Το τρίγωνο ΝΔ- ΣΥΡΙΖΑ- ΚΙΝΑΛ για εκλογικό νόμο και τα σενάρια εκλογών το 2021

Η κατάθεση του νομοσχεδίου για την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου θα σταθεί και επίσημα η αφορμή για να ξεκινήσει ένα διπλό παιχνίδι της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας με ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ με το βλέμμα στην κατάργηση της απλής αναλογικής ει δυνατόν από τις επόμενες εκλογές.

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει δηλώσει ότι επιθυμία του είναι η ψήφος των Ελλήνων του εξωτερικού να ψηφιστεί όχι από 200, αλλά και από τους 300 της Βουλής, να έχει δηλαδή μία καθολική συναίνεση. Βεβαίως οι 200 ψήφοι είναι αναγκαίες για να μην μπει ξανά το θέμα στο συρτάρι και για να ισχύσει από τις μεθεπόμενες εκλογές η ρύθμιση που θα δίνει τη δυνατότητα σε όσους κατοίκους του εξωτερικού είναι ήδη γραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους να ψηφίσουν από τον τόπο της διαμονής τους.

Στο πλαίσιο της συζήτησης για την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού (ο πρωθυπουργός έχει προαναγγείλει ότι θα καλέσει τους πολιτικούς αρχηγούς σε διάλογο για το θέμα) αναμένεται όμως να ξεκινήσει ατύπως και η διαπραγμάτευση για την αλλαγή του εκλογικού νόμου.

Προκειμένου να ισχύσει νέος εκλογικός νόμος από τις επόμενες και όχι τις μεθεπόμενες εκλογές, απαιτούνται βεβαίως επίσης 200 ψήφοι, καθώς ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ απέκλεισε το ενδεχόμενο να αλλάξει το σχετικό άρθρο του Συντάγματος κατά την αναθεώρηση, προκειμένου να απαιτούνται μόνο 180 ψήφοι, άρα να επαρκούν οι βουλευτές της ΝΔ και του ΚΙΝΑΛ. Σημειωτέον ότι η δήλωση του αυτή προκάλεσε αίσθηση, αφού είχε δημιουργηθεί η εντύπωση ότι το υπουργείο Εσωτερικών συζητούσε αυτό το σενάριο. Φαίνεται ωστόσο ότι η κυβέρνηση αποφάσισε να μην αλλάξει μία διάταξη που έχει ως στόχο να διασφαλίσει ότι η εκάστοτε κυβέρνηση δε θα μπορεί να αλλάζει τον εκλογικό νόμο κατά το δοκούν για να εμποδίσει την άνοδο της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην εξουσία. Άλλωστε στη ΝΔ έχουν πικρή πείρα από το 1989- 1990, όταν ο εκλογικός νόμος του ΠΑΣΟΚ είχε δυσχεράνει την εκλογή του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.

Βεβαίως ούτως ή άλλως πρώτα το κυβερνών κόμμα και η Χαριλάου Τρικούπη θα πρέπει να έρθουν σε μία συμφωνία για το νέο εκλογικό νόμο. Συζητήσεις μεταξύ των δύο κομμάτων επισήμως δεν έχουν ξεκινήσει, καθώς ο υπουργός Εσωτερικών Τάκης Θεοδωρικάκος δεν έχει λάβει σχετική οδηγία ακόμη, ωστόσο με δηλώσεις και διαρροές εκατέρωθεν η διαπραγμάτευση έχει ατύπως αρχίσει. Άλλωστε με πολιτικό φλερτ μέσω δημοσίων δηλώσεων δε γίνεται… δεσμός.

Οι θέσεις των δύο κομμάτων πάντως όπως άλλωστε είχε διαφανεί και προεκλογικά δε βρίσκονται πολύ μακριά. Το ΚΙΝΑΛ όπως επανέλαβε η Φώφη Γεννηματά και από τη ΔΕΘ, υποστηρίζει μία αναλογικότητα όσον αφορά στο μπόνους. Δηλαδή το μπόνους να κλιμακώνεται ανάλογα με το ποσοστό του πρώτου κόμματος έως και 30-35 έδρες.

Σημειωτέον πάντως ότι πρακτικά το μπόνους των 50 εδρών που προβλέπει ο σημερινός νόμος, σπανίως είναι όντως 50 έδρες. Αυτή τη στιγμή η ΝΔ έχει 38 έδρες επιπλέον αυτών που “βγάζει” με απλή αναλογική. Και αυτό διότι στη δεύτερη κατανομή έδρες φεύγουν προς τα μικρότερα κόμματα, άρα στην πράξη το μπόνους των 50 εδρών ισχύει μόνο υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις (τετρακομματική Βουλή).

