχτεί και ο τομέας της πρόληψης και της έγκαιρης επέμβασης. 

Όταν μιλάμε για πρόληψη εννοούμε: αντιπυρικά σχέδια και έργα συντήρησης και δημιουργίας υποδομών (δασικοί δρόμοι, αντιπυρικές ζώνες κ.λπ.), αλλά και εικοσιτετράωρη φύλαξη όλη την αντιπυρική περίοδο, στην οποία θα συμμετέχουν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς και οι εθελοντές, βάσει ενός σχεδίου που θα περιλαμβάνει και δυνατότητα έγκαιρης παρέμβασης, όταν προκύψει επεισόδιο, μέσα σε 15 έως 20 λεπτά.

Η επόμενη ημέρα της καταστολής πρέπει να στοχεύει στην υπεράσπιση της αναγέννησης και στην αποφυγή των πλημμυρικών φαινομένων.

Γι’ αυτό και ως πρώτη κίνηση πρέπει να είναι η πράξη κήρυξης αναδασωτέων όλων των εκτάσεων δασικού χαρακτήρα που κάηκαν και ως δεύτερη η εκτέλεση μικρών έργων με υλικά από τα καμένα, τα γνωστά ως κλαδοπλέγματα και κορμοδέματα.

Είναι προφανές ότι η συγκεκριμένη εργασία θέλει μεγάλη προσοχή, μια και πρέπει να λειτουργούν μόνον ως συλλέκτες φερτών υλών και όχι ως αποταμιευτήρες, γιατί τότε ενδέχεται να σπάσουν  και να δημιουργήσουν  επικίνδυνες καταστάσεις.

Πυρκαγιές στο φυσικό περιβάλλον της χώρας μας πάντα είχαμε και θα έχουμε γιατί η βλάστησή μας είναι πυρόφιλη. Κι αν συνδυαστεί με τα μελτέμια , τις υψηλές θερμοκρασίες και το δύσκολο ανάγλυφο τότε δημιουργείται ένα εκρηκτικό μείγμα για τους εμπρηστές .

Κι εμπρηστής δεν είναι η κλιματική αλλαγή …είναι κάποιο ανθρώπινο χέρι, που απλά επιδεινώνει και μεγεθύνει τις επιπτώσεις.

Ας πάρουμε για παράδειγμα τη πρόσφατη μεγάλη πυρκαγιά της Αττικής. Ο Πρωθυπουργός δεσμεύτηκε για τη πλήρη περιβαλλοντική αποκατάσταση . Την επομένη όμως  η δέσμευσή του μεταβλήθηκε σε εργαλείο επιβράβευσης της καταστροφής και της λεηλασίας, αφού η φράση του περιβαλλοντική αποκατάσταση ,μεταβλήθηκε σε παραχώρηση στους καταπατητές.

Τι πρέπει να επανεξεταστεί ώστε η σχέση πρόληψη, έγκαιρη επέμβαση και καταστολή να είναι αποτελεσματική:

Να κηρυχθούν άμεσα αναδασωτέες όλες οι εκτάσεις, που καταστράφηκαν και άλλαξαν χρήση και να ενισχυθούν οι εργασίες πρόληψης . 

Για να οργανωθεί όμως σωστά η αντιπλημμυρική προστασία, πρέπει να συνταχθούν οριστικές μελέτες τόσο για το ορεινό τμήμα της λεκάνης απορροής όσο και για το πεδινό. Είναι επίσης προφανές ότι αν δεν γίνουν μικρά φράγματα στο ορεινό τμήμα των λεκανών απορροής για να μειωθεί ο όγκος των φερτών υλικών, όσο μεγάλο και να είναι το φράγμα στα κατάντι δεν μπορεί να συγκρατήσει τα φερτά υλικά και γι’ αυτό παρατηρούνται αυτά τα φαινόμενα των φερτών υλικών και των πλημμυρών στις πόλεις.

Οι δυνατές βροχές ως φυσικό φαινόμενο εμφανίζονται τακτικά σε πολλά μικροκλίματα της χώρας μας, το μέγεθος όμως της καταστροφής που προκαλούν έχει σχέση με την πρότερη ανθρώπινη συμπεριφορά, αλλά και τη μετέπειτα. Όταν έχουμε φτάσει στο σημείο η πολιτεία εδώ και δεκαετίες να έχει μάθει μόνο να νομιμοποιεί παρανομίες και αυθαιρεσίες, τότε χρειάζονται ανατροπές μεγάλες.

Πρέπει λοιπόν να μάθουμε να ζούμε με τις πυρκαγιές, τις οποίες όσο και να θέλουμε δεν μπορούμε να τις μηδενίσουμε, μπορούμε όμως να μειώσουμε τόσο τη συχνότητα εμφάνισής τους όσο και τις ζημιές που προξενούν.

Το σίγουρο είναι ότι στη διαχείρισή τους δεν περισσεύει κανένας, πόσο μάλλον αυτοί που μπορούν να βοηθήσουν τόσο στην πρόληψη όσο και στην καταστολή.

Ασφαλώς και χρειάζονται τα εναέρια μέσα, αλλά πρέπει να σκεφτούμε και τις δυσκολίες που υπάρχουν με τις δυνατότητές τους. Δεν είναι δυνατόν η πρόληψη να αποτελεί το φτωχό συγγενή σε όλη αυτή τη διαδικασία.

*Ο Βαγγέλης Αποστόλου είναι πρώην βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ Ευβοίας και πρώην Υπουργός