Θα πάρει ξανά βραβείο ο Λάνθιμος στις Κάννες;

Έχει πλάκα όταν μιλάμε για σερί και για παραδόσεις σε πράγματα όπως τα φεστιβαλικά βραβεία, γιατί πάντα καταλήγουν να κρίνονται από μια δεκάδα ανθρώπων πίσω από μια κλειστή πόρτα, ανθρώπων τελείως διαφορετικών από εκείνων που έκριναν ένα χρόνο ή πέντε χρόνια πριν. Οπότε τι σημαίνει σερί; Τι σημαίνει παράδοση;

Κι όμως δε γίνεται να μην το έχεις κατά νου. Ότι ας πούμε, με την τρομερά διχαστική αλλά αδύνατο να μην την σκεφτείς και μην τη συζητήσεις ταινία Megalopolis, ο Κόπολα μπορεί να γίνει ο πρώτος σκηνοθέτης στην Ιστορία με τρεις Φοίνικες. Φυσικά, η επιτροπή της Γκρέτα Γκέργουιγκ δεν έχει σχέση με τις επιτροπές που είχαν δώσει στον Κόπολα του δύο προηγούμενους Φοίνικές του: Είχε κερδίσει το ‘74 για το Conversation και το ‘79 για το Αποκάλυψη Τώρα. Η Γκρέτα Γκέργουιγκ γεννήθηκε 4 χρόνια μετά.

Είναι όμως αδύνατον να μην αναλογίζεσαι το βάρος της Ιστορίας κατά αυτό τον τρόπο όταν παίρνεις μια απόφαση. Ακόμα κι όταν αφορά πράγματα περισσότερο σύγχρονα. Ο Γιώργος Λάνθιμος ας πούμε, δεν έχει φύγει ποτέ από τις Κάννες χωρίς βραβείο. Η παράδοση πολλές φορές μπορεί να παίρνει τον έλεγχο, και σε μια τέτοια περίπτωση η συζήτηση σχεδόν μπορεί να γίνει αντίστροφη. Η ερώτηση δηλαδή να μην είναι «γιατί να δώσουμε στην ταινία ένα βραβείο» αλλά «γιατί να ΜΗΝ της δώσουμε;».

Ο Λάνθιμος θεωρητικά μπορεί να καταφέρνει να είναι ταυτόχρονος κάτοχος Χρυσού Λέοντα Βενετίας και Χρυσοί Φοίνικα σε περίπτωση νίκης στις Κάννες, αλλά για να είμαστε ειλικρινείς κάτι τέτοιο μοιάζει απίθανο. Δε θα μας σόκαρε ωστόσο ένα πιθανό βραβείο σεναρίου για την ταινία, ενώ αρκετά πιο πιθανό ενδεχόμενο είναι να κερδίσει το βραβείο ανδρικής ερμηνείας ο Τζέσι Πλέμονς για τις Ιστορίες Καλοσύνης, κάτι που θα σήμαινε πως κι ο Πλέμονς κι η σύντροφός του Κίρστεν Ντανστ θα έχουν πλέον βραβεία ερμηνείας στις Κάννες. (Η Ντανστ είχε κερδίσει για τη Μελαγχολία του Τρίερ.) Αν οι Ιστορίες Καλοσύνης πρόκειται να κερδίσουν κάτι –που πάντως δεν είναι καθόλου δεδομένο– θα κοιτάζαμε σε αυτές τις κατηγορίες.

Άλλο ένα ενδιαφέρον πράγμα που κρατάμε κατά νου είναι πως ενδεχόμενη νίκη του Σεμπάστιαν Σταν για το Apprentice, όπου παίζει τον Ντόναλντ Τραμπ) θα σήμαινε πως ο πρωταγωνιστής του Monday θα ήταν ταυτόχρονα κάτοχος ερμηνευτικών βραβείων από Βερολίνο και Κάννες, με 3 μήνες απόσταση. Όχι κακό! Κι όχι τελείως απίθανο κιόλας. Θα ήταν και μια πολιτική ψήφος, αν και δυσκολεύει την κατάσταση το γεγονός πως η ταινία δεν άρεσε ιδιαίτερα, ενώ ο Τζέρεμι Στρονγκ ως Ρόι Κον κατά κοινή ομολογία είναι η ανώτερη ερμηνεία του φιλμ, παρότι supporting.

Άλλο ισχυρό χαρτί για αντρική ερμηνεία είναι ο Μπεν Γουίσο για το Limonov – A Ballad του ρώσου Κίριλ Σερεμπρένικοφ, για τον οποίο αυτό το βιογραφικό φιλμ δεν είναι από τις δυνατές στιγμές της καριέρας του. Όμως όλη η ταινία είναι πάνω στον Γουίσο, που είναι έτσι κι αλλιώς πολύ αγαπητός ως ηθοποιός.

