Βουλή: Τα “ιερά ρουσφέτια” ψηφίζονται καλοκαίρι

Την ερχόμενη εβδομάδα, σε νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών, αναμένεται να ψηφιστεί στην Βουλή ρύθμιση που διαμορφώνει ένα γενικευμένο, ειδικό καθεστώς για τα ΝΠΔΔ της Εκκλησίας της Ελλάδας. Τα εκκλησιαστικά ιδρύματα θα μπορούν να συνάπτουν συμφωνίες διακανονισμού οφειλών τόσο με άλλα ιδρύματα όσο και με ιδιώτες. Αυτό τουλάχιστον αναφέρεται στο άρθρο 90 του νομοσχεδίου με τίτλο «Φορολογικές παρεμβάσεις για την ενίσχυση της αναπτυξιακής διαδικασίας της ελληνικής οικονομίας».

Η ρύθμιση «περνάει» σε ένα νομοσχέδιο που ψηφίζεται στο μέσο του καλοκαιριού, όπου κατά τεκμήριο το πολιτικό ενδιαφέρον είναι μειωμένο. Φαινόμενο που δεν είναι ούτε σπάνιο ούτε μεμονωμένο,. Αντιθέτως αποτελεί υπόθεση διαχρονική και …διακομματική. Παρατηρείται τα τελευταία χρόνια συνεχώς, ανεξαρτήτως του ποιο κόμμα είναι στην κυβέρνηση και ποιο κόμμα στην αντιπολίτευση.

Ειδικές συμφωνίες

Το εντυπωσιακό στοιχείο του επίμαχου άρθρου 90 είναι πως ενσωματώθηκε στο νομοσχέδιο κυριολεκτικά …κατά παραγγελία. Το περιεχόμενου του άρθρου είναι ακριβώς το ίδιο με αυτό που περιέχεται σε επιστολή της Ιεράς Συνόδου προς τον υφυπουργό Οικονομικών, Απόστολο Βεζυρόπουλο.

Η επιστολή που υπογράφεται από τον αρχιγραμματέα της Ιεράς Συνόδου στάλθηκε αρχικά στις 23 Ιανουαρίου του 2020 και τελικά γίνεται νόμος του κράτους 6 μήνες αργότερα. Αποτελεί μάλιστα ερώτημα το αν η υπόθεση αυτή σχετίζεται με τις άτυπες διαπραγματεύσεις που υπήρξαν μεταξύ κράτους και εκκλησίας το προηγούμενο διάστημα, όταν συζητούνταν το καθεστώς λειτουργίας των ναών την περίοδο των περιοριστικών μέτρων λόγω του Covid 19. Στα αξιοσημείωτα καταγράφεται επίσης το ότι η πρόταση της Ιεράς Συνόδου απλώς κοινοποιείται στην αρμόδια υπουργό για ζητήματα Θρησκευμάτων, Νίκη Κεραμέως.

Η επιστολή της Ιεράς Συνόδου

Ένα χαρακτηριστικό στοιχείο που δείχνει την πρόθεση «διακριτικής» νομοθέτησης του εν λόγω άρθρου, είναι ότι η έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους που υποχρεωτικά συνοδεύει τα νομοσχέδια προκειμένου να καταδεικνύεται το κόστος κάθε ρύθμισης. Για το συγκεκριμένο άρθρο δεν γίνεται χωριστή αναφορά ενώ «τσουβαλιάζεται» με άλλα άρθρα, χωρίς να καταγράφεται εκτίμηση για τυχόν δημοσιονομικά κόστη.

Η έκθεση του ΓΛΚ

Κυβέρνηση και Εκκλησία

Ο υφυπουργός Οικονομικών, Απόστολος Βεσυρόπουλος δεν έκρυψε ότι «το συγκεκριμένο άρθρο διαμορφώθηκε σε συνεργασία με την Εκκλησία». Επισήμανε πως «δίνεται η δυνατότητα στα Εκκλησιαστικά Ιδρύματα που αποτελούν Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου να μπορούν να προβούν σε διακανονισμό των απαιτήσεών τους με τους πάσης φύσεως οφειλέτες τους. Καθορίζεται, επίσης, σαφώς, ότι το καθεστώς παραγραφής των χρηματικών απαιτήσεων και των οφειλών των Εκκλησιαστικών Νομικών Προσώπων τόσο μεταξύ τους όσο και έναντι τρίτων, συμπεριλαμβανομένου του Δημοσίου, θα διέπεται από το Λογιστικό Δίκαιο των κρατικών Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου».

Απάντησε μάλιστα με έναν ιδιόμορφο τρόπο στην κριτική που ασκήθηκε από την αντιπολίτευση, συνδέοντας το συγκεκριμένο νομοθέτημα με …τα εθνικά θέματα. Χαρακτηριστικά ο Απόστολος Βεσυρόπουλος ανέφερε: «Θα ήθελα να ζητήσω από όλους να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στους χαρακτηρισμούς τους, αλλά και στους τόνους που χρησιμοποιούν. Η εποχή των ιδεοληψιών τελείωσε, την τελείωσαν οι πολίτες. Αντιμετωπίζουμε μεγάλες προκλήσεις και απειλές με την απροκάλυπτη πλέον τουρκική επιθετικότητα και την αμφισβήτηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Χρειάζεται σύνεση και εθνική ενότητα».

