Από Τίλντα Σουίντον και Τερζόπουλο έως Πάτι Σμιθ και Αγγελάκα – Το νέο προγραμμα της Στέγης

Η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση παρουσίασε το πρόγραμμά της το βράδυ της Δευτέρας 25 Σεπτεμβρίου σε μία συνέντευξη Τύπου με καλλιτέχνες, συνεργάτες και δημοσιογράφους να κάθονται πάνω στην Κεντρική Σκηνής περιστοιχισμένοι από έργα Τέχνης της Χρύσας, του Ανδρέα Λόλη και του Απόστολου Γεωργίου που ανήκουν στην ιδιοσυγκρασιακή συλλογή του Ιδρύματος.

Όσοι δε παρκάραμε κοντά στα νέα γραφεία της Στέγης στην οδό Λεοντίου, πίσω από το κεντρικό κτίριο της Συγγρού, θαυμάσαμε στο αίθριο του Onassis Air το εντυπωσιακό υπαίθριο γλυπτό της Νικομάχης Καρακωστάνογλου, “Η σταγόνα της γνώσης”, ένα έργο-κόσμημα για τη γειτονιά του Νέου Κόσμου και τον ουρανό της Αθήνας.

Η νέα χρονιά στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση εμπεριέχει μεγάλα διεθνή ονόματα, σπουδαίους Έλληνες καλλιτέχνες,παραστάσεις που δημιούργησαν ιδιαίτερα έντονη αίσθηση όπου κι αν παρουσιάστηκαν, αλλά και απρόσμενες συμπράξεις.

Στην ομιλία του ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση, Αντώνης Σ. Παπαδημητρίου, αναφέρθηκε στα highlights της χρονιάς και στάθηκε σε πολύ σημαντικά προσεχή γεγονότα, τα εγκαίνια της αποκατεστημένης Οικίας Καβάφη στην Αλεξάνδρεια (ενώ την ίδια ώρα ετοιμάζεται και η νέα στέγη του Αρχείου Καβάφη στην οδό Φρυνίχου στην Πλάκα), καθώς και στην ολοκλήρωση του Ωνασείου Εθνικού Μεταμοσχευτικού Κέντρου. Το φετινό πρόγραμμα μάς ενώνει όλους όπως ανέφερε. Πάντα με οδηγό, το όραμα του Αριστοτέλη Ωνάση και μότο το “Όλα είναι πολιτισμός”.

Η Αφροδίτη Παναγιωτάκου, Διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση, πήρε στη συνέχεια τον λόγο και έκανε ένα γρήγορο πέρασμα στο τι επιφυλάσσει η φετινή χρονιά, ενώ παράλληλα μας προετοίμασε πως στο φετινό πρόγραμμα θα δούμε συνδέσεις με την επέτειο των 50 χρόνων από το Πολυτεχνείο, τα 15 χρόνια από τον θάνατο του Αλέξη Γρηγορόπουλου, τα 10 χρόνια από τον θάνατο του Παύλου Φύσσα και τα 5 από τον θάνατο του Ζακ Κωστόπουλου.
Η κ. Παναγιωτάκου είπε επίσης πως το καθιερωμένο block party φετος δε θα γίνει. “Δεν μπορούσε να γίνει μετά από το σκοτεινό αυτό καλοκαίρι που όλοι βιώσαμε με τις καταστροφικές πυρκαγιές και τις πλημμύρες” σημείωσε.
Φέτος επίσης δε θα δούμε “Plasmata” στην Αθήνα, στα Ιωάννινα ή σε κάποια άλλα πόλη, καθώς αυτή θα είναι μία χρονιά σκέψης και οργάνωσης. Παράλληλα, εστίασε στη νέα στέγη του Αρχείου Καβάφη, αλλά στους νέους χώρους του ιδρύματος που πρόκειται προσεχώς να φιλοξενούν δράσεις του Onassis Culture. Για παράδειγμα, η Onassis Mandra, το πιο αντιπροσωπευτικό δείγμα αρχιτεκτονικής θεάτρου ανοιχτού χώρου της Μπελ Επόκ στην Αθήνα, θα φιλοξενήσει ταινίες εμπνευσμένες από τη ζωή και το έργο του Αλεξανδρινού ποιητή που προβάλλονται για πρώτη φορά στην Αθήνα, μετά το New Museum της Νέας Υόρκης (Visual Cavafy, Απρίλιος 2024).

