Το βέτο του Μητσοτάκη και οι δύο κόσμοι Καραμανλή – Σαμαρά στη ΝΔ

Η προειδοποίηση του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας Κυριάκου Μητσοτάκη για βέτο κατά την ενταξιακή διαδικασία της ΠΓΔΜ, εφόσον εκλεγεί πρωθυπουργός, ακόμη και εάν έχει κυρωθεί η συμφωνία των Πρεσπών, ήταν το πιο εντυπωσιακό στοιχείο της χθεσινής του ομιλίας στη Βουλή.

Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης βέβαια έχει ξανά εκφράσει την άποψη ότι η συμφωνία των Πρεσπών δεν μπορεί να στερήσει από την Ελλάδα το δικαίωμα ως κράτος μέλος να θέτει ενστάσεις κατά την ενταξιακή διαδικασία της γείτονος, η οποία -σε αντίθεση με την ένταξη στο ΝΑΤΟ που θα γίνει “μια κι έξω”- θα είναι ούτως ή άλλως μακρά.

Όμως για πρώτη φορά χρησιμοποίησε τη λέξη βέτο και κατέστησε πιο σαφές στους εταίρους (και τους ψηφοφόρους βέβαια) ποιες θα είναι οι κόκκινες γραμμές του. Όπως εξηγούσαν στη συνέχεια υψηλόβαθμα γαλάζια στελέχη, η συμφωνία των Πρεσπών περιλαμβάνει μεν ειδική πρόβλεψη ότι αυτόματα η Ελλάδα συναινεί στην έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της “Βόρειας Μακεδονίας” όπως θα λέγεται πλέον με την ΕΕ, ωστόσο αυτό δεν μπορεί να ερμηνευθεί ότι αφορά και τη συναίνεση στο κλείσιμο κάθε ενταξιακού κεφαλαίου.

Και αυτό διότι η συμφωνία των Πρεσπών δεν μπορεί να ακυρώσει το κοινοτικό δίκαιο και τα δικαιώματα των κρατών μελών, εξηγούσαν, ούτε μπορεί η Ελλάδα να είναι το μόνο μέλος που δε θα έχει λόγο στις διαπραγματεύσεις με μία προς ένταξη χώρα.

Αυτό όμως δε σημαίνει ότι ο κ.Μητσοτάκης θα επιχειρήσει να ακυρώσει τη συμφωνία των Πρεσπών. Διότι γνωρίζει πολύ καλά ότι αυτό απλά δεν γίνεται:

Μία διεθνής συμφωνία που θα έχει ψηφιστεί από την ελληνική Βουλή και θα έχει την υπογραφή της χώρας, δεν μπορεί ο επόμενος πρωθυπουργός να την πάρει απλά πίσω. Δεν είναι εξάλλου τυχαίο ότι κλείνοντας την ομιλία του ο πρόεδρος της ΝΔ προειδοποίησε όλους τους βουλευτές εν όψει της σημερινής ψηφοφορίας πως εάν η συμφωνία των Πρεσπών κυρωθεί δε θα μπορεί να ακυρωθεί την επόμενη ημέρα, καθώς έχει ισχύ μεγαλύτερη από το Σύνταγμα και τυχόν παραβίαση σημαίνει απομόνωση και καταδίκη από το διεθνές δικαστήριο.

Συνεπώς εάν δώσει υποσχέσεις που δεν μπορεί να τηρήσει, θα διακινδυνεύσει η συμφωνία των Πρεσπών να γίνει το δικό του “μνημόνιο, που δε θα μπορεί να σκίσει”. 

Βέβαια κάτι τέτοιο είχε ζητήσει ουσιαστικά νωρίτερα από τον πρόεδρο της ΝΔ ο Αντώνης Σαμαράς: Ο πρώην πρωθυπουργός απαρίθμησε προβληματικά σημεία της συμφωνίας και υποστήριξε ότι “οι μελλοντικές κυβερνήσεις θα πρέπει να βρουν τρόπο να διαπραγματευτούν. Δε θα είναι εύκολο αλλά είναι απαραίτητο”, βάζοντας πολύ ψηλά τον πήχη στην γαλάζια ηγεσία, γεγονός που φαίνεται ότι δεν μάλλον ενόχλησε.

Ο κ.Σαμαράς έθεσε και ένα δεύτερο ζήτημα, που φέρνει σε δύσκολη θέση τη ΝΔ: Δήλωσε επικαλούμενος το συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών του 1992 ότι εκείνος υποστήριζε πάντα ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να αναγνωρίσει χώρα με όνομα που θα περιλαμβάνει τον όρο Μακεδονία σε παράγωγα ή σύνθετα. “Υπήρξαν και άλλες απόψεις στη συνέχεια”, πρόσθεσε μάλιστα, “καρφώνοντας” τον Κώστα Καραμανλή και τη Ντόρα Μπακογιάννη, ενώ αντίθετα επικαλέστηκε για να επιβεβαιώσει τη θέση του μέχρι και τον… Ανδρέα Παπανδρέου και διέψευσε τον αείμνηστο Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, υποστηρίζοντας ότι ποτέ δεν είχε φτάσει η διαπραγμάτευση κοντά σε λύση με το πακέτο Πινέιρο.

