Ζάεφ: Τον Ιανουάριο του 2019 η κύρωση του δημοψηφίσματος

Για όλους και για όλα μίλησε ο πρωθυπουργός της πΓΔΜ Ζόραν Ζάεφ στην ΕΡΤ και στον δημοσιογράφο Φάνη Παπαθανασίου, αναλύοντας τον οδικό χάρτη μετά τη Συμφωνία, αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετώπισε μέχρι την συνάντηση των Πρεσπών.

Χαρακτήρισε “πρότυπο ευρωπαϊκής ηγεσίας και ευρωπαϊκής συμπεριφοράς” τον Αλέξη Τσίπρα, ενώ για το “erga omnes” ανέφερε ότι ήταν είναι “ένα επώδυνο ζήτημα”. Μάλιστα σημείωσε απευθυνόμενος στον κ. Μητσοτάκη και τον κ. Καμμένο: “Πρέπει να ξέρουν ο κ. Καμμένος και ο κ. Μητσοτάκης ότι αποκτήσαμε όνομα με γεωγραφικό προσδιορισμό για όλες τις χρήσεις, ότι αυτό θα γίνει με συνταγματικές τροποποιήσεις και ότι ταυτόχρονα δεν θίγει την ιδιαιτερότητα του βόρειου τμήματος της Ελλάδας. Το άρθρο 7, παράγραφος 2 και 3 διαχωρίζει με σαφήνεια το ελληνικό κομμάτι της Μακεδονίας από το δικό μας και απ’ αυτήν την άποψη εκφράζουμε απόλυτο σεβασμό προς την ελληνική κληρονομιά προς εκείνους που νιώθουν Έλληνες Μακεδόνες”.   

23, 30 Σεπτεμβρίου ή 7 Οκτωβρίου το δημοψήφισμα και Ιανουάριο ολοκλήρωση των διαδικασιών

Ειδικότερα, όπως σημείωσε ο κ. Ζάεφ στην πρώτη του εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη στην ελληνική τηλεόραση, το δημοψήφισμα αναμένεται να γίνει στις 23 Σεπτεμβρίου ή στις 30 Σεπτεμβρίου ή το αργότερα στις 7 Οκτωβρίου. “Περιμένουμε στις 12 Ιουλίου μετά τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ να ξεκινήσουμε τη συζήτηση στο Κοινοβούλιο. Η κυβέρνηση, η αντιπολίτευση, όλοι μαζί. Πιθανότατα θα γίνει στο τέλος Σεπτεμβρίου. Θέλουμε να έχουμε τρεις μήνες μετά το επιτυχές δημοψήφισμα, χρόνος που μας επαρκεί για να κάνουμε τις συνταγματικές αλλαγές, με τις οποίες ολοκληρώνουμε την πλήρη αλλαγή στη χρήση του ονόματος, με βάση τις φάσεις που προβλέπονται από τη συμφωνία. Έτσι, το δημοψήφισμα θα γίνει στις 23 Σεπτεμβρίου ή στις 30 Σεπτεμβρίου ή στις 7 Οκτωβρίου. Αυτές είναι οι ημερομηνίες γύρω από τις οποίες θα ληφθεί η απόφαση. Αυτές είναι οι ημερομηνίες γύρω από τις οποίες θα ληφθεί η απόφαση” σημείωσε, αποσαφηνίζοντας ταυτόχρονα: “Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θα είναι δεσμευτικό για όλους στο Κοινοβούλιο και για όλους τους θεσμούς του κράτους. Για εμάς, επιτυχές δημοψήφισμα σημαίνει 50% συν ένας συμμετοχή και το αποτέλεσμα να είναι δεσμευτικό για όλους. Όλοι συμφωνούμε μ’ αυτό. Είμαστε δημοκρατική χώρα, ο λαός μας εκλέγει και πρέπει να τον υπηρετούμε. Είμαι πεπεισμένος ότι ο λαός θα είναι υπέρ της συμφωνίας με την Ελλάδα, επειδή το ερώτημα πιθανότατα  θα είναι αν είστε υπέρ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ και υπέρ της συμφωνίας με την Ελλάδα. Προς αυτήν την κατεύθυνση θα είναι το ερώτημα επειδή τα δύο αυτά θέματα είναι αλληλένδετα. Και από την άποψη αυτή, όταν οι πολίτες θα δώσουν την ψήφο τους, οι πολιτικοί, η κυβέρνηση, το Κοινοβούλιο, ο Πρόεδρος της χώρας, είμαστε υποχρεωμένοι να τη σεβαστούμε. Ίσως το ερώτημα είναι: «Είστε υπέρ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ, υποστηρίζοντας την ονομασία “Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας”». Γιατί αυτό είναι το θέμα. Πιστεύω, ότι οι πολίτες θα είναι απόλυτα θετικοί”.