Ακολουθούν τα φετινά highlights της νέας σεζόν

Θέατρο και χορός

• Ο Δημήτρης Καραντζάς, μας ξεβολεύει από την αδράνειά μας με μια περφόρμανς, σε δικό του κείμενο, παραβολή για τη βία που παρεισφρέει στη ζωή μας (Το Σπίτι, 30.09-19.11.2023)
• Ο Simon McBurney και οι Complicité, με οδηγό το έργο της Όλγκα Τορκάτσουκ, θίγουν –μεταξύ άλλων– με επιτακτικό τρόπο την κατάσταση του πλανήτη (Οδήγησε το αλέτρι σου πάνω από τα οστά των νέκρων, 04-07.10.2023)
• «Constantinopoliad», η διαδραστική περφόρμανς για τη ζωή του Καβάφη που μας ενθουσίασε στο πρόσφατο Φεστιβάλ Καβάφη στη Νέα Υόρκη (21-26/11, Ωνάσειος Βιβλιοθήκη)
• Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ της Αβινιόν Tiago Rodriguez, μας καλεί να αντιδράσουμε ενάντια στον ολοκληρωτισμό, τη βία και την άνοδο της ακροδεξιάς στη σύγχρονη Ευρώπη (Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες, 04-08.12.2023).
• Ο Ανέστης Αζάς και ο Πρόδρομος Τσινικόρης επιστρέφουν στο θέατρο-ντοκιμαντέρ και φέρνουν στη σκηνή Ρομά για να αφηγηθούν ζωντανά τις ζωές τους, ρίχνοντας φως στους πολλαπλούς κοινωνικούς αποκλεισμούς που βιώνουν (ROMÁLAND – Μια φορά κι έναν καιρό ήταν και δεν ήταν, 02-26.11.2023).
• Η Tilda Swinton ο Olivier Saillard με μια τελετουργική περφόρμανς, με πρωταγωνιστές τα κοστούμια από τις εμβληματικές ταινίες του Πιερ Πάολο Παζολίνι, αποτίνουν έναν απόλυτα ιδιοσυγκρασιακό φόρο τιμής στον μεγάλο αντικομφορμιστή κινηματογραφιστή, ποιητή και ακτιβιστή Παζολίνι, ο οποίος δολοφονήθηκε βάναυσα (Ενσαρκώνοντας τον Παζολίνι, 11-16.12.2023)
• Ο κορυφαίος σύγχρονος Πολωνός σκηνοθέτης Łukasz Twarkowski, που τάραξε τα νερά με την ιστορία του πρωτοπόρου ζωγράφου του αφηρημένου εξπρεσιονισμού Mark Rothko, επανέρχεται στη Στέγη με το Respublika. Ένα θέαμα-εμπειρία, στα όρια θεάτρου, σινεμά και video art – μια εικονοκλαστική παράσταση-βουτιά στο άδυτο της σύγχρονης τέχνης, με αφορμή τη διασημότερη υπόθεση απάτης στην ιστορία της τέχνης. Techno μουσική, θέατρο, περφόρμανς-εγκατάσταση, χορός, σινεμά, εικαστικές τέχνες και dj-set στη Μαλακάσα, τις παρυφές της Αττικής, μέσα σε λιβάδια, με τους θεατές απολύτως ελεύθερους να καθίσουν σε ένα σημείο ή να περιπλανιούνται διαρκώς, επιλέγοντας να χάσουν/να χαθούν στην ιστορία, να δειπνήσουν με τους ηθοποιούς, να ακολουθήσουν τους κάμεραμαν ή να χορέψουν μέχρι τελικής πτώσης (Respublika, 14-16.06.2024).
• Ο Θεόδωρος Τερζόπουλος διαβάζει το εμβληματικό έργο του Σάμιουελ Μπέκετ (Περιμένοντας τον Γκοντό, 15-19.05.2024) ως μια αλληγορία για την ανθρωπότητα μετά τους απανωτούς πολέμους, ως τοπίο ερήμωσης, οικολογικής καταστροφής και κατάχρησης της σύγχρονης τεχνολογίας, κατευθύνοντας ένα εξαιρετικό ιταλικό καστ, σε μια μεγάλη συμπαραγωγή του Emilia Romagna Teatro που βρίσκεται σε παγκόσμια περιοδεία, μια παράσταση-σταθμός, στα όρια του μνημειακού και του κωμικού.
• Ο Γιάννης Παναγόπουλος παρουσιάζει μια φαντασιακή εθνογραφία της Ελλάδας, πάνω σε κείμενα της Βίβιαν Στεργίου, βασισμένη σε ιστορίες καθημερινών ανθρώπων που ακολουθούν τις μικρές τους τελετουργίες κατά τη διάρκεια του καυτού ελληνικού καλοκαιριού (Καύσωνας, 30.03-14.04.2024).

