Δράμα χωρίς τέλος – Ποιοι σαμποτάρουν το ελληνικό φεστιβάλ που οδηγεί στα Όσκαρ;

Μετά την παύση του άκρως πετυχημένου καλλιτεχνικού διευθυντή Γιάννη Σακαρίδη, ο οποίος αποχώρησε αφήνοντας σαφείς αιχμές απέναντι στη διοίκηση, το φεστιβάλ Δράμας χάνει κι άλλα σημαντικά μέλη του.

Ο πολυβραβευμένος σκηνοθέτης Θανάσης Νεοφώτιστος, που τα τελευταία χρόνια κατά τη θητεία του Γιάννη Σακαρίδη, είχε αναλάβει το τμήμα του Διεθνούς Σπουδαστικού κάνοντάς το το πλέον ζωντανό κομμάτι του φεστιβάλ, αναδεικνύοντας μέσα από αυτό νέα ταλέντα από όλο τον κόσμο, ανακοίνωσε την αποχώρησή του από το φεστιβάλ (και μαζί των χορηγιών που ο ίδιος έφερε σε αυτό). Ενισχύοντας και επιβεβαιώνοντας μάλιστα τα όσα «φωτογράφιζε» κι ο Σακαρίδης κατά τη δική του ανακοίνωση.

«Όντας ο ίδιος ενεργό μέλος της LGBTQI+ κοινότητας και πρεσβεύοντας την αναγκαιότητα ολοένα μεγαλύτερης διεκδίκησης για ορατότητα και συμπερίληψη, η στροφή της νέας διοίκησης του Φεστιβάλ σε πρακτικές διακρίσεων και ομοφοβίας, αν και δεν με εκπλήσσει, με βρίσκει ιδιαίτερα προβληματισμένο», αναφέρει ο Νεοφώτιστος στην ανοιχτή του επιστολή αποχώρησης. «Στο πλαίσιο αυτό, δεν μπορώ παρά να αρνηθώ τη συνέχιση της συνεργασίας μου με την παρούσα Διοίκηση του Φεστιβάλ Δράμας, ως ελάχιστο δείγμα συνέπειας στο αξιακό μου σύστημα, τις πολιτικές μου θέσεις και την προσωπική μου αξιοπρέπεια.»

Θυμίζουμε πως πριν λίγες μέρες, ο Γιάννης Σακαρίδης στη δική του ανοιχτή επιστολή έκανε λόγο για «δριμεία κριτική από τη νέα διοίκηση του Φεστιβάλ για το ύφος και την κατεύθυνση που έλαβε το πρόγραμμα ταινιών επί της δικής μου καλλιτεχνικής διεύθυνσης, επικριτική και ενάντια στις αρχές της προόδου, της συμπερίληψης και του σεβασμού της διαφορετικότητας που υπηρετεί ο σύγχρονος κινηματογράφος» και «διατυπώνοντας αναχρονιστικές, ομοφοβικές, άκρως ανησυχητικές κατά τη γνώμη μας απόψεις».

Σειρά πήρε αμέσως μετά ο διακεκριμένος σκηνοθέτης Γιώργος Ζώης (“Arcadia”), που αυτά τα χρόνια διετέλεσε επικεφαλής του διεθνούς διαγωνιστικού τμήματος του φεστιβάλ, για να ανακοινώσει κι εκείνος την αποχώρηση του ίδιου, αλλά και της ομάδας συνεργατών του. «Πράξεις της νέας διοίκησης όπως το αδικαιολόγητο κόψιμο των κουπονιών σίτισης των σκηνοθετών και οι παρεμβάσεις για την θεματολογία των ταινιών με βρίσκουν κάθετα αντίθετο», εξηγεί ο σκηνοθέτης, ο οποίος ξεκαθαρίζει πως «δεν θα αποδεχτώ την πρόταση σας, για να παραμείνω επικεφαλής προγράμματος στο Διεθνές διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Δράμας».