Για την ολοκλήρωση της διαδικασίας είπε πως στόχος της κυβέρνησής του είναι να έχουν ολοκληρωθεί όλες οι διαδικασίες στις 15 Ιανουαρίου του 2019 υπογραμμίζοντας: “Αν γίνει νωρίτερα ακόμη καλύτερα. Μάλιστα, θέλουμε να το τελειώσουμε πριν από τις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, γι’ αυτόν το λόγο αφήνουμε τρεις μήνες σύμφωνα με το Σύνταγμά μας και τη νομοθεσία. Χρειάζονται περίπου 100 μέρες. Γι’ αυτό λέμε για τις 15 Ιανουαρίου. Με το επιτυχές δημοψήφισμα είμαι πεπεισμένος ότι όλοι στο Κοινοβούλιο θα ακούσουν αυτό που ο λαός θα πει στο δημοψήφισμα και ανάλογα θα ψηφίσουν. Αυτό σήμερα λαμβάνουμε ως μήνυμα, ακόμα και από τον Πρόεδρο της χώρας Γκιόργκι Ιβάνοφ, ότι αν το δημοψήφισμα είναι επιτυχές και αυτός θα υποστηρίξει τη συμφωνία με την Ελλάδα και όλα όσα ακολουθούν ως επόμενη φάση. Το ίδιο και η αντιπολίτευση”.

“Είμαστε απλοί άνθρωποι και ανησυχώ”

Σε ερώτηση αν ανησυχεί να μην εφαρμοστεί η συμφωνία ο κ. Ζάεφ απάντησε: “Ασφαλώς και ανησυχώ. Εμείς είμαστε απλοί άνθρωποι. Και ο ομόλογός μου ο Αλέξης Τσίπρας είναι απλός άνθρωπος. Αυτό που μας ανησυχεί είναι αν θα ολοκληρώσουμε τις διαδικασίες μέχρι το τέλος, γιατί δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πιστεύουμε και οι δύο σ’ αυτή την υπόθεση, όπως πιστεύουν και οι δύο υπουργοί μας, ο Νίκος Κοτζιάς και ο Νίκολα Ντιμιτρόφ από την πλευρά μας. Αλλά σίγουρα εμείς είμαστε μόνο για να υπηρετούμε τον λαό, οι πολίτες αποφασίζουν μέσω των δικών τους θεσμών, η Ελλάδα μέσω της Βουλής κι εδώ στη χώρα μου μέσω του δημοψηφίσματος που θα έχουμε, το οποίο είναι πολύ σημαντικό, για να μπορούν έτσι οι πολίτες για ένα τόσο ευαίσθητο θέμα που αλλάζει το συνταγματικό μας όνομα να εκφράσουν τη βούλησή τους. Είμαι πεπεισμένος ότι το δημοψήφισμα θα είναι επιτυχές. Ξέρω ότι οι πολίτες μας θέλουν φιλία με την Ελλάδα, θέλουν να ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο ΝΑΤΟ. Ξέρω ότι όσο και να είναι επίπονο και δύσκολο το ζήτημα, είμαι σίγουρος ότι θα αδράξουν το μέλλον και το ίδιο θα συμβεί και στην Ελλάδα. Ξέρω ότι είναι επώδυνο ζήτημα για την Ελλάδα. Δεν είναι τόσο εύκολο. Εγώ καταλαβαίνω όλους τους ανθρώπους που έχουν κριτική τοποθέτηση επί του θέματος. Πιθανότατα χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να καταλάβουν όλοι ότι αυτό φέρνει μόνο οφέλη και για τις δύο χώρες” και απάντησε για το erga omnes: “Ξέρω ότι θεωρούσαν σημαντικό η λύση να είναι «erga omnes» και αυτό ήταν πιθανότητα ένα από τα πιο δύσκολα σημεία κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης. Ταυτόχρονα γίνονται σκέψεις για δημόσιο διάλογο σχετικά με τη διαδικασία που ακολουθεί, αλλά επίσης πιστεύω ότι και εκείνοι που διαφωνούν θα πειστούν ότι είναι προς όφελος και των δύο χωρών”.   

