5 απολύτως πασχαλινά μπλοκμπάστερ υπερθεάματα

Σήμερα καθώς μπαίνουμε στη Μεγάλη Εβδομάδα, στρεφόμαστε στο Χόλιγουντ για μερικές από τις πιο δημοφιλείς ταινίες των τελευταίων δεκαετιών, που έχουν εμπνευστεί από την ιστορία του Ιησού. Όχι τα παλιά, τα κλασικά βιβλικά έπη, από τη “Βίβλο” ως το “Μπεν Χουρ”, αλλά 5 σύγχρονα, φαντασμαγορικά υπερθεάματα του Χόλιγουντ που είπαν μια εντελώς μοντέρνα ιστορία αλλά από μια σκοπιά χριστιανικής αλληγορίας. Γιατί ναι, το “Matrix” είναι μια ξεκάθαρα πασχαλινή ταινία! 

The Matrix 

 

 

Όχι απλά ένα διαχρονικό χολιγουντιανό υπερθέαμα, με εφέ και τεχνικές κινηματογράφησης που παραμένουν ακόμα και σήμερα επιδραστικές και εντυπωσιακές, αλλά και μια ταινία που αντλώντας από ένα σωρό επιρροές έφτιαξε έναν σύγχρονο digital μεσσιανικό μύθο. Το “Matrix” των Λάνα και Λίλυ Γουατσόφσκι μπορεί να χρησιμοποιούσε ιδέες από άλλες ταινίες και από κόμιξ, όμως στην καρδιά του είναι μια σύγχρονη επαναδιατύπωση της ιστορίας ενός Μεσσία. Υπάρχουν ο Πρόδρομος που πιστεύει στον ερχομό του, υπάρχουν οι προφητείες που λένε πως όταν έρθει Εκείνος τότε θα ακολουθήσει κι η Σωτηρία από μια φθίνουσα πραγματικότητα, κι υπάρχει τελικά κι ο ίδιος ο εκλεκτός. Ο Neo (αναγραμματισμός του One), με τη μορφή του Κιάνου Ριβς, που όταν φτάνει η μέρα που είναι έτοιμος, θα ανοίξει τα μάτια στην ανθρωπότητα, οδηγώντας μας στον αληθινό κόσμο. 

 

 

Και εντάξει, σε νερό ο Νίο μπορεί να μην περπάτησε, αλλά κι αυτό εδώ θαύμα δεν το λες; 

Superman Returns

 

 

Άλλη μια πασιφανέστατα μεσσιανική αλληγορία είναι αυτή του Σούπερμαν. Οι υπερήρωες της DC σε αντίθεση με τους πολύ πιο καθημερινούς και ανθρώπινους της Marvel, είναι όλοι και όλες τους θεϊκά αρχέτυπα. Είναι οντότητες που είτε συνδέονται απευθείας με κάποια μυθολογία (όπως η Wonder Woman), είτε είναι τόσα μεγαλύτερα όντα από την απλή καθημερινή μας ζωή, που επεκτείνονται σε κάτι το θεϊκό. Και πάνω από όλους ο Σούπερμαν, ο γιος ενός πανίσχυρου (αλλά απόντος από την γήινη ζωή) πατέρα ο οποίος προσγειώνεται στη Γη για να σώσει τους ανθρώπους. Η απεικόνιση του Σούπερμαν στο σινεμά λαμβάνει συχνά ενδιαφέρουσες πτυχές- στις πρόσφατες ταινίες του Ζακ Σνάιντερ ας πούμε (όπως το “Batman V. Superman”) ο Σούπερμαν είναι ένας βαριεστημένος, απομακρυσμένος θεός που λατρεύεται από τους ανθρώπους αλλά εκείνος δεν ξέρει καν τι εκπροσωπεί σε έναν κόσμο βυθισμένο στη σήψη.

 

 

Όμως η πιο απευθείας λατρευτική εκδοχή του έρχεται στο “Superman Returns” του Μπράιαν Σίνγκερ, στο οποίο ο παραδοσιακά αγνός αυτός Μεσσίας σηκώνει το δικό του Γολγοθά καθώς αναλαμβάνεται στους ουρανούς για να σώσει την ανθρωπότητα, πέφτοντας στη συνέχεια ξανά προς τη Γη με το σώμα του να σχηματίζει σταυρό. 

The Lion King

 

 

Μιλώντας για γιους και πατεράδες, το “Lion King” της Ντίσνεϊ επίσης βρίθει βιβλικών παραλληλισμών. Στην ταινία, ένα τέλειο βασίλειο πέφτει σε παρακμή και στην αμαρτία στα χέρια μιας καθαρά διαβολικής φιγούρας. Ο άσωτος γιος Σίμπα επιστρέφει στο βασίλειο που του ανήκει ύστερα από χρόνια που περνά στην έρημο και, σε μια σκηνή-κλειδί του φιλμ, συνομιλεί μάλιστα με τη φιγούρα του βασιλιά-πατέρα του ο οποίος παίρνει μορφή σύννεφου στον ουρανό. 

 

 

Ο Σίμπα αμφιβάλλει για τον εαυτό του και για τη θέση του, για τον ρόλο του. Ο Μουφάσα του λέει, «θυμήσου ποιος είσαι» κι αυτή η στιγμή αρκεί ώστε ο Σίμπα να αναλάβει το ρόλο του. 

The Terminator / T2: Judgment Day 

 

H ιστορία του ορίτζιναλ δίπτυχου των “Εξολοθρευτών” επίσης ακολουθεί πολύ πιστά την ιστορία της γέννησης του Ιησού. Στην πρώτη ταινία η Σάρα Κόνορ δέχεται την επίσκεψη ενός άντρα από το μέλλον ο οποίος την πληροφορεί πως πρόκειται να γεννήσει τον Μεσσία, τον άνθρωπο που θα δώσει την ανθρωπότητα απελευθερώνοντάς την από τον ζυγό των Μηχανών. Ο παραλληλισμός με τη συνομιλία της Παναγίας με τον Αρχάγγελο Γαβριήλ είναι εμφανής πόσο μάλλον αν συνυπολογίσουμε το πώς η Σάρα επίσης μένει έγγυος ύστερα από την αντίστοιχη συνάντηση. Φυσικά στην κατά Τζέιμς Κάμερον εκδοχή ο Κάιλ Ρις (ο άντρας από το μέλλον) είναι ο πατέρας του γιου της, όμως διαθέτει κι αυτός κάτι το υπό μία έννοια άυλο: Έχοντας έρθει από το μέλλον, και άρα μη υπάρχοντας ακόμα ως οντότητα στο παρόν της Σάρα, μπορεί κανείς να τον θεωρήσει ως κάποιου είδους αγγελική παρουσία. Η Σάρα γεννά τον μετέπειτα Μεσσία, και ο πατέρας του κυριολεκτικά δεν υπάρχει (ακόμα). 

 

 

Στο δε σίκουελ, η προσπάθεια των Μηχανών να καταπνίξουν την ενηλικίωση του ανθρώπου που κατά τις “γραφές” πρόκειται να απελευθερώσει την ανθρωπότητα, θυμίζει κάτι σαν τις σφαγές του Ηρώδη, με την Σάρα/Παναγία και τον Τζον/Ιησού να προσπαθούν να ξεφύγουν στα κρυφά. Η ταινία, έχοντας ακόμα και στον τίτλο της το βιβλικών παραπομπών “Μέρα της Κρίσης”, μιλά γενικώς για τη μοίρα και την ηθική, ενώ εμφανέστερα όλων, το όνομα του ίδιου του ήρωα (John Connor) έχει καθόλου τυχαία τα ίδια αρχικά με την Ιησού (Jesus Christ). 

Alien 3

 

Το “Alien 3” του Ντέιβιντ Φίντσερ είναι μια από τις πιο διχαστικές μπλοκμπάστερ ταινίες του σύγχρονου Χόλιγουντ, με το στυλ του σπουδαίου σκηνοθέτη να δημιουργεί κάτι εμφανώς αγωνιώδες και κλειστοφοβικό με στιβαρή αισθητική υπογραφή, όμως πάντα να πλανάται το φάντασμα άλλων εκδοχών της ταινίας που επρόκειτο να γυριστούν. Είναι εξάλλου γνωστό πως το φιλμ γυριζόταν πρακτικά χωρίς σενάριο. Στην αρχική πρόταση για αυτό το σίκουελ, η ταινία επρόκειτο να είναι κάτι σαν “Το Όνομα του Ρόδου” αλλά στο διάστημα, με τη Ρίπλεϊ να φτάνει σε έναν ξύλινο πλανήτη κατοικούμενο από απομονωμένους μοναχούς. 

 

Πολλά από αυτά τα στοιχεία χάθηκαν καθώς το σενάριο άλλαζε χέρια και εκδοχές, όμως κομμάτι αυτού του αρχικού οράματος επιβίωσαν. Ο πλανήτης δεν είναι ούτε ξύλινος, ούτε μοναστήρι, παρά είναι ένας πλανήτης-φυλακή γεμάτος κατάδικους. Όμως ακόμα και στην αποτύπωση αυτού του σεναρίου, οι φυλακισμένοι έχουν κάτι από την αισθητική απόδοση μοναχών, ακόμα και σε κάποιες από τις συνήθειές τους. Η Ρίπλεϊ είναι εδώ η μεσσιανική φιγούρα που έρχεται ανεξήγητα από τον ουρανό για να τους σώσει από έναν κυριολεκτικό δαίμονα, εκείνοι στην αρχή δεν την αποδέχονται ως σωτήρα τους, και τελικά εκείνη θυσιάζεται για να τους σώσει, σχηματίζοντας τον σταυρό με το κορμί της καθώς πέφτει προς τις φλόγες. Σίγουρα όχι ο Ιησούς που έχουμε συνηθίσει, αλλά παραμένουν όλες οι παραπάνω συναρπαστικές επαναδιατυπώσεις μεσσιανικής αλληγορίας μέσα από το χολιγουντιανό φακό.