Απρόσμενες συμπράξεις και χορός

Ο μοναδικός Γιάννης Αγγελάκας και ο χορογράφος Χρήστος Παπαδόπουλος, ετοιμάζουν μια μοναδική εμπειρία θέασης και ακρόασης της πιο υποβλητικής ραψωδίας της Οδύσσειας, μια ηχοτροπική κατάσταση, σαν τελετή κατάβασης στον Άδη (Νέκυια, 21.12.2023-28.01.2024).

Ο Ευριπίδης Λασκαρίδης επιστρέφει με τη δημιουργία ενός ακόμη υβριδικού θεάματος και πλάθει έναν νέο γοητευτικό και μυστηριώδη κόσμο, όπου συνυπάρχουν τα στοιχεία του γκροτέσκου, του κωμικού και του τρόμου (Lapis Lazuli, 04-21.04.2024).

Και το… ODD

Το φετινό φεστιβάλ σύγχρονου χορού της Στέγης συστήνει στο ελληνικό κοινό τη Βελγίδα Miet Warlop με το One Song (24-25.02.2024), μια εκστατική περφόρμανς χορού που είναι συγχρόνως ζωντανή συναυλία και αθλητικός μαραθώνιος και η οποία θριάμβευσε στο Φεστιβάλ της Αβινιόν και περιοδεύει διεθνώς, ενώ επανασυστήνει την πιο ανερχόμενη Ελληνίδα χορογράφο, Ιωάννα Παρασκευοπούλου, που απέσπασε πέρυσι τη διάκριση του διεθνούς δικτύου Aerowaves, παρουσιάζοντας δύο ηχοκινητικά έργα της: το βραβευμένο MOS (24-25.02.2024 & 02-03.03.2024) και το νέο της και άκρως προσωπικό πρότζεκτ All of My Love (23-25.02.2024 & 29.02-03.03.2024), το οποίο τραγουδάει ήδη από τον τίτλο, κλείνοντας το μάτι σε όσους και όσες κάποτε χόρεψαν το άσμα ασμάτων των Led Zeppelin.