Το μήνυμα σε Μητσοτάκη και Καμμένο

Για την στάση του προέδρου Ιβανόφ, ο πρωθυπουργός της πΓΔΜ υπογράμμισε πως “το ερώτημα του δημοψηφίσματος θα αναγκάσει όλους εμάς τους πολιτικούς να ακούσουμε τους πολίτες, δηλαδή και την κυβέρνηση και την αντιπολίτευση και τον Πρόεδρο Ιβάνοφ, επειδή όλοι εμείς υπηρετούμε τους πολίτες”, ενώ για την στάση του κ. Καμμένου και του κ. Μητσοτάκη ανέφερε:

“Θέλω να απευθυνθώ στον κ. Καμμένο και στον κ. Μητσοτάκη. Η πιο δύσκολη στιγμή για μένα ήταν εκεί που έπρεπε να δεχτώ την αιτιολόγηση για ποιο λόγο το όνομα θα πρέπει να είναι για όλες τις χρήσεις και στο εσωτερικό με συνταγματικές αλλαγές. Η απάντηση από την ελληνική πλευρά από τον Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά ήταν ότι αν δεν κλείσει μ’ αυτόν τον τρόπο ολοκληρωτικά το θέμα, στο μέλλον θα προκύψουν και νέα προβλήματα. Και αυτό είναι γεγονός. Όσο αυτό και να ήταν δύσκολο, αυτό ήταν  το σημείο καμπής. Πρέπει να ξέρουν ο κ. Καμμένος και ο κ. Μητσοτάκης ότι αποκτήσαμε όνομα με γεωγραφικό προσδιορισμό για όλες τις χρήσεις, ότι αυτό θα γίνει με συνταγματικές τροποποιήσεις και ότι ταυτόχρονα δεν θίγει την ιδιαιτερότητα του βόρειου τμήματος της Ελλάδας. 

Το άρθρο 7, παράγραφος 2 και 3 διαχωρίζει με σαφήνεια το ελληνικό κομμάτι της Μακεδονίας από το δικό μας και απ’ αυτήν την άποψη εκφράζουμε απόλυτο σεβασμό προς την ελληνική κληρονομιά προς εκείνους που νιώθουν Έλληνες Μακεδόνες. 

Εμείς δεν έχουμε πρόβλημα μ’ αυτό. Εμείς αυτό το σεβόμαστε και θέλουμε σ’ αυτή τη βάση να οικοδομήσουμε τη φιλία μας. Με τον αμοιβαίο διαχωρισμό αυτών των ζητημάτων ταυτότητας, διότι η ταυτότητα είναι αίσθημα, δεν μπορεί να ορισθεί με συμφωνίες. Δεχόμενοι την χρήση «erga omnes», πιστεύω ότι και τα ζητήματα ταυτότητας που συζητιούνται προστατεύονται στην ελληνική πλευρά. Θέλω να απευθυνθώ σ’ αυτούς και να τους καλέσω να δουν αυτό το ζήτημα μ’ αυτόν τον τρόπο. Οι βλέψεις προς την Ελλάδα είναι μόνο τουριστικές, φιλικές”.

“Εμείς δεχόμαστε την ελληνιστική μακεδονική ταυτότητα”