«Προσωπική μου θέση είναι ότι [οι παρεμβάσεις στη θεματολογία] δεν αρμόζουν σε ένα διεθνές φεστιβάλ, που ο λόγος δημιουργίας του είναι η ελεύθερη έκφραση και ανεμπόδιστη συμμετοχή των κινηματογραφιστών. Μαζί με εμένα αποχωρεί και η δημιουργική μου ομάδα (Μάγια Σφακιανάκη, Μυρτώ Τζήμα, Δημήτρης Αναγνώστου, Εριφύλη Κιτζόγλου, Στέργιος Ντινόπουλος, Τζένη Στύλιου, Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου, Κωνσταντίνος Χειλάς)», αναφέρει ο Ζώης.

Είναι εμφανές από τα λόγια και των τριών καλλιτεχνών πως ό,τι τους ώθησε στην έξοδο δεν είναι κάτι που θα περιοριστεί σε αυτούς, καθώς το πρόβλημα φτάνει βαθιά, με (κινηματογραφικά και μη) δείγματα συντηρητισμού και αντιδραστικότητας και σαφείς αναφορές σε παρεμβάσεις του Δήμου και της νέας διοίκησης στο έργο τους. Όπως αναφέρει κι ο Νεοφώτιστος, «Το Φεστιβάλ Δράμας είναι ένα ιστορικό φεστιβάλ που προφανώς ανήκει μόνο στους κινηματογραφιστές και τους θεατές. Αποχωρώντας, θέλω να εκφράσω την πάγια διαφωνία μου για την εμπλοκή του Δήμου στη διοίκηση του Φεστιβάλ Δράμας, ιδίως σε καλλιτεχνικές επιλογές. Κάθε τέτοια εμπλοκή καθιστά το φεστιβάλ ευάλωτο τόσο σε προσπάθειες λογοκρισίας όσο και χειραγώγησης».

Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφέρουμε ξανά πως κατά τη διάρκεια της θητείας Σακαρίδη το φεστιβάλ Δράμας όχι απλά εξελίχθηκε και επιβεβαίωσε τη θέση του ως ένα από σημαντικότερα διεθνώς φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους, αλλά έγινε κι επισήμως ένα από τα διεθνή εκείνα φεστιβάλ που «δίνουν εισιτήριο» για Όσκαρ – οι ταινίες δηλαδή που διακρίνονται στη Δράμα μπαίνουν στις σχετικές λίστες ταινιών από τις οποίες η Ακαδημία επιλέγει τις οσκαρικές υποψηφιότητες.

Είναι προφανές πως πρόκειται για μια διοργάνωση σημαντική τόσο για τον ελληνικό κινηματογράφο, όσο και με διεθνές αποτύπωμα, συνεπώς η πρόσφατη αμυντική ανακοίνωση αποστασιοποίησης του Υπουργείου Πολιτισμού είναι τελείως άτοπη. Θυμίζουμε πως το Υπουργείο εξέδωσε μια ανακοίνωση τριών γραμμών όπου αναφέρεται πως: «Σχετικά με δημοσιεύματα που αφορούν στη θητεία του εκάστοτε Καλλιτεχνικού Διευθυντή του Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας διευκρινίζεται ότι ο διορισμός του Καλλιτεχνικού Διευθυντή είναι αποκλειστική ευθύνη της Διοίκησης του Φεστιβάλ και του Δήμου Δράμας».

Για μια ακόμα φορά δηλαδή φαίνεται πως το Υπουργείο Πολιτισμού λειτουργεί σαν θεατής (βλέπε και περίπτωση κλεισίματος του ιστορικού Ιντεάλ), εκτός αν επιλέγει για αγνώστους σκοπούς να ενεργεί ως άμεσα εμπλεκόμενος (βλέπε περίπτωση Όσκαρ).

