Το μήνυμα των MED 7 που έλαβε ο Ερντογάν

Εγκατάλειψη των προκλητικών πρακτικών, «μάζεμα» των πλοίων της και επαναφορά στο τραπέζι του διαλόγου. Αυτό το «μήνυμα» έφυγε από την Κορσική όπου πραγματοποιήθηκε η διάσκεψη των ηγετών των χωρών της Μεσογείου, προς την Άγκυρα. Η κοινή διακήρυξη στην οποία κατέληξαν οι MED7 διαθέτει μία ολοκληρωμένη παράγραφο στην οποία διατυπώνει με σαφήνεια την θέση των ευρω-μεσογειακών κρατών, σχετικά με το πώς επιθυμούν να λήξει η ελληνοτουρκική διένεξη και σαφέστατο απώτατο όριο: Την Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε της 24^ης – 25^ης Ιουνίου. Μια απόφαση που στηρίζεται μεταξύ άλλων από την Γαλλία και δύο ακόμη ισχυρά ευρωπαϊκά κράτη όπως η Ισπανία και η Ιταλία.

Αναμφισβήτητα το μεγάλο κέρδος της ελληνικής διπλωματίας από την Μεσογειακή Διάσκεψη είναι η δυναμική στήριξη της Γαλλίας. Της χώρας που όχι μόνον διοργάνωσε την διάσκεψη αλλά και αποτέλεσε καθοριστικό παράγοντα ως το ισχυρότερο κράτος στην Μεσόγειο. Η ένταση με την οποία ο πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν αναφέρθηκε στην πρακτική της Τουρκίας και η απαξίωση συνολικά της στρατηγικήςτης Άγκυρας αναμένεται να βαρύνει ιδιαίτερα στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε στα τέλη Σεπτεμβρίου. Ιδίως από την στιγμή που έχει διακηρυχθεί δημόσια σε ένα τέτοιο διεθνές forum. Αξίζει μάλιστα να θυμίσουμε ότι η Γαλλία έχει πλέον ακόμη πιο έντονη στρατιωτική παρουσία στην Μεσόγειο, η οποία μπορεί να εγγυηθεί περεταίρω εξελίξεις, Επίσης να «βαρύνει» στις αποφάσεις της Άγκυρας για τη συμπεριφορά της τις επόμενες εβδομάδες. Κάτι άλλωστε που δείχνει και η «νευρική» αντίδραση της Τουρκίας στην στάση που τηρεί ο Εμμανουέλ Μακρόν.

Τα σημεία

Αν θελήσει κανείς να αποκωδικοποιήσει τα σημαντικότερα στοιχεία της κοινής διακήρυξης των ηγετών της Μεσογείου για την ελληνοτουρκική ένταση αυτά συνοψίζονται στις αναφορές της παραγράφου 6 που ενδεικτικά τιτλοφορείται «Ειρήνη και Σταθερότητα στην Μεσόγειο».