Ο κ. Ζάεφ ξεκαθάρισε παράλληλα πως αναγνωρίζουν την ελληνιστική μακεδονική ταυτότητα σημειώνοντας: “Την αναγνωρίζουμε. Εκεί είναι οι φίλοι μας όταν είμαστε στη Θεσσαλονίκη, στη Χαλκιδική, στην Ασπροβάλτα, στη Λάρισα, παντού όπου πηγαίνουμε, και πιστεύω απόλυτα ότι σε τέτοιες στιγμές οι πολίτες στην περιοχή Μακεδονία θα αποδεχθούν αυτό που ειλικρινά εμείς πιστεύουμε. Εμείς έχουμε άλλα θέματα ταυτότητας, δεν είμαστε κομμάτι της ελληνιστικής Ιστορίας της Μακεδονίας. Εμείς διαφέρουμε στο πλαίσιο αυτών των συνόρων, με τη δική μας ιδιαιτερότητα, με τον πολιτισμό μας, με την Ιστορία μας, η οποία μπορεί μόνο να είναι συμπληρωματική και δεν αναιρεί κανέναν από τους άλλους πολιτισμούς. Λαμβάνοντας αυτό υπόψη, η αμοιβαία αναγνώριση των ταυτοτήτων λειτουργεί μόνο ως όφελος. Εμείς δείξαμε στον κόσμο ένα πρότυπο για το πώς επιλύονται τα ζητήματα ταυτότητας. Η Ελλάδα πρέπει να είναι περήφανη. Και εγώ είμαι περήφανος, όταν έχω μια τέτοια συμφωνία. Είναι μια συμφωνία φιλίας. Είμαι πεπεισμένος πως όλοι οι ηγέτες στην Ελλάδα, όχι μόνο ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, πρέπει να βλέπουν τη θετική πλευρά. Το ποτήρι το βλέπουμε μισοάδειο ή μισογεμάτο. Ας δούμε ότι είναι μισογεμάτο, για να μπορούμε να δώσουμε στους πολίτες μας κάποιο νερό, οι οποίοι μέχρι τώρα μ’ αυτό το πρόβλημα αντιμετώπιζαν εμπόδια στη συνεργασία τους.  Υπό αυτές τις συνθήκες, ακόμη και με ανεπίλυτο το ζήτημα αυτό, είχαμε πάνω από 1.200.000 επισκέψεις στην Ελλάδα, ενώ είμαστε 1.600.000 πολίτες στη χώρα. Η φιλία υπάρχει μεταξύ των λαών μας. Είμαι πεπεισμένος ότι όλοι θα καταλάβουν πολύ σύντομα ότι η ολοκλήρωση αυτής της διαδικασίας θα φέρει μόνο θετικά αποτελέσματα για τις δύο χώρες και τους δύο λαούς”.

Για την ΕΕ και τις αντιδράσεις Γαλλίας και Ολλανδίας

“Τον Ιούνιο του 2019 θα αρχίσουμε να ανοίγουμε τα διαπραγματευτικά κεφάλαια. Αυτό κατέστη εφικτό, χάρη τους φίλους μας. Πρώτος νέος φίλος η Ελλάδα μαζί με τη Βουλγαρία, που έπεισαν τη Γαλλία. Φυσικά ευχαριστώ όλα τα κράτη-μέλη για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων για τη «Μακεδονία» και την Αλβανία. Χάρη στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία, δύο γειτονικές χώρες, οι οποίες είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και προσπάθησαν να πείσουν τα υπόλοιπα 26 κράτη-μέλη, μεταξύ αυτών τη Γαλλία και την Ολλανδία, ότι αξίζει να λάβουμε ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Γιατί έχουμε ολοκληρώσει τις μεταρρυθμίσεις στη χώρα και λάβαμε από την Κομισιόν σύσταση άνευ όρων για έναρξη διαπραγματεύσεων. Η συμφωνία που πετύχαμε με την Ελλάδα χαιρετήθηκε και από το Συμβούλιο των υπουργών και από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ως καλό παράδειγμα ευρωπαϊκής συμπεριφοράς, στάσης και ηγεσίας. Αυτό που έδειξε ένας πρωθυπουργός χώρας-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο Αλέξης Τσίπρας, συνιστά πρότυπο ευρωπαϊκής ηγεσίας και ευρωπαϊκής συμπεριφοράς σ’ όλη αυτήν τη διαδικασία μαζί με εμάς για την επίλυση αυτού του τόσο ευαίσθητου ζητήματος. Είναι κάτι που έχει αξία για την Ευρώπη κι αποτελεί ωραίο μήνυμα για την Ευρωπαϊκή Ένωση.  Γι’ αυτό η Ευρώπη θα είναι πολύ θετική απέναντί μας, όπως θα είναι πολύ θετική απέναντι και στην Ελλάδα. Και απ’ αυτήν την άποψη ένα μόνο θα πω. Πιθανότατα βρεθήκαμε δύο άνθρωποι, εγώ και ο Αλέξης Τσίπρας, που αγαπάμε πολύ τις χώρες μας τόσο πολύ, που δεν υπολογίζουμε τις πολιτικές μας καριέρες. Σημασία έχει το μέλλον των χωρών μας. Αναγνώρισα αυτήν την αγάπη που έχει ο Αλέξης Τσίπρας για τη χώρα του. Τα αισθήματα που κυριαρχούν στο Βόρειο τμήμα της Ελλάδας, τη Μακεδονία, τα γνωρίζει. Ο παππούς του είναι από την Καβάλα. Τα αισθήματα αυτά τα εξέφρασε ανοιχτά. Κάποια στιγμή γίναμε και νομικοί στις συνομιλίες, αλλά μιλήσαμε για την ουσία. Κάποιες στιγμές μιλήσαμε και για τις οικογένειές μας”.