Γενικότερα ο Μεσσήνιος έκανε μία εμφάνιση “ιδεολογικού καθοδηγητή” της σκληρής δεξιάς και πρέπει να σημειωθεί ότι σε μία επίδειξη της όποιας απήχησης διαθέτει ακόμη στην κοινοβουλευτική ομάδα, από το γραφείο του πέρασαν στη συνέχεια περί τους 20 βουλευτές της ΝΔ, αν και όχι όλοι σκληρά Σαμαρικοί.

Με την επιλογή λοιπόν να προαναγγείλει ότι δεν απεμπολεί το δικαίωμα βέτο στα στάδια της ενταξιακής διαδικασίας της ΠΓΔΜ, ο κ.Μητσοτάκης ουσιαστικά θέλει να θωρακίσει εαυτόν απέναντι στον υψηλό πήχυ της “σκληρής σαμαρικής δεξιάς” για την επόμενη ημέρα, με μία λύση ρεαλιστική. Εξάλλου η διαδικασία της ένταξης στην ΕΕ όπως έχει αναγνωρίσει σε παλαιότερη ομιλία του και ο κ.Σαμαράς, σε αντίθεση με την ένταξη στο ΝΑΤΟ είναι μακρόχρονη, περίπλοκη και προσφέρεται προκειμένου η Αθήνα να επιχειρήσει να θέσει ζητήματα που άπτονται της συμφωνίας- αν και όπως αναφέρθηκε δεν μπορεί να την επαναδιαπραγματευτεί πολλώ δε μάλλον να την αμφισβητήσει. 

Η παρέμβαση όμως που συζητήθηκε περισσότερο από κάθε άλλη χθες, ήταν αυτή του Κώστα Καραμανλή, ο οποίος με μία σύντομη γραπτή δήλωση προκάλεσε μεγάλο ενδιαφέρον και ποικίλες αντιδράσεις.

Ο πρώην πρωθυπουργός επικαλέστηκε όχι τυχαία τις δηλώσεις της Ντόρας Μπακογιάννη το περασμένο καλοκαίρι για το Βουκουρέστι. Η πρώην υπουργός Εξωτερικών υπενθυμίζεται ότι είχε δηλώσει πως η κυβέρνηση διαπραγματευόταν σύνθετη ονομασία, μόνο όμως υπό τον όρο και προκειμένου να διασφαλίσει τα ζητήματα της γλώσσας και της εθνότητας. Μία θέση μακριά από τις μαξιμαλιστικές δηλώσεις Σαμαρά, ο οποίος (όπως και ο Άδωνις Γεωργιάδης, αλλά και ο πρόεδρος των ΑΝΕΛ Πάνος Καμμένος) παίζει με το συναίσθημα και στη γραμμή καμία χρήση του όρου Μακεδονία, η οποία εδώ και πολλά χρόνια δεν είναι αντικειμενικά ρεαλιστική.

Κυρίως βέβαια ο στόχος του κ.Καραμανλή ήταν αφενός να απαντήσει στο ΣΥΡΙΖΑ διαμηνύοντας ότι η συμφωνία των Πρεσπών είναι κάτω από τον πήχη του Βουκουρεστίου και να υπερασπιστεί έτσι την προσωπική του πολιτική κληρονομιά.

Και αυτό καθώς η αποτροπή της ένταξης της ΠΓΔΜ τότε ως “Μακεδονία” στο ΝΑΤΟ (κάτι που λίγο πριν ξεκινήσει η Σύνοδος του ΝΑΤΟ είχε προαναγγείλει ευθαρσώς ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους) θεωρείται μία από τις κομβικές στιγμές της πρωθυπουργίας του από τους πολιτικούς του φίλους, αλλά και τους αντιπάλους- δεν είναι εξάλλου τυχαίο ότι και ο ΣΥΡΙΖΑ το κεκτημένο του Βουκουρεστίου επικαλείται, ενώ η εξωτερική πολιτική στο εξής στηρίχθηκε πάνω στο erga omnes, δηλαδή ονομασία για χρήση έναντι όλων.

Δεύτερον και συνακόλουθον, ο πρώην πρωθυπουργός ήθελε να στείλει ένα μήνυμα για την πίεση του διεθνούς παράγοντα (ΗΠΑ και Γερμανία) κάνοντας λόγο για βιασύνη. Και βεβαίως στήριξε τον κ.Μητσοτάκη, αν και δεν αναφέρθηκε προσωπικά σε εκείνον. Ενώ σημείωσε με νόημα προς όλες τις κατευθύνσεις (και το ΣΥΡΙΖΑ και τους Σαμαρικούς) ότι τα εθνικά θέματα δεν προσφέρονται για διχαστικές αντιπαραθέσεις…

Οι “δύο κόσμοι της ΝΔ” επιβεβαιώθηκαν και σε επίπεδο στελεχών, με τον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο Νίκο Δένδια να κάνει για δεύτερη ημέρα μία εμφάνιση… “αντί- Άδωνι”, η οποία σχολιάστηκε από πολλούς ως παρακαταθήκη για το μέλλον.