1. Σημαντικότερο σημείο είναι η έμμεση εισήγηση στην Σύνοδο Κορυφής της 24-25ης Σεπτεμβρίου για την υιοθέτηση κυρώσεων που μπορεί να υπερβαίνουν και την «λίστα Μπορέλ» η οποία παρουσιάστηκε στο τελευταίο άτυπο συμβούλιο των ευρωπαίων ΥΠΕΞ. Δηλαδή να επεκταθούν οι κυρώσεις ακόμη περισσότερο στο οικονομικό πεδίο. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην διακήρυξη για την Τουρκία «εάν δεν τερματίσει τις μονομερείς της δραστηριότητες, η ΕΕ είναι έτοιμη να καταρτίσει έναν κατάλογο περαιτέρω περιοριστικών μέτρων που θα μπορούσαν να συζητηθούν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 24-25 Σεπτεμβρίου 2020». Μάλιστα για τις ήδη αποφασισμένες κυρώσεις τονίζεται πως «συμφωνούμε να επιταχύνουμε τις εργασίες για την πρόσθετη λίστα με βάση τις προτάσεις που έχουν κατατεθεί μέχρι στιγμής, ενόψειτης ταχείας υιοθέτησής της».
2. Επίσης η αποδοκιμασία της μέχρι τώρα τουρκικής τακτικής, αφού επισημαίνεται ότι η Άγκυρα «δεν ανταποκρίθηκε στις επανειλημμένες εκκλήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης να τερματίσει τις μονομερείς και παράνομες δραστηριότητές της στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο Πέλαγος. Επαναβεβαιώνουμε την αποφασιστικότητά μας να χρησιμοποιήσουμε όλα τα κατάλληλα μέσα στη διάθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως απάντηση σε αυτές τις αντιπαραγωγικές ενέργειες».
3. Θετική είναι η αναφορά στην βάση της συζήτηση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Επισημαίνεται ότι«καλούμε όλες τις χώρες της περιοχής να συμμορφωθούν με το διεθνές δίκαιο, ιδίως το διεθνές δίκαιο της θάλασσας». Η έμφαση στο Δίκαιο της Θάλασσας ευνοείσαφώς τις ελληνικές θέσεις.
4. Ιδιαίτερα σημαντικό σημείο και η ειδική αναφορά που γίνεται στην Κύπρο για την οποία σημειώνεται πως «η οριοθέτηση αποκλειστικών οικονομικών ζωνών και υφαλοκρηπίδαςωπρέπει να αντιμετωπιστεί μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων με καλή πίστη, μεπλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου και σύμφωνα με την αρχή σχέσεων καλής γειτονίας». Η διατύπωση αυτή βρίσκεται σε αντίθεση με τις τουρκικές προθέσεις να «εξαιρέσει» την Κυπριακή Δημοκρατία από συζητήσεις σχετικά με τηνοριοθέτηση των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών.

Προφανώς σε όλα τα παραπάνω βασίστηκε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, θέτοντας ουσιαστικά διορία στην Άγκυρα έως την Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε στην ομιλία του ο πρωθυπουργός «η γειτονική χώρα, η Τουρκία, έχει χρόνο ακόμα, πριν τη Σύνοδο Κορυφής, να κάνει ένα βήμα πίσω και να χαράξει η ίδια την πορεία εξόδου από αυτήν την κρίση. Να απέχει από ναυτικές και ερευνητικές δραστηριότητες σε μη οριοθετημένες θαλάσσιες ζώνες. Να συγκρατήσει την επιθετική ρητορική. Να επιστρέψει ως προς τις σχέσεις της με την Ελλάδα στο τραπέζι των διερευνητικών συνομιλιών από το οποίο αποχώρησε το 2016. Και αν δεν μπορέσουμε να συμφωνήσουμε, όπως είπε και ο Πρόεδρος Macron, υπάρχει, πάντα, η λύση της Χάγης, του Διεθνούς Δικαστηρίου».

Προτεραιότητες

Όπως είναι φυσικό σε μία διάσκεψη τόσο μεγάλου εύρους όπως η MED 7, δεν υπάρχουν οι ίδιες προτεραιότητες σε κάθε κράτος μέλος. Αυτό διαφάνηκε στην συνέντευξη τύπου των 7 ηγετών με φόντο την θάλασσα της Κορσικής, αφού Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία εστιάζουν το ενδιαφέρον τους στα ζητήματα της οικονομικής κρίσης και κυρίως στην εφαρμογή του προγράμματος ενίσχυσης των κρατών – μελών που συμφωνήθηκε τον Ιούλιο. Καθόλου τυχαίες δεν ήταν οι αναφορές τόσο του ιταλού πρωθυπουργού Τζουζέπε Κόντε όσο και του ισπανού Πέδρο Σάντσεθ στην αναγκαιότητα ενός προγράμματος που θα εφαρμοστεί. Μάλιστα το θέμα αυτό, όπως είπαν στις ομιλίες τους θα ήταν και το …πραγματικό μενού στο δείπνο των ηγετών που ακολούθησε την συνέντευξη τύπου. Παρόλα αυτά ξεχώρισε στις τοποθετήσεις η εκτεταμένη αναφορά του Πέδρο Σάντσεθ στην ανάγκη να υπάρξουν εξελίξεις στα ζητήματα με την Τουρκία και κυρίως η αποστροφή του για ένα ισχυρό μήνυμα διαλόγου, Επίσης η αίσθηση που έδωσε η τοποθέτηση του Τζουζέπε Κόντε για το ότι το ζήτημα της Ν.Α Μεσογείου αποτελεί ευρωπαϊκό πρόβλημα.