Dune: Η μεγαλύτερη ταινία που δεν έγινε ποτέ, ίσως έρθει από τον Denis Villeneuve

Η Ένωση Κριτικών του Χόλιγουντ τον ανέδειξε πέρυσι ως σκηνοθέτη της δεκαετίας και όχι άδικα. Ο Γαλλοκαναδός σκηνοθέτης και συγγραφέας Ντενί Βιλνέβ υπογράφει τα τελευταία χρόνια μία σειρά κινηματογραφικών έργων μεγάλου ενδιαφέροντος, συμπεριλαμβανομένης της πολυσυζητημένης sci-fi noir ταινίας «Blade Runner 2049» – sequel του εμβληματικού  Blade Runner- η οποία κέρδισε δύο βραβεία Όσκαρ, για τη φωτογραφία και για τα οπτικά εφέ της.

Το 2016 o Ντενί Βιλνέβ γύρισε την ταινία «Arrival», ίσως ένα από τα πιο progressive φιλμ των τελευταίων χρόνων, το οποίο ήταν υποψήφιο για οκτώ Όσκαρ (ανάμεσα στα οποία αυτό της Καλύτερης Ταινίας και Καλύτερου Σκηνοθέτη). Έχοντας λοιπόν περγαμηνές στην επιστημονική φαντασία ο Βιλνέβ υπογράφει τη νέα κινηματογραφική διασκευή του επικού sci-fi έργου του Φρανκ Χέρμπερτ, “Dune” και επιχειρεί να διορθώσει μία από τις μεγαλύτερες αδικίες στην ιστορία του κινηματογράφου, σκηνοθετώντας μια ταινία άξια του οράματος του συγγραφέα με την ελπίδα να τη φτάσει στην κορυφή της λίστας των καλύτερων ταινιών στην ιστορία του είδους.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή: Το “Dune” γράφτηκε το 1965 και μέχρι σήμερα θεωρείται ως ένα από τα κορυφαία δείγματα του είδους. δεδομένου ότι αποτελεί μια συναρπαστική εξερεύνηση των πολιτικών, τεχνολογικών και περίπλοκων ανθρώπινων σχέσεων και αγώνων. Η κινηματογραφική μεταφορά του απασχολεί τα στούντιο του Χόλιγουντ εδώ και δεκαετίες. Πρώτος που καταπιάστηκε μαζί του ήταν ο ρωσικοχιλιανής καταγωγής σκηνοθέτης Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι ο οποίος έμελλε να μείνει στην ιστορία από το γεγονός ότι δεν κατάφερε να κάνει πραγματικότητα το μεγαλόπνοο σχέδιο του (στοιχεία του οποίου ωστόσο χρησιμοποιήθηκαν σε άλλες ταινίες, αφήνοντας έτσι πίσω μια “κατακερματισμένη” κληρονομιά). To 1976 ο ιταλός σκηνοθέτης Ντίνο ντε Λορέντσι επιχείρησε να γυρίσει ένα σενάριο που έδωσε να αναλάβει ο Χέρμπερτ αλλά δεν τα κατάφερε, ενώ στις αρχές του ’80 ο Ρίντλεϊ Σκοτ είχε απορρίψει το πρότζεκτ, προκειμένου να ασχοληθεί με το «Blade Runner». Τελικώς το «Dune» βρήκε το δρόμο του στις κινηματογραφικές αίθουσες το 1984 με σκηνοθέτη τον Ντέιβιντ Λίντς, ο οποίος παρά την ανατρεπτική ματιά του, παρέδωσε ένα αδύναμο αποτέλεσμα…

Η ΠΛΟΚΗ

Η ιστορία του έργου θυμίζει αρχαία ελληνική τραγωδία: Τοποθετημένο στο μακρινό μέλλον, το «Dune» ακολουθεί τον Πολ Ατρείδης, του οποίου η οικογένεια αναλαμβάνει τον έλεγχο του απομακρυσμένου πλανήτη Αρράκις. Λόγω του ότι αποτελεί την μοναδική πηγή ενός εξαιρετικά πολύτιμου πόρου, ο πλανήτης γίνεται αντικείμενο διεκδίκησης και διαμάχης μεταξύ οικογενειών ευγενών. Όταν ο νεαρός Ατρείδης και η οικογένειά του προδοθούν, η ιστορία εξερευνά θέματα πολιτικής, θρησκείας και σχέσης του ανθρώπου με τη φύση, καθώς ο ίδιος οδηγεί σε εξέγερση για να ανακτήσει την οικογενειακή εξουσία.

Το Dune του Γιοντορόφσκι

Στο κορυφαίο ράφι της βιβλιοθήκης των κινηματογραφικών έργων που δεν κατάφεραν να γυριστούν θα βρίσκεται πάντοτε το Dune του Γιοντορόφσκι. Είχε χαρακτηριστεί -και πιθανότατα δικαίως- ως «η ταινία των ταινιών», ένα φιλμ το οποίο θα συγκέντρωνε μερικές από τις σπουδαιότερες προσωπικότητες του 20ού αιώνα και θα άλλαζε συθέμελα τόσο το σινεμά όσο και την ποπ κουλτούρα (που ακόμα δεν είχε ακόμη διαμορφωθεί). Και αυτό γιατί ο Γιοντορόφκσι – ένας σκηνοθέτης-δημιουργός που μεσουρανούσε τη δεκαετία του ’70 με τις σουρεαλιστικές ταινίες του και είχε ήδη διαμορφώσει δικό του ρεύμα – δεν ήθελε να κάνει απλά μια ακόμα ταινία επιστημονικής φαντασίας: Αυτό που τον ενδιέφερε ήταν να περάσει τη φιλοσοφία του (και θεολογία) και να “μπολιάσει” τους θεατές με τις αναζητήσεις του για τον κόσμο και τον άνθρωπο.

Όταν πρωτοδιάβασε το κείμενο του Χέρμπερτ ο Γιοντορόφσκι, ένιωσε ότι μπορεί να αποτελέσει για εκείνον ένα έργο ζωής, ένα πρωτοποριακό καλλιτεχνικό δημιούργημα, στο οποίο θα εμφυσούσε τις ιδέες του και θα συνεργαζόταν με τα μεγαλύτερα ταλέντα της εποχής στον χώρο του κινηματογράφου, της μουσικής, των γραφικών-special effects και του conceptual design.

«Ήθελα να κάνω μια ταινία που να έχει τα ίδια αποτελέσματα με το να παίρνει κάποιος LSD. Ήθελα να δημιουργήσω έναν προφήτη για να αλλάξω τα μυαλά των νέων. Για μένα το “Dune” θα ήταν ο ερχομός ενός θεού, ενός κινηματογραφικού, καλλιτεχνικού θεού» δηλώνει ο Γιοντορόφσκι.

Η προσπάθειά του να γυρίσει το φιλμ παρουσιάζεται στο συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ «Jodorowsky’s Dune», στο οποίο ο δημιουργός μιλά για την έμπνευση και το όραμά του και μας δίνει μια ιδέα της ταινίας που θα προηγείτο του Star Wars και πιθανότατα θα του είχε κλέψει τη μονοκαθεδρία στο genre της επιστημονικής φαντασίας.

«Είχα το σενάριο και έπρεπε να βρω τους πολεμιστές. Όσοι θα δούλευαν για αυτήν την ταινία θα ήταν πνευματικοί πολεμιστές». Τα storyboard τα δούλεψε μαζί με τον Γάλλο κομίστα Moebius. «Αυτός ο άνθρωπος ήταν η κάμερά μου» είπε ο Γιοντορόφσκι.

Για το soundtrack της ταινίας “έκλεισε” τους Pink Floyd που μόλις είχαν δημιουργήσει το «Dark Side of the Moon». Ο Chris Foss θα σχεδίαζε τα διαστημόπλοια, ενώ τον πλανήτη του κακού βαρόνου Βλάντιμιρ Χαρκόνεν θα σχεδίαζε ο Χανς Ρούντολφ Γκάιγκερ, ο διάσημος καλλιτέχνης που δημιούργησε τους εξωγήινους στις ταινίες «Alien». Πρωταγωνιστικούς ρόλους θα αναλάμβαναν ο Ντέιβιντ Κάρανταϊν, ο Μικ Τζάγκερ των Rolling Stones, ο Όρσον Γουέλς, ενώ για τον αυτοκράτορα του γαλαξία, ο σκηνοθέτης ήθελε τον Σαλβαντόρ Νταλί -και κατάφερε να τον “κλείσει”! Ο εμβληματικός ζωγράφος συμφώνησε το Dune να είναι η πρώτη κινηματογραφική του εμφάνιση, αρκεί η αμοιβή του να τον καθιστά τον πιο ακριβοπληρωμένο ηθοποιό του πλανήτη. Ο Γιοντορόφσκι το κατάφερε: υπολόγισε τα γυρίσματα του Νταλί να είναι ολιγόλεπτα και να πληρωθεί αναλογικά πολύ περισσότερο από ό,τι θα έπαιρνε ο πιο πρωτοκλασάτος ηθοποιός της εποχής. Τα στούντιο του Χόλιγουντ δεν δέχτηκαν να στηρίξουν το όραμα του Γιοντορόφσκι, το οποίο είχε συγκεντρώσει σε ένα media-kit που ήταν η “βίβλος” του. Ο κύριος λόγος ήταν το μπάτζετ και φυσικά το γεγονός ότι δεν μπορούσαν να κατανοήσουν το όραμά του.

Η ταινία όμως ήταν τόσο δυνατή που δεν γινόταν να χαθεί στον χρόνο: Στοιχεία από το «Dune» του Γιοντορόφσκι υπάρχουν στα μετέπειτα κινηματογραφικά «Star Wars», «Flash Gordon», «Contact», «Prometheus». Ο Γκάιγκερ ξεχώρισε με τα «Alien». Κι ο ίδιος ο Γιοντορόφσκι βρήκε στα κόμικς την ελευθερία, δημιουργώντας τα «Ίνκαλ» και το «Έπος των μεταβαρώνων» που έχουν έντονες επιρροές από το σύμπαν του ανολοκλήρωτου «Dune».

Ντέιβιντ Λιντς

Εκείνος που κατάφερε να γυρίσει το Dune ήταν ο Ντέιβιντ Λιντς, ο οποίος φαίνεται πως είχε μια πιο προσιτή οικονομικά πρόταση και είχε ήδη χτίσει ένα όνομα, το οποίο τα στούντιο του Χόλιγουντ ήθελαν να εκμεταλλευτούν. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Dune ήταν μία από τις πολλές προτάσεις για σκηνοθεσία που είχε λάβει ο Λιντς (ανάμεσα στις οποίες και το “Star Wars: Η επιστροφή των Jedi”, το οποίο απέρριψε). Συμφώνησε να σκηνοθετήσει τον Dune και να γράψει το σενάριο, αν και δεν είχε διαβάσει το βιβλίο, δεν γνώριζε την ιστορία, ούτε ενδιαφερόταν για το είδος της επιστημονικής φαντασίας. Δούλεψε το σενάριο για έξι μήνες μαζί με τους Έρικ Μπέργκρεν και Κρίστοφερ Ντε Βορ. Πληροφορίες λένε ότι ο αρχικός προγραμματισμός ήταν να υπάρξουν τρεις ταινίες, με τους παραγωγούς να θεωρούν ότι θα κάνουν ένα νέο «Star Wars που θα απευθύνεται σε ενήλικες».

Στις 30 Μαρτίου 1983 ξεκίνησαν τα γυρίσματα του σεναρίου του Λιντς, το οποίο εκτεινόταν στις 135 σελίδες. Ο προϋπολογισμός ξεπέρασε τα 40 εκατ. δολάρια και οι ανάγκες των γυρισμάτων προϋπέθεταν 80 διαφορετικά σετ και συνεργείο 1.700 ατόμων. Το φιλμ γυρίστηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου στο Μεξικό. Πρωταγωνιστής ήταν ο πρωτοεμφανιζόμενος τότε Κάιλ ΜακΛάχλαν στο ρόλο του Πολ Ατρείδη και οι Γιούργκεν Πρόκνοου, Φραντζέσκα Άνις, Μπραντ Ντουρίφ και Κένεθ ΜακΜίλαν.

Ο Λιντς αναγνώρισε πόσο δύσκολο ήταν να μεταφερθεί το σύμπαν του Χέρμπερτ σε μια δίωρη ταινία, το προσπάθησε ωστόσο και το αποτέλεσμα θα ήταν σαφώς καλύτερο αν δεν του έπαιρναν τον έλεγχο της ταινίας και το τελικό μοντάζ που του έκοψε σκηνές συνολικής διάρκειας μιας ολόκληρης ώρας.

Το τελικό “προϊόν” που βγήκε στις αίθουσες των εξόργισε τόσο που αρνήθηκε να “υπογράψει” το “Dune”: Το όνομα του Λιντς αντικαταστάθηκε με το περιβόητο ψευδώνυμο που χρησιμοποίησαν τόσοι και τόσοι σκηνοθέτες που ντράπηκαν να συνδεθούν με την ταινία που γύρισαν («Alan Smithee»), ενώ αφαίρεσε το όνομά του και από τους σεναριογράφους. Το πολυθρύλητο blockbuster μάζεψε μόλις 30 εκατ. δολάρια σε εισπράξεις και σωρεία αρνητικών κριτικών από θεατές και κριτικούς. Ο μόνος που ένιωσε ανακούφιση με το αποτέλεσμα ήταν ο Γιοντορόφσκι, δεδομένου ότι δεν κατάφερε άλλος να φτιάξει το επικό Dune που οραματιζόταν…

Ντενί Βιλνέβ

Η αποτυχία του παρελθόντος ίσως ξεχαστεί από τη νέα φιλότιμη προσπάθεια του Βιλνέβ, ο οποίος συνυπογράφει το σενάριο μαζί με τους Έρικ Ροθ («The Curious Case of Benjamin Button») και Τζον Σπέιτς («Passengers»). Το καστ του είναι πολύ δυνατό με τον Τιμοτέ Σαλαμέ να πρωταγωνιστεί ως Πολ Ατρείδης και η Ρεμπέκα Φέργκιουσον («Επικίνδυνη Αποστολή: Η Πτώση», «The Greatest Showman») να αναλαμβάνει τον ρόλο της Λαίδης Τζέσικα, μητέρας του Πολ. Στο υπόλοιπο καστ συναντάμε τον Στέλαν Σκάρσγκαρντ (στο ρόλο του κακού Βαρόνου Βλάντιμιρ Χαρκόνεν), τον Ντέιβ Μπαουτίστα («Blade Runner 2049», «Guardians of the Galaxy»), τη Σαρλότ Ράμπλινγκ, στο ρόλο της Σεβάσμιας Μητέρας Γάιους Έλεν Μοχάιαμ, και ακόμη τους Όσκαρ Άιζακ, Χαβιέ Μπαρδέμ, Τζος Μπρόλιν και Ζεντάγια. Ο χαρισματικός Χανς Ζίμερ υπογράφει τη μουσική της ταινίας.

Αυτό όμως που είναι δυνατότερο είναι το μεγαλεπίβολο όραμα του Βιλνέβ, ο οποίος δουλεύει στο πρότζεκτ εδώ και μια τετραετία και αποφάσισε να μην περιοριστεί χρονικά, σεβόμενος την πολυπλοκότητα του κόσμου του Χέρμπερτ: Το “Dune” του θα σπάσει σε δύο ταινίες: Η πρώτη που θα κυκλοφορήσει τον ερχόμενο Δεκέμβριο και θα καλύπτει μόνο το πρώτο μισό του μυθιστορήματος του Χέρμπερτ. Επίσης θα γυριστεί μια τηλεοπτική σειρά – prequel των γεγονότων της ταινίας.

Τις επόμενες ημέρες αναμένεται να δοθεί επισήμως στη δημοσιότητα το πρώτο teaser τρέιλερ, το οποίο προβάλλεται στους κινηματογράφους της Αμερικής και δίνει μια πολλά υποσχόμενη γεύση για τη ματιά του Βιλνέβ. Σε αυτό βλέπουμε τον Πολ Ατρείδη να υποβάλλεται στη δοκιμασία του κουτιού από την Γάιους Έλεν Μόχιαμ…

Επιπλέον έχουν αρχίσει να κυκλοφορούν και οι πρώτες επίσημες φωτογραφίες από την ταινία που προμηνύουν μια γειωμένη αλλά ταυτόχρονα δυναμική προσέγγιση:

Διαβάστε τις Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο, με την αξιοπιστία και την εγκυρότητα του News247.gr