Η αναλογικότητα του μπόνους που ζητά το ΚΙΝΑΛ πάντως κρύβει παγίδες για ένα μεγάλο κόμμα όπως η ΝΔ. Και αυτό διότι εάν το μπόνους διαφοροποιείται σημαντικά ανάλογα με το ποσοστό του πρώτου κόμματος, ο εκάστοτε “δελφίνος” μπορεί να εκβιάζει την ηγεσία απειλώντας ότι από τη στάση του θα εξαρτάται εάν το μπόνους θα είναι 20 ή 50 έδρες. Σε αυτό όμως αναμένεται να βρεθεί λύση, αφού η διάθεση συμβιβασμού υπάρχει, με πιθανότερο να μπει ένα πλαφόν για το μπόνους πχ από 30% και πάνω και με μία μικρή κλιμάκωση των διαθέσιμων εδρών.

Αλλά εφόσον δεν αλλάξει το σχετικό άρθρο του Συντάγματος, απαιτούνται 200 ψήφοι για να εφαρμοστεί νέος εκλογικός νόμος από τις επόμενες εκλογές. Και με δεδομένο ότι ΝΔ και ΚΙΝΑΛ αθροίζουν 180 ψήφους, ακόμη και να ψηφίσει ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης Κυριάκος Βελόπουλος (ο οποίος έχει πει ότι δε θα αφήσει τη χώρα ακυβέρνητη) που διαθέτει 10 βουλευτές, πάλι απαιτούνται 10 ακόμη. Άρα για άμεση αλλαγή του εκλογικού νόμου χρειάζονται και ορισμένες ψήφοι έστω από το ΣΥΡΙΖΑ. Για αυτό και ο κ.Μητσοτάκης από τη ΔΕΘ την περασμένη Κυριακή πέταξε το μπαλάκι στην αξιωματική αντιπολίτευση, λέγοντας πως εάν είναι όντως κόμμα εξουσίας πρέπει να αφήσει στην άκρη την απλή αναλογική και να υιοθετήσει την απλή λογική.

Αυτό θα είναι και το ερώτημα που αναμένεται να τεθεί πολύ πιο πιεστικά στο ΣΥΡΙΖΑ: Εάν όντως θεωρεί ότι μπορεί να κερδίσει τις επόμενες εκλογές, δεν έχει κανένα λόγο να επιμείνει στην απλή αναλογική.

Καθώς όμως ο ΣΥΡΙΖΑ για ιστορικούς λόγους δε μπορεί και να εγκαταλείψει κεντρικά και επισήμως την απλή αναλογική εύκολα, στελέχη της ΝΔ εξακολουθούν και επιμένουν ότι ο κ.Μητσοτάκης θα μπορούσε ή και θα έπρεπε (αφού θα έχει διασφαλίσει την αλλαγή του εκλογικού νόμου έστω από τις μεθεπόμενες εκλογές), εφόσον θα έχει προχωρήσει τον κορμό των δεσμεύσεων του μέσα στην επόμενη διετία, να πάει σε πρόωρες εκλογές για να “κάψει” την απλή αναλογική. Και λένε πολλοί ότι η ιδανική ευκαιρία θα ήταν το 2021, εφόσον θα έχει πετύχει το στόχο της μείωσης των πρωτογενών για τον οποιο οι γαλάζιοι είναι ιδιαίτερα αισιόδοξοι μετά τα θετικά μηνύματα Λαγκάρντ και Ρέγκλινγκ.

Ο κ.Μητσοτάκης βέβαια κατά τη συνέντευξη τύπου που παραχώρησε στη Θεσσαλονίκη πριν μία εβδομάδα απέκλεισε αυτά τα σενάρια, λέγοντας πως οι εκλογές θα γίνουν το 2023, στο τέλος της τετραετίας. Οι πρόωρες εκλογές βέβαια όμως δεν προαναγγέλλονται. Και έχει σημασία ότι προειδοποίησε πως σε κάθε περίπτωση εάν δεν αλλάξει ο εκλογικός νόμος οι επόμενες εκλογές θα είναι διπλές: Πρώτη κάλπη με απλή αναλογική και επειδή δε θα προκύπτει κυβέρνηση, η δεύτερη με το νέο εκλογικό νόμο.