Άλλη φοβερή παράδοση; Η Άντρεα Άρνολντ έχει διαγωνιστεί τρεις φορές στις Κάννες κι έχει κερδίσει και τις τρεις φορές το ίδιο βραβείο: Ειδικό της Επιτροπής. Σα να λέμε το χάλκινο μετάλλιο, ή ερμηνευμένο αλλιώς, το βραβείο για κάποια διχαστική ή τολμηρή ταινία που βρήκε παθιασμένους υποστηρικτές στην επιτροπή που ήθελαν σίγουρα να της δώσουν κάτι. Τελευταία φορά έγινε με το American Honey. Το φετινό της, Bird, είναι καλή ταινία αλλά όχι στο επίπεδο των κορυφαίων στιγμών της. Η ταινία άρεσε, αλλά στην πορεία του φεστιβάλ βρέθηκαν άλλες πιο συναρπαστικές, και κάπως ξεχάστηκε. Δύσκολο φέτος να πάρει για 4η φορά το ίδιο βραβείο, αν μη τι άλλο επειδή είναι τόσες οι «εντελώς Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής» ταινίες στο φετινό Διαγωνιστικό. Όμως ο Μπάρι Κίγκαν έχει ίσως κι αυτός κάποιες πιθανότητες ερμηνευτικής διάκρισης.

Αλλά όταν μιλάμε για παραδόσεις πρέπει να αναλογιστούμε και το ακριβώς αντίθετο, δηλαδή τις τεράστιες αποστάσεις ανάμεσα σε συμβάντα. Όπως ας πούμε για την Ινδία, που είχε 3 δεκαετίες να δει ταινία στο Διαγωνιστικό των Καννών, μια ομολογουμένως σοκαριστική χρονική απόσταση. Η φετινή συμμετοχή είναι το All We Imagine As Light της Παγιάλ Καπάντια, μια ταινία που αποτελεί ντεμπούτο μυθοπλασίας για την σκηνοθέτη, η οποία το 2021 είχε βραβευτεί στις Κάννες για το αληθινό ντεμπούτο της, το υβριδικό ντοκιμαντέρ A Night of Knowing Nothing.

Η ταινία, που προβλήθηκε την προτελευταία μέρα του φεστιβάλ και είναι μια από τις 2-3 καλύτερες του προγράμματος όπως κι αν το δεις, προσγειώθηκε κατευθείαν στην κορυφή των κριτικών του επιδραστικού Screen International. Αν η ταινία κερδίσει τον Χρυσό Φοίνικα, εκτός από μια ιστορική νίκη για το ινδικό σινεμά (και ταυτόχρονα μια βράβευση που δε θα κάτσει καθόλου καλά με την κυρίαρχη κινηματογραφική δομή της χώρας), θα είναι κι ο τρίτος Φοίνικας σε γυναίκα δημιουργό τα τελευταία 4 χρόνια, τη στιγμή που στις πρώτες 73 διοργανώσεις είχε κερδίσει μόλις μία.

Μέσα στο mix βρίσκεται οπωσδήποτε και το Substance της Κοραλί Φαρζά, ένα φανταστικό gore / exploitation θρίλερ σωματικού τρόμου που είναι μια από τις πιο ακραίες ταινίες που έχουν προβληθεί ποτέ στο Διαγωνιστικό των Καννών. Το Titane της Ζουλιά Ντικουρνό κέρδισε το 2021 οπότε θα ήταν κάπως απίθανο να περιμένουμε μια τόσο παρεμφερή βράβευση μόλις 3 χρόνια μετά, αλλά ως η πιο διχαστική και πολυσυζητημένη (και ακραία, και τολμηρή ως προσθήκη) ταινία του φεστιβάλ, θεωρούμε πολύ πιθανό να βρει επίσης θέση ανάμεσα στα βραβεία. Ίσως Σκηνοθεσίας, ίσως το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής (που συχνά πάει σε πιο αντισυμβατικές επιλογές), ίσως και το βραβείο γυναικείας ερμηνείας για την Ντέμι Μουρ.