Τρία ακόμη νέα έργα, που προέκυψαν από το πρόσφατο ανοιχτό κάλεσμα της Στέγης (NEXT OPEN CALL), κάνουν πρεμιέρα:
Η σκηνή μετατρέπεται σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο συναυλιακό mosh pit και η άναρχη κίνηση του πλήθους γίνεται χορός (Slamming της Ξένιας Κογχυλάκη, με τον Γιώργο Πούλιο στη μουσική, 23-25.02.2024).
Μια κρίση πανικού γίνεται η αφορμή για να φτιαχτεί ένα περιβάλλον εξομολογητικού group therapy μέσα στους ηλεκτρονικούς ήχους της rave κουλτούρας (We Αll Νeed Τherapy του Πάνου Μαλακτού σε συνεργασία με τον Die Arkitekt, 23-25.02.2024).
Τέλος, ένα γυναικείο σώμα τρέχει κάτω από το αδυσώπητο σφυροκόπημα του ήχου και του χρόνου πάνω σε έναν κυλιόμενο διάδρομο γυμναστικής (RUNWAY της Χριστιάνας Κοσιάρη με τον Jan Van Angelopoulos στον σχεδιασμό του ήχου, 23-25.02.2024).

ΜΟΥΣΙΚΗ

• Στη μουσική, η Στέγη κάνει εκκίνηση με μια τελετουργία για το ταξίδι, μια σουρεαλιστική κρουαζιέρα, με επίκεντρο τις περιπέτειες του Πυθέα, του μεγάλου Έλληνα εξερευνητή της αρχαιότητας,με μια κριτική ματιά στη βιομηχανία του μαζικού τουρισμού και στις επιπτώσεις του στις περιβαλλοντικές, πολιτιστικές και κοινωνικές δομές, από τους Hypercomf και τη Maja S. K. Ratkje με τους Ergon Ensemble επί σκηνής (Pytheas Travels, 13-15.10.2023).
• Το Stegi Radio προτείνει μια σειρά από μουσικές δράσεις που γίνονται πυξίδα μεταξύ της εγχώριας και της παγκόσμιας μουσικής σκηνής. Το Mediterranean Futures(21.10.2023, Δημοτική Αγορά της Κυψέλης) αναζητά γεωγραφικές συνδέσεις και εναλλακτικές ιστορίες μέσα από τον πολιτισμό της Μεσογείου, τις ιδέες και τους λαούς της.
• Το Strange (Δεκέμβριος 2023) είναι μια νέα σειρά συναυλιών που καλεί τέσσερις νέους μουσικούς επιμελητές και επιμελήτριες, τους Whystine, Βασίλη Παξινό, Saber Rider και KOKETA MC, σε τέσσερις ξεχωριστές ημερομηνίες να αναδείξουν τα νέα ταλέντα της αθηναϊκής μουσικής σκηνής και να παρουσιάσουν ένα πρωτότυπο, ζωντανό οπτικοακουστικό αποτέλεσμα που εκτείνεται από τη χορευτική ηλεκτρονική μουσική έως τον πειραματισμό αλλά και τη hip hop.

• Το Stegi Radio Takeover (02-04.02.2024) είναι ένα τριήμερο φεστιβάλ που καταλαμβάνει τους χώρους της Στέγης, καλώντας το κοινό σε ένα πολυσυλλεκτικό μουσικό event που εκτείνεται σε όλο το φάσμα της σύγχρονης καλλιτεχνικής παραγωγής, από την avantgarde και την πειραματική ηλεκτρονική έως την digital pop, το dancehall και το hip hop, με μια σειρά από live dj-sets, καθώς και συναυλίες, ομιλίες, συζητήσεις και προβολές.
• Το Borderline Festival (26-28.04.2024) συνεχίζει να εξερευνά τις συνδέσεις μεταξύ ποπ, πειραματισμού και ηλεκτρονικής μουσικής, αυτή τη φορά μέσα από το πρίσμα της οριακότητας, αναζητώντας τους ήχους, τα πρόσωπα και τις θέσεις που βρίσκονται «μεταξύ» –ειδών, γεωγραφιών, ορίων.