Αν η διαφαινόμενη απαξίωση και συντηρητικοποίηση ενός σημαντικού διεθνούς φεστιβάλ το οποίο βρίσκεται στον δρόμο των Όσκαρ, δεν αποτελεί αντικείμενο ενός Υπουργείου Πολιτισμού, τότε ποιος ο ρόλος του;

Παρακάτω η πλήρης επιστολή του Θανάση Νεοφώτιστου, στην οποία αναγγέλλει μάλιστα και την αποχώρηση χορηγών βραβείων από τη διοργάνωση:

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΑΠΟΧΩΡΗΣΗΣ, ΠΡΟΣ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΜΙΚΡΟΥ ΜΗΚΟΥΣ ΔΡΑΜΑΣ
ΘΑΝΑΣΗΣ ΝΕΟΦΩΤΙΣΤΟΣ
*Επικεφαλής του Διεθνούς Σπουδαστικού Προγράμματος του Φεστιβάλ Μικρού Μήκους Δράμας.
(09.12.2024)

Μέσα από ένα συνονθύλευμα μεγάλης συγκίνησης, θυμού και βαθιάς απογοήτευσης ολοκληρώνεται και για μένα η συνεργασία με το αγαπημένο μου Φεστιβάλ Δράμας από τη θέση του Υπεύθυνου για το Διεθνές Σπουδαστικό πρόγραμμα δεδομένου ότι οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών δε μου αφήνουν περιθώριο για άλλη επιλογή, από το να αρνηθώ την πρόταση για συνέχιση της πορείας μου σε αυτό.

Μετά την ενημέρωση μου από τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Φεστιβάλ, Γιάννη Σακαρίδη, τον οποίο εκτιμώ απεριόριστα, η απόφαση μου ήταν μονόδρομος. Όντας ο ίδιος ενεργό μέλος της LGBTQI+ κοινότητας και πρεσβεύοντας την αναγκαιότητα ολοένα μεγαλύτερης διεκδίκησης για ορατότητα και συμπερίληψη, η στροφή της νέας διοίκησης του Φεστιβάλ σε πρακτικές διακρίσεων και ομοφοβίας, αν και δεν με εκπλήσσει, με βρίσκει ιδιαίτερα προβληματισμένο.

Ζούμε σε εποχές που η συντηριτικοποίηση μεγάλων, φοβισμένων, τμημάτων των κοινωνιών μας απειλεί με γρήγορη εξάλειψη τα δύσκολα κατακτηθέντα δικαιώματα μας. Στο πλαίσιο αυτό, δεν μπορώ παρά να αρνηθώ τη συνέχιση της συνεργασίας μου με την παρούσα Διοίκηση του Φεστιβάλ Δράμας, ως ελάχιστο δείγμα συνέπειας στο αξιακό μου σύστημα, τις πολιτικές μου θέσεις και την προσωπική μου αξιοπρέπεια.

Το Φεστιβάλ Δράμας είναι ένα ιστορικό φεστιβάλ που προφανώς ανήκει μόνο στους κινηματογραφιστές και τους θεατές. Αποχωρώντας, θέλω να εκφράσω την πάγια διαφωνία μου για την εμπλοκή του Δήμου στη διοίκηση του Φεστιβάλ Δράμας, ιδίως σε καλλιτεχνικές επιλογές. Κάθε τέτοια εμπλοκή καθιστά το φεστιβάλ ευάλωτο τόσο σε προσπάθειες λογοκρισίας όσο και χειραγώγησης.

Η συγκίνηση μου αφορά μια πενταετή πορεία γεμάτη κόπο, προσωπική επένδυση και τεράστια αγάπη για ένα θεσμό με τον οποίο συνδέομαι με ισχυρούς δεσμούς.