Υπάρχουν πολλές ακόμα επιλογές για το βραβείο γυναικείας ερμηνείας: Η αποκάλυψη Μάικι Μάντισον για το φρενήρες και απολαυστικό Anora του Σον Μπέικερ, μια ταινία που πήρε εντυπωσιακές κριτικές αλλά ίσως φανεί σχετικά ανάλαφρη σε μια τόσο δύσκολη στιγμή στο χρόνο. Πιθανώς οι Κάνι Κουσρούτι και Ντίβια Πράμπα του All We Imagine as Light. Ή η σπουδαία Ζάο Τάο που πρωταγωνιστεί στην εκπληκτική ταινία Caught by the Tides του Ζία Ζανγκ-κε, ένα αριστούργημα ίσως υπερβολικά διακριτικό και απαιτητικό για να διεκδικήσει τον Φοίνικα – αν και θα έπρεπε. Και φυσικά η Κάρλα Σοφία Γκασκόν του Emilia Perez, η τελευταία από τις τρομερά πολυσυζητημένες ταινίες του φεστιβάλ.

Το μαφιόζικο μιούζικαλ του Ζακ Οντιάρ έχει πολύ σοβαρές πιθανότητες για τον Χρυσό Φοίνικα, που θα ήταν ο δεύτερος και για τον βετεράνο γάλλο σκηνοθέτη μετά το προσφυγικό δράμα Dheepan. Θα ήταν μια πολύ λογική νίκη, περιέργως, αν και πιθανώς ένας Φοίνικας που μπορεί να μη γεράσει πολύ καλά. Έξω από το δίπολο των Καπάντια και Ρασούλοφ, μάλλον αυτή είναι η μόνη άλλη ταινία που μπορεί ενδεχομένως να κερδίσει Φοίνικα.

Και μετά φυσικά υπάρχει το μεγάλο κεφάλαιο Μοχάμαντ Ρασούλοφ. Ο ιρανός σκηνοθέτης καταδικάστηκε σε φυλάκιση και λιντσάρισμα από το καθεστώς του Ιράν αλλά ευτυχώς δραπέτευσε από τη χώρα και ύστερα από μερικές μέρες αβεβαιότητας σχετικά με το πού βρίσκεται, έφτασε στις Κάννες. Η ταινία του, The Seed of the Secret Fig, θεωρείται από την αρχή του φεστιβάλ ως πολύ πιθανό στοίχημα για τον Φοίνικα ακόμα και πριν κανείς την δει. Μετά την τρομερής συναισθηματικής έντασης πρεμιέρα, με χειροκρότημα που σάρωσε την αίθουσα, τον Ρασούλοφ παρόντα, και την ταινία του (ένα κοινωνικό θρίλερ γυναικείας εκδίκησης απέναντι στο πατριαρχικό καθεστώς του Ιράν, αφιερωμένο στις γυναίκες της επανάστασης) να κερδίζει αρκετά ενθουσιώδη σχόλιο, κάποιο μεγάλο βραβείο είναι εντελώς δεδομένο. Θα είναι αυτό ο Φοίνικας;

Πάντως και ο Ρασούλοφ, όπως κι η Καπάντια, είναι στην πρώτη του συμμετοχή στο Διαγωνιστικό, οπότε είναι πολύ πιθανό να έχουμε πρωτάρη με Χρυσό Φοίνικα.

Πρωτάρης είναι περιέργως κι ο Μιγκέλ Γκόμες, ο πορτογάλος auteur πίσω από το σεισμικά όμορφο και συναισθηματικό Tabu, που παραδίδει άλλο ένα σπουδαίο ρομαντικό οδοιπορικό με το Grand Tour. Είναι το είδος της αργής, ενδοσκοπικής, πανέμορφης ταινίας που είτε σε παίρνει για ταξίδι μαζί της είτε σε κρατάει σε απόσταση από το πρώτο της λεπτό. Αδύνατον να εκτιμήσει κανείς τις τύχες ενός τέτοιου φιλμ, ειδικά σε μια επιτροπή με λίγους σκηνοθέτες. Αν λατρευτεί από κάποια μέλη (πολύ πιθανό) τότε ίσως πάρει κάποιο βραβείο.

Αυτή όμως τη στιγμή φαίνεται πως το δίπτυχο των Ρασούλοφ και Καπάντια είναι εκεί που θα παιχτεί ο Φοίνικας, με Emilia Perez και ίσως και το Anora, να καραδοκούν. Αλλά όλα αυτά είναι εντελώς θεωρητικά: τα βραβεία δεν τα δίνουν οι κριτικοί, δεν τα δίνουν τα παλαμάκια στην αίθουσα, και δεν τα δίνουν τα ωραία narratives. Θα τα δώσουν 10 άτομα, πίσω από κλειστές πόρτες.

Για την ακρίβεια, τα έχουν ήδη αποφασίσει. Κι απόψε, θα ξέρουμε τα αποτελέσματα.