Για το θέμα εξέδωσε ανακοίνωση και η Ιερά Σύνοδος μετά από δημοσιεύματα που υπήρξαν. Κάποια μάλιστα εξ’ αυτών και σε ιστοσελίδες που σχετίζονται με τμήματα της εκκλησίας, αφού φαίνεται ότι το ζήτημα αφορά και τα «εσωτερικά» του κλήρου.

Στην ανακοίνωση αναφέρεται ότι «με αίσθημα κοινωνικής ευαισθησίας ζητήθηκε εκ μέρους της Εκκλησίας της Ελλάδος να θεσπισθεί η δυνατότητα αυτή, καθώς δεν προβλεπόταν νομοθετικώς». Επίσης ότι παρέχει στα ιδρύματα που εποπτεύονται από την Εκκλησία της Ελλάδας «τη δυνατότητα να συμφωνούν ρυθμίσεις αποπληρωμής (σε δόσεις κλπ.) των χρηματικών αξιώσεών τους με τους οφειλέτες τους».Επισημαίνεται ότι «το άρθρο 90 του νομοσχεδίου δεν έχει καμία σχέση με το διακανονισμό τυχόν χρεών των εκκλησιαστικών Ν.Π.Δ.Δ. προς το Κράτος». Δηλώνεται παράλληλα ότι «εφ’ όσον τεθεί σε ισχύ, οι συμφωνίες διακανονισμού οφειλών θα υπόκειται σε έλεγχο και έγκριση από τα εποπτικά και αποφασιστικά όργανα κάθε εκκλησιαστικού Ν.Π.Δ.Δ., όπως προβλέπεται για κάθε συμφωνία των φορέων αυτών».

Κριτική

Κριτική στην διάταξη άσκησαν τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και το Κίνημα Αλλαγής.

Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο πρώην υπουργός Παιδείας Νίκος Φϊλης σε συνέντευξή του «η κυβέρνηση Μητσοτάκη επιχειρεί να βγάλει τα εκκλησιαστικά ΝΠΔΔ από το δημόσιο λογιστικό» σημειώνοντας πως «ανοίγει επίσης ο δρόμος για «συνεννοήσεις» επιχειρηματιών και ΝΠΙΔ που συναλλάσσονται με την Εκκλησία σε σχέση με την εκκλησιαστική περιουσία». Τόνισε μάλιστα ότι «θα είναι… εσωτερική υπόθεση της Εκκλησίας να καθορίζει πόσο θα είναι το ύψος των εκπτώσεων στο κεφάλαιο της οφειλής, ποιος θα είναι ο χρόνος τη αποπληρωμής, έτσι αορίστως».

Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Συρμαλένιος, επισήμανε ότι το άρθρο αυτό αφορά υπόθεση χρεών μεταξύ του Ιδρύματος Ευαγγελίστριας της Τήνου και της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος. Σύμφωνα ε τον βουλευτή τα χρέη του ιδρύματος «έφθασαν σε ένα συνολικό ύψος 2.993.394 βεβαιωμένες οφειλές και ακόμα 1.068.340 ευρώ για τα οποία δεν υπάρχει πρωτόδικη απόφαση».

Την εκτίμηση ότι το άρθρο σχετίζεται και με αυτή την υπόθεση έκανε και ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΙΝ.ΑΛ Κώστας Σκανδαλίδης. Όπως είπε όμως «το να γενικεύετε την διάταξη και να λέτε ότι όλα τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου της εκκλησίας και τι συναλλαγές έχουν με οφειλέτες ή σε ιδιώτες και ότι μπορεί να τα χειρίζεται εν λευκώ χωρίς κανέναν έλεγχο ή χωρίς καμία διαδικασία που να έχει σχέση με νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, είναι παραφωνία στο κράτος δικαίου και ισοτιμίας που θα έχουμε».

«Ζήλεψε» και η Εκκλησία της Κρήτης

Η υπόθεση αυτή φαίνεται να δημιουργεί προβληματάκια στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας. Ο βουλευτής Χανίων της Νέας Δημοκρατίας, Μανούσος Βολουδάκης, τοποθετούμενος στην επιτροπή Οικονομικών της Βουλής, ζήτησε «όποια διάταξη ευεργετική προβλέπεται για την εκκλησία της Ελλάδος, ακριβώς η ίδια θα πρέπει να προβλέπεται για την εκκλησία της Κρήτης. Θέλω να πιστεύω, ότι είναι απλή παράλειψη και σας παρακαλώ, πριν έρθει στην Ολομέλεια το νομοσχέδιο, να το διορθώσετε».

