11ο Διεθνές Φεστιβάλ Αρχαιολογικής Ταινίας- ΑΓΩΝ

«Όποιου του μέλλει να πνιγεί, ποτέ του δεν πεθαίνει». Παρακολουθώντας την ιστορία της αρχαίας Καλλίπολης στο πολυβραβευμένο ντοκιμαντέρ του Κώστα Βρεττάκου «Το στρώμα της καταστροφής» (1980) δεν μπορεί κανείς παρά να αισθανθεί συμπόνοια για μία πόλη που γνώρισε στο λίθινο πετσί της όλες τις συμφορές που μπορεί να σωρεύσει ο άνθρωπος και η φύση.

NEWSROOM
26 Απριλίου 2022 11:33

Λεηλατήθηκε από τους Γαλάτες το 279 π.Χ., ανοικοδομήθηκε για να πυρποληθεί εκ νέου τον επόμενο αιώνα και τελικά θάφτηκε από τα χώματα και τις πέτρες που κύλησαν από τα γύρω βουνά. Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 εντοπίστηκε από τους αρχαιολόγους αλλά, προτού ολοκληρωθεί η ανασκαφή, η Καλλίπολη βυθίστηκε οριστικά στα νερά της τεχνητής λίμνης του Μόρνου προκειμένου να υδροδοτηθεί η Αθήνα.

Το αρχαιολογικό ντοκιμαντέρ ξεπερνάει την απλή καταγραφή της έρευνας και των ανασκαφών. Αποτελεί ένα ολοκληρωμένο έργο τέχνης που προσπαθεί να μεταφέρει στους θεατές τις ανακαλύψεις των αρχαιολόγων μέσα στο πλαίσιο των συνθηκών και της περιρρέουσας ατμόσφαιρας κάθε εποχής. Σε καλύτερα ντοκιμαντέρ του είδους, τα μνημεία των περασμένων κοινωνιών αφηγούνται τις ιστορίες τους εμπλουτισμένες με επιστημονικές, πολιτικές, κοινωνικές και ανθρωπολογικές λεπτομέρειες που μεταμορφώνουν την ταινία σε έργο τέχνης, το οποίο ξεπερνά τον τόπο και τον χρόνο για να αναδείξει τον οικουμενικό άνθρωπο.

Στις 10 Μαΐου 2022 θα ξεκινήσει στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος το 11ο Διεθνές Φεστιβάλ Αρχαιολογικής Ταινίας- ΑΓΩΝ, ένας από τους μακροβιότερους και σημαντικότερους θεσμούς αρχαιολογικού ντοκιμαντέρ σε διεθνές επίπεδο. Διοργανώνεται από την πολυβραβευμένη σκηνοθέτη Μέμη Σπυράτου, πρόεδρο του Φεστιβάλ Αρχαιολογικής Ταινίας- ΑΓΩΝ και τον Δημήτρη Κομνηνό, καλλιτεχνικό διευθυντή της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας «Οδύσσεια Πολιτιστικές Εκδηλώσεις».

Για έξι μέρες (μέχρι και τις 16 Μαΐου 2022), οι φίλοι του αρχαιολογικού ντοκιμαντέρ θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν 58 από τις πιο αξιόλογες ελληνικές και διεθνείς παραγωγές, που καλύπτουν την αρχαιότητα, τον Μεσαίωνα, τη βιομηχανική αρχαιολογία, τις λαϊκές τέχνες και την παράδοση. Σύμφωνα με την Προκριματική Επιτροπή, η απόφαση για τους τελικούς συμμετέχοντες ήταν εξαιρετικά δύσκολη δεδομένου ότι υποβλήθηκαν περισσότερες από 1400 συμμετοχές από εκατό και πλέον χώρες.

Ο αριθμός-ρεκόρ των υποψηφιοτήτων αποτελεί μία μικρή ένδειξη της σημασίας και του κύρους του θεσμού, ο οποίος ιδρύθηκε το 1995 ως προσωπικό στοίχημα τριών γυναικών. Η Μέμη Σπυράτου θεώρησε εθνικό ζήτημα την καθιέρωση φεστιβάλ ταινιών αρχαιολογικού περιεχομένου στη χώρα που είναι ουσιαστικά συνυφασμένη με την έννοια της αρχαιολογίας. Η έμπνευση της στιγμής (που ήταν ουσιαστικά απάντηση στα επίμονα ερωτήματα συμμετεχόντων σε αντίστοιχες διεθνείς συναντήσεις ως προς το πότε θα μπορούσαν να υποβάλλουν τις ταινίες τους στο ελληνικό φεστιβάλ) βρήκε πολύτιμους αρωγούς τη δημοσιογράφο της εφημερίδας «Τα Νέα» Λένα Σαββίδη και την αρχαιολόγο Άννα Λαμπράκη, εκδότρια του περιοδικού «Αρχαιολογία και Τέχνες». Μέσα σε λίγους μήνες είχε στηθεί η Πρώτη Διεθνής Συνάντηση Αρχαιολογικής Ταινίας του Μεσογειακού Χώρου-ΑΓΩΝ, η οποία εξελίχθηκε στο σημερινό πολυαγαπημένο φεστιβάλ.

Ο θεματικός τίτλος του φετινού φεστιβάλ είναι «Οικουμενική Κοινότητα». Οι διοργανωτές αντλούν έμπνευση από το όραμα μιας οικουμενικής πολιτείας θεμελιωμένης στην ελευθερία, την ισονομία και τη δικαιοσύνη. Στη δίνη μιας πανδημίας που φαντάζει ατέλειωτη και στον αχό ενός πολέμου που αντιστρατεύεται όλες αυτές τις αξίες μοιάζει σχεδόν ουτοπικό να περιμένουμε τέτοιες κοινωνίες αλλά οι συνεργάτες του φεστιβάλ παραμένουν αισιόδοξοι. Ακόμα και αν η σημερινή γενιά δεν δει την υλοποίηση του οράματος, είναι εφικτή η πραγμάτωσή του για τους ανθρώπους του μέλλοντος, αυτά τα μέλη του οικουμενικού «Εμείς» για τα οποία εργάζονται οι συντελεστές του ΑΓΩΝΑ.

Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό πως το φετινό φεστιβάλ έχει επιλέξει να τιμήσει τον μεγάλο Έλληνα μουσικοσυνθέτη Μίκη Θεοδωράκη. Μέσα από το έργο και τη συνολική στάση ζωής του, ο Θεοδωράκης οραματίστηκε την «οικουμενική κοινότητα» και έδωσε με λιτό και απέριττο τρόπο απάντηση στο ερώτημα για το νόημα και την ουσία της αρχαιολογικής έρευνας με τη ρήση «Ο άνθρωπος είναι ένα χρέος». Παράλληλα θα τιμηθεί με το βραβείο της Συνολικής του Προσφοράς στον Κινηματογράφο, ένας ακόμα Έλληνας που εκφράζει την οικουμενικότητα του ανθρωπισμού με τον δικό του ιδιοφυή τρόπο: ο πολυβραβευμένος σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς.

Το 11ο Διεθνές Φεστιβάλ Αρχαιολογικής Ταινίας- ΑΓΩΝ διοργανώνεται σε συνεργασία με την Ταινιοθήκη της Ελλάδος και το Ελληνικό Τμήμα του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM). Τελεί υπό τις Αιγίδες της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου και της Α.Ε. του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη και πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού, του Ε.Ο.Τ., της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου Αθηναίων.