ΣΥΝΑΥΛΙΕΣ- ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ

• Η Laura Jane Grace (13.01.2024), μια κορυφαία μορφή της πανκ ροκ μουσικής, τόσο στην προσωπική της καριέρα όσο και ως επικεφαλής της μπάντας Against Me!, σε μια εκρηκτική συναυλία. Η πολυαναμενόμενη αυτοβιογραφία της, το 2016, με τίτλο TRANNY: Confessions of Punk Rock’s Most Infamous Anarchist Sellout, ανακηρύχτηκε ανάμεσα στα «100 κορυφαία μουσικά βιβλία όλων των εποχών» από το περιοδικό Billboard, ενώ το Harper’s Bazaar έγραψε ότι «καθιερώνει την Γκρέις ως τρανς σύμβολο και ηρωίδα της σύγχρονης λογοτεχνίας».
• Η Λένα Πλάτωνος επιστρέφει στη Στέγη με το νέο μουσικό εγχείρημά της, που συνδυάζει τη μουσική παράδοση με τα συνθεσάιζερ και τον σύγχρονο ηλεκτρονικό ήχο. Τρεις ερμηνευτές, τέσσερις σολίστ παραδοσιακών οργάνων και η Λένα Πλάτωνος με τον Stergio T., σε ένα ταξίδι αισθησιακό και συναισθηματικό, αγκαλιά με παραδοσιακούς ήχους και ακούσματα, αλλά και συνθεσάιζερ, ηλεκτρονικούς υπολογιστές και άλλα σύγχρονα μέσα (Τα Παραδοξιακά, 01-02.03.2024).
• Η Γέφυρα Μουσικής πάνω από τη Συγγρού ακολουθεί φέτος τους δρόμους της θάλασσας, τους δρόμους της μουσικής, που διηγούνται ταξίδια και ιστορίες της εποχής μας. Η συνεργασία της Στέγης και του Παντείου Πανεπιστημίου (για ένατη χρονιά, φέτος) δημιουργεί μια Γέφυρα Μουσικής πάνω από τη Συγγρού με επίκεντρο τη σύγχρονη μουσική του πρωτοπόρου συνθέτη Maurice Ohana.
• Η θρυλική ποιήτρια Patti Smith προσγειώνεται στη Στέγη για να συμμετάσχει στα ηχοτοπία της Soundwalk Collective, σε ένα διήμερο γεμάτο εικόνες και ήχους από τη σύγχρονη πραγματικότητα, με το κοινό τους πρότζεκτ Correspondences (13-14.03.2024), όπου οι συνθέσεις τους εκφράζουν τη σχέση μας με τον κόσμο, το περιβάλλον, την ψυχή της ύπαρξής μας και τη δημιουργική καλλιτεχνική διαδικασία, μέσα από συνεχιζόμενες συζητήσεις με σκοπό τον προβληματισμό για τη ζωή και τη φύση. Οι ηχογραφήσεις, που αρχικά συντέθηκαν ως μακρινά ταξιδιωτικά πλάνα, σάουντρακ μιας αόρατης ταινίας, έδωσαν στην Πάτι Σμιθ νέα τοπία για να διοχετεύσει το ποιητικό της όραμα.
• Το Γιατί ΄ναι μαύρα τα βουνά II (Οι μουσικές κουλτούρες των Βαλκανίων) (28-30.06.2024) επιστρέφει στην πόλη της Κόνιτσας μαζί με τον βραβευμένο με Γκράμι παραγωγό Christopher King, για να εξερευνήσουν περαιτέρω το διεθνώς διακεκριμένο μουσικό τους πρόγραμμα, με τους παραδοσιακούς ήχους των Βαλκανίων να σμίγουν με τον πειραματικό αυτοσχεδιασμό και τον εθνογραφικό κινηματογράφο, με μουσικούς από την Κροατία, την Κορυτσά, το Μεσολόγγι, τη Βόρεια Μακεδονία, τις Πρέσπες, τη Θεσσαλονίκη κ.α.