Δεν είναι η πρώτη φορά. Οι φοροαπαλλαγές που ψηφίστηκαν το ’14, το ’16 και το ‘17

Τα φαινόμενα άρθρων σε νομοσχέδια η τροπολογιών, που να θεσπίζουν ειδικό καθεστώς για την εκκλησία δεν είναι κάτι καινοφανές τα τελευταία χρόνια. Αντιθέτως θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι όχι μόνον σύνηθες αλλά και διακομματικό φαινόμενο. Τα τελευταία χρόνια, είτε με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, είτε με κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας τα αιτήματα εκκλησιαστικών φορέων για φοροαπαλλαγές γίνονται αποδεκτά. Ιδίως στους θερινούς μήνες, η σε κοινοβουλευτικές συνθήκες που αυτές οι πρωτοβουλίες μπορούν να «περάσουν» δίχως να τραβήξουν την προσοχή.

Στις 27 Ιουλίου του 2017, λίγο πριν κλείσει δηλαδή η Βουλή για τις διακοπές του Αυγούστου σε ε οικονομικό νομοσχέδιο εμφανίστηκε μία διακομματική τροπολογία. Την υπέγραφε ο νυν τομεάρχης πολτισμού του ΣΥΡΙΖΑ Πάνος Σκουρολιάκος, μαζί με τον Γιάννη Λαζαρίδη από τους Ανεξάρτητους Έλληνες και τον Γιάννη Σαρίδη, βουλευτή της Ένωσης Κεντρώων . Η ρύθμιση αυτή έγινε αποδεκτή από την κυβέρνηση και ενσωματώθηκε ως άρθρο στο νομοσχέδιο. Τι προέβλεπε: Απαλλαγές των Μονών του Αγίου Όρους από σώρευση φορολογικών βαρών που προέρχονταν από τον φόρο που ήταν προκάτοχος του ΈΝΦΙΑ, δηλαδή τον Φόρο Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας. Η ρύθμιση αφορούσε ποσά που δεν είχαν προλάβει ακόμη να καταλογιστούν και βρίσκονταν σε καθεστώς εκκρεμότητας. Με την ρύθμιση αυτή το πρόβλημα λύθηκε άπαξ, δια παντός. Σχεδόν ως …εκ θαύματος.

Ανάλογη ρύθμιση όμως πέρασε και το 2016. Αυτή την φορά δεν επιλέχθηκε το καλοκαίρι ως χρόνος κατάθεσης διακομματικής τροπολογίας, αλλά τα …Χριστούγεννα.

Πιο συγκεκριμένα μία ακόμη τροπολογία για φοροαπαλλαγές κατατέθηκε στο τελευταίο νομοσχέδιο του 2016, προκειμένουν να «χαθεί» ανάμεσα στις δεκάδες τροπολογίες που κατά συνθήκη κατατίθενται στην Βουλή στο τελευταίο νομοσχέδιο της χρονιάς, στην συγκεκριμένη περίπτωση ήταν νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος.

Η ρύθμιση υπογράφονταν πάλι από τον Πάνο Σκουρολιάκο μόνο που αυτή την φορά η διακομματική συναίνεση ήταν μεγαλύτερο εύρους και ισχύος. Οι δύο βουλευτές που συνυπέργραψαν ήταν ο Θανάσης Μπούρας (σημερινός πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας) και ο Ανδρέας Λοβέρδος, (σημερινός κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του Κινήματος Αλλαγής). Αυτή η νομοθετική ρύθμιση αφορούσε πάλι την εκκλησιαστική περιουσία του Αγίου Όρους. Προέβλεπε πως «ορίζεται ως ακατάσχετο» φορολογικά, το ποσό των 2.000.000 ευρώ κάθε έτος κι αυτό γιατί οι μονές είναι «διεπόμενες από ειδικό νομοθετικό καθεστώς δεν υπόκεινται στις διατάξεις περί δημόσιου λογιστικού». Απαλλάσσονταν από «την υποχρέωση της υποβολής δήλωσης στοιχείων και ακινήτων (Ε9) προηγούμενων ετών» και έτσι παρακάμπτονταν ο νομος 3427/2005 που αφορούσε την φορολογία οικοδομών και τις μεταβολές στην φορολογία κεφαλαίου. Εξυπακούεται πως και αυτή η τροπολογία έγινε αποδεκτή. Για την ιστορία, η τροπολογία είχε αύξοντα αριθμό 884/112 και σήμερα αποτελεί το άρθρο 52 του νόμου 4447/2016.

Δύο χρόνια νωρίτερα, σε θερινό Τμήμα της Βουλής, τον Σεπτέμβριο του 2014, επί κυβέρνησης Σαμαρά, ψηφίστηκε τροπολογία στον νόμο 4283/2014 που όριζε ότι οι μονές του Αγίου Όρους απαλλάσσονται από την υποχρέωση να αποδίδουν φόρο μισθωτών υπηρεσιών όπως και από το τέλος χαρτοσήμου για τα ακίνητα. Θεσπίζονταν επίσης αφορολόγητο για συνταξιούχους μοναχούς δίχως αποδείξεις, ενώ απαλλάσσονταν από την υποχρέωση υποβολής Ε9. Η ρύθμιση αυτή υπογράφθηκε από 15 βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας. Την υπερψήφισε το ΠΑΣΟΚ και οι Ανεξάρτητοι Έλληνες.