Επώδυνο ζήτημα το “erga omnes”

Το πιο επώδυνο θέμα στη συμφωνία ήταν το “erga omnes” είπε στην ΕΡΤ, ο κ. Ζάεφ εξηγώντας: “Είναι επώδυνο ζήτημα. Ραγίζει την καρδιά. Τη δική μου και του λαού μου. Αλλά δίνει μεγάλη προοπτική για τους πολίτες μας. Δημιουργούμε έναν καινούργιο φίλο, τον νότιο γείτονά μας με τον οποίο πρέπει να αναπτύξουμε τεράστια φιλία. Ανοίγει προοπτική για την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ.   

Είναι γεγονός από την ιστορική περιοχή της Μακεδονίας εμείς είμαστε το βόρειο τμήμα. Υπάρχει και νότιο τμήμα που είναι η περιοχή της Μακεδονίας στην Ελλάδα. Υπάρχει και ένα τμήμα στη Βουλγαρία, που είναι το ανατολικό και υπάρχει κι ένα τμήμα στην Αλβανία που είναι το δυτικό. Αυτό είναι γεγονός.

Όσο και αν είναι δύσκολο, καταλαβαίνω τους πολίτες μου. Και για μένα είναι δύσκολο. Δεν είναι εύκολο, ξέρω όμως ότι οι ηγέτες πρέπει να ηγούνται και να εξασφαλίζουν ένα καλό μέλλον για τα παιδιά και τις επερχόμενες γενιές. Αυτό είναι υποχρέωσή μας. Μπορεί και να στοιχίσει στην πολιτική καριέρα τη δική μου και του Αλέξη Τσίπρα, αλλά ξέρω ότι οι δύο χώρες μας θα έχουν οφέλη.  Αυτό ήταν το επώδυνο θέμα. Όταν συναντηθήκαμε στη Σόφια με ρώτησε ο Αλέξης για την οικογένειά μου και εγώ για τη δική του. Του είπα ότι εκείνη την ημέρα η γυναίκα μου με τα παιδιά μου ήταν στη Θεσσαλονίκη. Ήταν σε εμπορικό κέντρο για ψώνια. Κι εκείνος με ρώτησε πώς κι έτσι. Του είπα ότι η Θεσσαλονίκη από τη Στρώμνιτσα, όπου μένω, απέχει 100 χιλιόμετρα. Τα Σκόπια απέχουν 160 χιλιόμετρα. Είμαστε εκεί κάθε μέρα. Οι πολίτες από το νότιο μέρος της  χώρας μας πηγαίνουν συνέχεια στην Ελλάδα. Έχουν δεσμούς οι πολίτες των χωρών μας. Ήρθαμε πιο κοντά σ’ αυτή τη διαδικασία και αυτό μας βοήθησε να κάνουμε αυτό το γενναίο βήμα με αγάπη προς τις χώρες και τους λαούς μας. Κάναμε ένα ιστορικό βήμα για το οποίο είμαι βέβαιος ότι οι πολίτες θα δουν τα οφέλη όχι σε 5 και 10 χρόνια αλλά σε 5 και 10 μήνες”, ενώ η συνάντηση στοπ Νταβός ήταν κατά τον ίδιο η πλέον καθοριστική.