Το μεγάλο και πετυχημένο παζάρι του Ερντογάν

Η Σουηδία και η Φινλανδία είναι δύο χώρες που σπάνια απασχολούν το διεθνές σύστημα. Τους τελευταίους μήνες ωστόσο, κατέληξαν όμηροι σε ένα διπλωματικό σίριαλ με έντονο το άρωμα της Ανατολής, το οποίο κορυφώθηκε στη σύνοδο του ΝΑΤΟ, που ολοκληρώθηκε χθες στη Μαδρίτη. Διαψεύδοντας αρκετούς, η Σύνοδος κύλησε ομαλά, δίχως υψηλούς τόνους, αλλά με αρκετό παρασκήνιο. Ο Τ.Ερντογάν, ο οποίος επί σχεδόν τρεις μήνες απειλούσε να ακυρώσει τα σχέδια για τη διεύρυνση της συμμαχίας, δεν προέβαλε βέτο, ενώ παρά τις απειλές, στην ομιλία του απέφυγε οποιαδήποτε κλιμάκωση με την Ελλάδα, μένοντας μόνο στα ζητήματα της ατζέντας. Το μεγάλο ερώτημα όμως που πλανάται, κυρίως στα ελληνικά, αλλά και σε ορισμένα διεθνή Μέσα είναι το τι κέρδισε στο παρασκήνιο ο Τούρκος Πρόεδρος και τελικά προέβει σ’ αυτή τη σημαντική αναδίπλωση. Κάτι που πάντως δεν πρέπει να προκαλεί εντύπωση, καθώς η Τουρκία έχει παράδοση να χρησιμοποιεί μαξιμαλιστική ρητορική, πριν προσγειωθεί -λίγο πριν το σημείο μηδέν- στην πραγματικότητα.

Αρχικά «κέρδισε» μια συνάντηση με τον Αμερικανό Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, η οποία όπως η Ουάσινγκτον είχε ξεκαθαρίσει εξαρτώνταν αποκλειστικά από το ζήτημα του τουρκικού βέτο. Σε ότι αφορά το κείμενο που συνυπέγραψε η Τουρκία με τη Σουηδία και τη Φινλανδία, κάθε άλλο παρά νίκη συνιστά για την τουρκική πλευρά. Οι τρεις πλευρές συμφώνησαν να αρθεί το -κυρίως συμβολικό- εμπάργκο όπλων που είχε επιβληθεί στη γειτονική χώρα το 2019, λόγω της δράσης της στη Συρία, ενώ οι δύο σκανδιναβικές χώρες αποδέχθηκαν τη συνεργασία στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας, καταδικάζοντας τις επιθέσεις που δέχεται η Τουρκία. Πέραν αυτών, ελάχιστα. Ούτε έκδοση στην Άγκυρα των 33 ακτιβιστών του PKK και του δικτύου Γκιουλέν, ούτε κάποια άλλη σημαντική νομοθετική αλλαγή που απαιτούσαν οι Τούρκοι αξιωματούχοι. Μόνο ρητορικές δεσμεύσεις και καταδίκες.

Στην πραγματικότητα, η Συμφωνία που υπεγράφη αποτελεί έναν παραδοσιακό διπλωματικό χειρισμό, από εκείνους που χρησιμοποιούν τα κράτη προκειμένου να άρουν τα αδιέξοδα, στα οποία συνήθως οδηγούν οι υψηλοί διπλωματικοί τόνοι και οι μαξιμαλιστικές θέσεις.

Τι όμως έκανε πραγματικά τον Τ.Ερντογάν να αλλάξει στάση; Ίσως στην πραγματικότητα, η πραγματική στρατηγική του δεν ήταν ποτέ να εμποδίσει τη νατοϊκή διεύρυνση, αλλά να διεκδικήσει την προσοχή των ΗΠΑ, να προβάλλει τη στρατηγική του αυτονομία και να πιέσει το ξεπάγωμα των τουρκικών εξοπλιστικών προγραμμάτων.

Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος βρίσκεται η αναβάθμιση των περίπου 80 F16 και η ταυτόχρονη αγορά άλλων 40, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες της τουρκικής αεροπορίας. Η Τουρκία που έχει ήδη καταβάλει 1,4 δισ. δολάρια για το πρόγραμμα των F35, από το οποίο αποβλήθηκε, ζητά τη στήριξη του αμερικανού Προέδρου, προκειμένου να προχωρήσει η συμφωνία. Δεν είναι τυχαίο πάντως, που οι διαρροές του Αμερικανικού Πενταγώνου υπέρ στήριξης του αιτήματος της Τουρκίας έγιναν κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης διευκολύνοντας την τουρκική πλευρά στο εσωτερικό της ακροατήριο, με αμερικανούς διπλωμάτες να τονίζουν ωστόσο, πως το πράσινο φως, μπορεί να το δώσει μόνο το Κογκρέσο.

Εκεί, πρόεδρος είναι Γερουσιαστής Μπ.Μενέντεζ, ο οποίος έχει πολλάκις εναντιωθεί στην πώληση αεροσκαφών στην Τουρκία, εάν δε διαφοροποιήσει τη στάση της έναντι της Ελλάδας. Με τις ενδιάμεσες αμερικανικές εκλογές που διεξάγονται τον προσεχή Νοέμβριο πάντως, να αναμένεται να αλλάξουν τους κομματικούς συσχετισμούς και πιθανότατα τη δυναμική της ίδιας της Επιτροπής υπέρ των Ρεπουμπλικανών. Κάτι που πάντως θα βόλευε το Λευκό Οίκο σε ότι αφορά τη σχέση με την Τουρκία, και ίσως χρονικά και τον ίδιο τον Τούρκο Πρόεδρο.

Παρ’ όλα αυτά, τίποτα σχετικό με τα F16 δεν ανακοινώθηκε μετά το πέρας της συνάντησης, με την τουρκική πλευρά να διαρρέει πως ο Τζ.Μπάιντεν δεσμεύθηκε να προσπαθήσει να πείσει το Κογκρέσο, χωρίς τίποτα σχετικό πάντως να αναφέρεται στην ανακοίνωση του Λευκού Οίκου. Παρά μόνο η σημασία διατήρησης της σταθερότητας στο Αιγαίο…

*Ο Νίκος Λυσιγάκης είναι διεθνολόγος.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις