Εύα Καϊλή: Οι θεσμικές “τρύπες” που επέτρεψαν το σκάνδαλο

Πόσο βαθιά πάει η σήψη; Αυτό είναι το κεντρικό ερώτημα που θέτουν οι ανταποκριτές του Politico από τις Βρυξέλλες, σε εκτενές αφιέρωμά τους για την υπόθεση της Καϊλή και του QatarGate.

Όπως σημειώνει το portal, μέχρι στιγμής οι έρευνες της αστυνομίας που ξεκίνησε ο Βέλγος εισαγγελέας Michel Claise έχουν οδηγήσει τέσσερις ανθρώπους στη φυλακή, συμπεριλαμβανομένης της ελληνίδας πρώην αντιπροέδρου του κοινοβουλίου, με κατηγορίες για διαφθορά, ξέπλυμα χρήματος και συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση.

Να σημειωθεί εδώ πως ο Michel Claise είναι ειδικός σε θέματα οικονομικών δοσοληψιών και κυρίως για την διερεύνηση οικονομικών εγκλημάτων. Για πάνω από 20 χρόνια, ο 66χρονος ήταν δικηγόρος και σήμερα είναι ανακριτής στις Βρυξέλλες, με ειδίκευση στην καταπολέμηση των εγκλημάτων του “λευκού κολάρου”. Οι έρευνές του για το Qatargate, με δωροδοκίες που φέρονται να έγιναν από το Κατάρ προς ευρωπαίους αξιωματούχους για να επηρεάσουν τη στάση της ΕΕ απέναντι στη χώρα που έχει παραβιάσει εργασιακά και ανθρώπινα δικαιώματα, ξεκίνησαν τον Ιούλιο.

Στον ελεύθερό του χρόνο γράφει βιβλία και σε ένα από αυτά, στο Le forain, ξεδιπλώνει μια υπόθεση ανάλογη με αυτή με την οποία τώρα καταπιάνεται. Στην καριέρα του έχει ασχοληθεί με υποθέσεις φορολογικής απάτης και ξεπλύματος μέσω Ελβετίας για το κλάδο του Private Balnking της HSBC, ενώ το 2018 ξεσκέπασε την υπόθεση “Footballgate” ή “Footgate” για στημένα παιχνίδια στο Βέλγιο.

Οι πρώτες δηλώσεις που έκανε μάλιστα για το πώς Σαουδική Αραβία και Κατάρ προσπαθούν να ασκήσουν πιέσεις προς την ΕΕ με χρηματισμούς, έγιναν το 2016. Και έξι χρόνια μετά, όπως σημειώνει το Politico, το QatarGate έρχεται για να μας θυμίσει τη γύμνια των θεσμών απέναντι σε τέτοιες καταστάσεις.

“Τρύπιοι” έλεγχοι

Σύμφωνα λοιπόν με το Politico, μετά το πρώτο σοκ των συλλήψεων, αξιωματούχοι του κοινοβουλίου ανέφεραν ότι πίστευαν ότι οι κατηγορίες θα περιοριζόταν σε “λίγα άτομα” που είχαν “παραστρατήσει”. Ωστόσο τα πράγματα φαίνεται πως δεν είναι ακριβώς έτσι.

Μέχρι τη στιγμή που γράφονταν αυτές οι γραμμές, ερευνώνται 19 κατοικίες και γραφεία συνολικά, ενώ άλλοι αξιωματούχοι εκτιμούν τώρα πως το σκάνδαλο δωροδοκίας του Κατάρ είναι ένα “σύμπτωμα” ενός πολύ βαθύτερου και πιο διαδεδομένου προβλήματος διαφθοράς, όχι μόνο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αλλά σε όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.