ΤΑΙΝΙΕΣ

Το Onassis Cinema να στηρίζει καταξιωμένους δημιουργούς και νέα ταλέντα, μέσα από την ανάπτυξη σεναρίων και την παραγωγή ταινιών μικρού και μεγάλου μήκους. Σε συμπαραγωγή του Ιδρύματος Ωνάση ετοιμάζονται ταινίες από τον Βασίλη Κεκάτο (Ονειρεύομαι σαν φάντασμα), την Εύη Καλογηροπούλου (Cora) και τον Γιάννη Οικονομίδη.
Παράλληλα, το Ίδρυμα Ωνάση παρουσιάζει δικές του παραγωγές, σε ντοκιμαντέρ από τη Βάνια Τέρνερ (TACK), την Εύα Στεφανή (Γιατί κάνουμε αυτό που κάνουμε), τον Τάσο Λάγγη (Η Δημόσια Ιδιωτική Οικία), αλλά και ταινίες μυθοπλασίας (Εύη Καλογηροπούλου, Αλεξάνδρεια).

ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ

Οι συζητήσεις στη Στέγη συνεχίζουν να ανοίγουν το πεδίο προβληματισμού για μια κοινωνία πιο ανοιχτή: Από το I’m positive 2023 που συνεχίζει τη συζήτηση για μια κοινωνία αποδοχής (29.11.2023) έως τις συζητήσεις του Society Uncensored για φλέγοντα ζητήματα που εφάπτονται με τον προγραμματισμό της Στέγης και θίγουν κοινωνικά θέματα του «εδώ και τώρα»: φασισμός, ευθανασία, τουριστικοποίηση κ.ά.

Στέγη εκτός ορίων

ΟΝΧ

Το Ίδρυμα Ωνάση ταξιδεύει έως τη Νέα Υόρκη και το ONX Studio (Onassis Gallery), τον επιταχυντή του Ιδρύματος Ωνάση για τις ψηφιακές τεχνολογίες και την καλλιτεχνική δημιουργία, που συνεργάζεται με τα NYU, Games for Change, NEW INC του New Museum, Rhizome και MAX, καθώς και με παγκόσμιους θεσμούς όπως το IDFA, το CPX:DOX και το DiMODA, μεταξύ άλλων. Εκεί, καλλιτέχνες και καλλιτέχνιδες που ασχολούνται με την εκτεταμένη πραγματικότητα (XR) δημιουργούν και παρουσιάζουν τα έργα τους.

Βενετία

Στη Βενετία, εκτός από έργα Εικονικής Πραγματικότητας που διαγωνίζονται στο αντίστοιχο τμήμα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου, το Ίδρυμα Ωνάση υποστηρίζει για άλλη μια φορά την ελληνική συμμετοχή στην 60ή Μπιενάλε Βενετίας, τον Απρίλιο του 2024, με επίτροπο της ελληνικής συμμετοχής το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ).
Ο δημιουργός διαμεσικών έργων και συνθέτης Θανάσης Δεληγιάννης και ο δραματουργός και φιλόλογος Γιάννης Μιχαλόπουλος ξεκίνησαν τον Ιούνιο του 2022 την έρευνά τους με τίτλο Margaroni Residency, σε ανάθεση του Onassis Culture, ως Onassis Residents. Στο πλαίσιο αυτό συγκρότησαν μια καλλιτεχνική ομάδα, με την οποία εργάστηκαν συλλογικά. Η έρευνα και οι διάφορες μουσικές, εικαστικές και σκηνικές δράσεις του residency αποτέλεσαν τα υλικά για την ανάπτυξη της πρότασης Ξηρόμερο/Dryland.

Onassis AiR

Παράλληλα, το Ίδρυμα Ωνάση στηρίζει τους ανθρώπους του πολιτισμού με το residency program του Onassis AiR, με υποτροφίες φτιαγμένες ειδικά για την κάθε περίπτωση και 43 καλλιτέχνες να συμμετέχουν τη σεζόν 2023-2024 ως Onassis AiR Fellows. Στα Open Days του Onassis AiR, έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε και να συνομιλήσουμε με καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο που συμμετέχουν στο πρόγραμμα και οι οποίοι παρουσιάζουν στο κοινό τα έργα και την έρευνά τους (20.10.2023, 01.12.2023, 01.03.2024, 26.04.2024 & 28.06.2024).