Θέλω να ευχαριστήσω όσους με υποστήριξαν για τη θέση (τον Γιάννη Σακαρίδη, το Γιώργο Δεμερτζή, τη Σοφία Γεωργιάδου και τη Ρίτσα Κακαβά) και αναπτύξαμε μια εξαιρετική συνεργασία. Θέλω επίσης να ευχαριστήσω τους ανθρώπους με τους οποίους επιμεληθήκαμε, με μεγάλη αγάπη, το Διεθνές Σπουδαστικό Πρόγραμμα, φροντίζοντας κάθε χρονιά να παρουσιάζουμε στο κοινό του Φεστιβάλ ένα σφιχτό πρόγραμμα για το οποίο, εμείς πρωτίστως, ήμασταν υπερήφανοι (Δημήτρης Πάντζος, Γλυκερία Πατραμάνη, Αγγελική Στελλάκη, Έλεν Στεργιοπούλου) και φυσικά την συντονίστρια της ομάδας, Μάγια Σφακιανάκη. Επίσης τους συνοδοιπόρους μου σε αυτό το ταξίδι, τους υπόλοιπους καλλιτεχνικούς συντελεστές και τους εργαζόμενους στο Φεστιβάλ. Τέλος θέλω να ευχαριστήσω τους ανθρώπους που ανταποκρίθηκαν, πρόθυμα και με γενναιοδωρία, στο κάλεσμα μου, προκειμένου να προσφέρουν χορηγίες για τους νικητές των βραβείων του Διεθνούς Σπουδαστικού (Μαγδαληνή Ρεμούνδου για τον Μητροπολιτικό Κολλέγιο AMC & Ben Vandendaele από την Radiator IP Sales).

Κατόπιν συνεννόησης και ενημέρωσης από την πλευρά μου για τα τεκταινόμενα, ανακοινώνω την απόσυρση των χορηγιών τους προς το Φεστιβάλ (*Βραβείο Grand Prix Διεθνές Σπουδαστικό & Βραβείο Διανομής).

Με βάση τη μακροχρόνια (και ταραχώδη ενίοτε) σχέση που έχω με το Φεστιβάλ Δράμας, θα επιλέξω να μην πω αντίο αλλά εις το επανιδείν.

Θανάσης Νεοφώτιστος
Σκηνοθέτης-Σεναριογράφος
Επικεφαλής του Διεθνούς Σπουδαστικού Προγράμματος, του Φεστιβάλ Μικρού Μήκους Δράμας.

Και ακολουθεί η πλήρης επιστολή παραίτησης του Γιώργου Ζώη:

Καλημέρα και καλή εβδομάδα,

με αυτο το email θα ηθελα να σας κοινοποιήσω ότι δεν θα αποδεχτώ την πρόταση σας, για να παραμείνω επικεφαλής προγράμματος στο Διεθνές διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Δράμας.

Πράξεις της νέας διοίκησης όπως το αδικαιολόγητο κόψιμο των κουπονιών σίτισης των σκηνοθετών και οι παρεμβάσεις για την θεματολογία των ταινιών με βρίσκουν κάθετα αντίθετο. Προσωπική μου θέση είναι οτι δεν αρμόζουν σε ένα διεθνές φεστιβάλ, που ο λόγος δημιουργίας του είναι η ελεύθερη έκφραση και ανεμπόδιστη συμμετοχή των κινηματογραφιστών.

Μαζί με εμένα αποχωρεί και η δημιουργική μου ομάδα (Μάγια Σφακιανάκη, Μυρτώ Τζήμα, Δημήτρης Αναγνώστου, Εριφύλη Κιτζόγλου, Στέργιος Ντινόπουλος, Τζένη Στύλιου, Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου, Κωνσταντίνος Χειλάς).

Θέλω να ευχαριστήσω τον Γιάννη Σακαρίδη, την δημιουργική μου ομάδα καθώς και τους εργαζομένους του φεστιβάλ Δράμας για την εμπιστοσύνη και την άψογη συνεργασία που είχαμε έως σήμερα. Και πάνω από όλα τους σκηνοθέτες και τις ομάδες τους, που μας τίμησαν με την υποβολή των ταινιών και την παρουσία τους. Νιώθω χαρούμενος που έγιναν για πρώτη φορά sold out οι προβολές του Διεθνούς Διαγωνιστικού, ανακαλύψαμε ταινίες που μετά απέκτησαν σημαντική διεθνή πορεία και φιλοξενήσαμε διάφορα είδη και φόρμες, από όλο τον κόσμο.

Με εκτίμηση,

Γιώργος Ζώης