Όπως σημειώνεται, η χαλαρή επίβλεψη των οικονομικών δραστηριοτήτων των μελών του Ευρωκοινοβουλίου, καθώς και το γεγονός ότι κράτη σαν το Κατάρ ήταν σε θέση να έρθουν σε επαφές μαζί τους χωρίς ποτέ να καταγραφούν οι επαφές αυτές σε δημόσιο μητρώο, αποτελεί με τέλεια συνταγή διαφθοράς. Αλλά και αποτελεί, ακόμη ένα δείγμα αδιαφάνειας στην καρδιά της ΕΕ.

“Τα δικαστήρια θα καθορίσουν ποιος είναι ένοχος, αλλά το σίγουρο είναι ότι δεν είναι μόνο το Κατάρ, και δεν εμπλέκονται μόνον όσοι έχουν ως τώρα κατονομαστεί”, δήλωσε ο Γάλλος βουλευτής των Σοσιαλδημοκρατών, Raphaël Glucksmann, ο οποίος είναι επικεφαλής της επιτροπής κατά των ξέρων παρεμβάσεων στην ευρωβουλή.

Ο Michiel van Hulten, πρώην βουλευτής που τώρα είναι επικεφαλής του γραφείου της Διεθνούς Διαφάνειας στην ΕΕ, είπε ότι ενώ οι κραυγαλέες περιπτώσεις διαφθοράς που αφορούσαν σακούλες με μετρητά είναι σπάνιες, “είναι πολύ πιθανό να υπάρχουν ονόματα σε αυτό το σκάνδαλο που δεν έχουμε ακούσει ακόμη. Υπάρχει μεγάλη επιρροή σε τέτοια κλίμακα που δεν έχουμε ξαναδεί ως τώρα. Αυτή η επιρροή δεν χρειάζεται να περιλαμβάνει τσάντες μετρητών. Μπορεί να περιλαμβάνει ταξίδια σε μακρινούς προορισμούς που πληρώνονται από ξένους οργανισμούς”.

Πρόσθεσε ότι το Κοινοβούλιο δεν διαθέτει μέτρα προστασίας για αντιμετώπιση εσωτερικών καταγγελιών, παρότι έχει ψηφίσει υπέρ αυτών των μέτρων υπέρ των πολιτών της ΕΕ.

Παρελθόν διαφθοράς

Το 1998, ήταν ένας πληροφοριοδότης που κατήγγειλε την κακοδιαχείριση στην Επιτροπή Santer που προκάλεσε μαζική παραίτηση της εκτελεστικής εξουσίας της ΕΕ. Πρόκειται για τη μοναδική περίπτωση στην ιστορία της ΕΕ, που ολόκληρη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υπό την προεδρία του Λουξεμβούργιου Ζακ Σαντέρ, αναγκάστηκε να παραιτηθεί, καθώς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ήταν βέβαιο ότι δεν θα έδινε ψήφο εμπιστοσύνης στο εκτελεστικό όργανο της ΕΕ, λόγω μιας σειράς σκανδάλων, νεποτισμού και κακοδιαχείρισης ευρωπαϊκών κονδυλίων. Η Κομισιόν του Ζακ Σαντέρ παραμένει η μοναδική στην ιστορία της ΕΕ που έχει παραιτηθεί πριν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο άρει την ψήφο εμπιστοσύνης. Στο σκάνδαλο είχαν εμπλακεί τότε 10 Επίτροποι της ΕΕ. Από τότε όμως, ελάχιστα άλλαξαν, παρά τις όποιες δεσμεύσεις.

Ο Glucksmann ζήτησε επίσης “βαθιές μεταρρυθμίσεις” σε ένα σύστημα που επιτρέπει στους αξιωματούχους να κατέχουν περισσότερες από μία θέσεις εργασίας και αφήνει την εποπτεία των προσωπικών οικονομικών σε μια αυτορυθμιζόμενη επιτροπή που στελεχώνεται από νομοθέτες, και παρέχει στους κρατικούς φορείς πρόσβαση σε εκείνους χωρίς να χρειάζεται καταγραφή πρακτικών. Ο Glucksmann ανέφερε τη Ρωσία, τη Γεωργία και το Αζερμπαϊτζάν ως χώρες που προσπάθησαν να επηρεάσουν τις πολιτικές αποφάσεις στο Κοινοβούλιο.

Για να ξεκινήσει η αντιμετώπιση του προβλήματος, ο Glucksmann ζήτησε να συσταθεί μια ad hoc ερευνητική επιτροπή στο Κοινοβούλιο, ενώ άλλοι αριστεροί βουλευτές και βουλευτές των Πρασίνων έχουν ζητήσει μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένου του διορισμού ενός αντιπροέδρου κατά της διαφθοράς στη θέση της Καϊλή.

Ερωτηθείς για την έκταση του σκανδάλου δωροδοκίας, ένας ανώτερος αξιωματούχος του Κοινοβουλίου που ζήτησε να μην κατονομαστεί, είπε, προσπαθώντας να δείξει πως το πρόβλημα δεν είναι συστημικό: “Όσο σοβαρό κι αν είναι αυτό, είναι θέμα ατόμων, μερικών ανθρώπων που πήραν πολύ κακές αποφάσεις. Η έρευνα και οι συλλήψεις δείχνουν ότι τα συστήματα και οι διαδικασίες μας, λειτούργησαν”.

Η Valérie Hayer, Γαλλίδα βουλευτής της κεντρώας ομάδας Renew, κινήθηκε σε παρόμοιους τόνους, αναφέροντας πως το θέμα διαφθοράς “δεν είναι γενικευμένο”.

Σιωπή για τις δηλώσεις Σχοινά

Από την άλλη, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αρνήθηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με τις σχέσεις του αντιπροέδρου Μαργαρίτη Σχοινά με το Κατάρ. Ο Έλληνας επίτροπος εκπροσώπησε την ΕΕ στην τελετή έναρξης του Παγκοσμίου Κυπέλλου τον περασμένο μήνα και έχει επικριθεί από τους ευρωβουλευτές για τα tweets του τους τελευταίους μήνες, όπου και εκείνος έχει επαινέσει τις “εργασιακές μεταρρυθμίσεις” του Κατάρ.

Παρόλα αυτά η φον ντερ Λάιεν φάνηκε να υποστηρίζει τη δημιουργία ενός “ανεξάρτητου φορέα δεοντολογίας”, που θα μπορούσε να διερευνήσει τις παρανομίες σε όλα τα όργανα της ΕΕ.

Σε κάθε περίπτωση, φαίνεται πως ο έλεγχος θα επεκταθεί πέραν του Ευρωκοινοβουλίου, και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δείχνοντας πως πέραν των ερευνών που “τρέχουν”, οι μηχανισμοί χρειάζονται ολική μεταρρύθμιση και στους τρεις πυλώνες της ΕΕ. Μια αποκάλυψη περισσότερων υποθέσεων διαφθοράς, αναμένεται να πλήξει περαιτέρω την αξιοπιστία των θεσμών σε Βρυξέλλες και Στρασβούργο.

Τέλος, ο καθηγητής Δικαίου Alberto Alemanno και ιδρυτής του The Good Lobby, δηλώνει από τη δική του μεριά στο Politico πως τίποτα από τα παραπάνω δεν θα αλλάξει αν δεν δημοσιεύονται στο Μητρώο Διαφάνειας της ΕΕ οι συναντήσεις – συζητήσεις με τα λόμπι από τρίτες χώρες, κάτι που θα πρέπει να αφορά τις κυβερνήσεις των κρατών – μελών αλλά και όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των μεμονωμένων ευρωβουλευτών. Και ο ίδιος συντάσσεται με τη δημιουργία μιας κοινής, ανεξάρτητης αρχής δεοντολογίας, “εφοδιασμένη με επαρκείς πόρους, ικανότητες έρευνας και επιβολής κυρώσεων”.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις