Η γοητεία και τα ιστορικά λάθη του κινηματογραφικού Thor

Αναμφίβολα το κινηματογραφικό σύμπαν της Marvel αποτελεί ένα επιτυχημένο franchise που παρέχει στο σινεφίλ κοινό μερικές από τις πιο ενδιαφέρουσες ταινίες περιπέτειας των τελευταίων χρόνων. Ο κολοσσός των κόμικ έχει βρει τη χρυσή συνταγή και πλέον επενδύει δισεκατομμύρια δολάρια για να μεταφέρει διάσημους υπερήρωές του όπως ο Iron Man, ο Hulk, o Captain America κι ο Spider-man από τις πολύχρωμες σελίδες στο σελιλόιντ.

Ένας από τους πιο ενδιαφέροντες τιτάνες της Marvel που καταμετρά 55 χρόνια εκδοτικών περιπετειών είναι ο Thor, ο θεός του κεραυνού: Βασισμένος στον ομώνυμο θεό Θωρ της σκανδιναβικής μυθολογίας, ο Thor πρωτοεμφανίστηκε σαν ήρωας κόμικ τον Αύγουστο του 1962 στο τεύχος Journey into Mystery #83 ως ένας κατάξανθος ρωμαλέος ήρωας, που κραδαίνει το θρυλικό σφυρί Μγιόλνιρ (σ.σ.: όπως το θρυλικό Εξκάλιμπερ, το Μγόλνιρ μπορεί να το κραδαίνει μόνο ο πιο άξιος. Δίνει στον κάτοχό του τη δύναμη να ελέγχει τον κεραυνό καθώς και δυνατότητα πτήσης).

Ο ηθοποιός Κρις Χέμσγουορθ επελέγει να ενσαρκώσει τον Thor στις ταινίες των Στούντιο της Marvel. Ο Χέμσγουορθ υποδύθηκε τον Thor στην ταινία του 2011, “Thor”, στη συνέχεια στους “Εκδικητές” (2012), στο Thor 2 (2013) και στο sequel τνω Eκδικητών (2015). Αυτές τις ημέρες παίζεται στους κινηματογράφους το τρίτο κεφάλαιο της κινηματογραφικής σειράς του Thor με τίτλο “Thor: Ragnarok”.

Η μεταφορά του “χάρτινου” Thor στη μεγάλη οθόνη είναι άκρως πιστή. Είναι όμως πιστή στη μυθολογία;

Διαβάσαμε τον τόμο της Σκανδιναβικής Μυθολογίας που κυκλοφορεί από αύριο μαζί με το Έθνος Σαββατοκύριακο και βρήκαμε ποιος πραγματικά ήταν ο θρυλικός Θεός του Κεραυνού:

Θωρ

Ο Thor των κόμικ ξεκίνησε σαν ένας ξανθός, συχνά φρεσκοξυρισμένος υπερήρωας, η ομιλία του οποίου θυμίζει κατά πολύ τον Σαίξπηρ. Στις ταινίες η μόνη διαφορά είναι ότι ο Χέμσγουορθ στις περισσότερες εμφανίσεις του φέρει (καλοδιατηρημένα) γένια.

Ο Θωρ του θρύλου ωστόσο -εκτός του ότι δεν μιλούσε αγγλικά, πόσο μάλλον σε “σαιξπηρική” διάλεκτο-  ήταν κοκκινομάλης, με πυκνή γεννειάδα και ποτέ δεν τον ενδιέφερε να την κόψει, τριμάρει ή και χτενίσει. Ήταν ένας από τους πολλούς γιους του Όντιν (σ.σ.: τα αδέλφια του είναι οι Λόκι, Μπάλντουρ, Τυρ, Χέιμνταλ, Χολ, Βίνταρ, Βάλι και για κάποιους ο Μπράγκι). Τα κατορθώματά και η αγριότητά του πιο εύκολα θα τον κατέτασσαν στους κακούς των κόμικ παρά στους ήρωες. Προκειμένου να κραδαίνει το Μγιόλνιρ χρησιμοποιούσε ειδικά γάντια και το μετέφερε σε μια μαγική ζώνη. Επίσης, στη σκανδιναβική μυθολογία, ο Θωρ δεν έχει τη δύναμη να πετάει, ακόμη κι αν κρατούσε το θρυλικό σφυρί: Η μόνη περίπτωση που μπορούσε να πετάξει είναι όταν επιβιβαζόταν στο άρμα του, το οποίο έσερναν δύο κατσίκες.

Σε αντίθεση με την ταινία, ο Όντιν ποτέ δεν τιμώρησε τον Θωρ απογυμνώνοντάς τον από τις δυνάμεις του και στέλνοντας τον σε ένα ταξίδι αυτογνωσίας στη Γη. Επίσης ποτέ δεν υπήρξε κάποια θνητή εν ονόματι Τζέιν Φόστερ (την υποδύθηκε η Ναταλι Πόρτμαν σε δύο ταινίες) που να κλέβει την καρδιά του: Ο κοκκινομάλης θεός του κεραυνού παντρεύτηκε τη θεά Σιφ. Βέβαια, κατά τη διάρκεια του γάμου τους, δεν ήταν καθόλου πιστός.

Ο Θωρ ζει με τους υπόλοιπους θεούς (Εσίρ) της σκανδιναβικής μυθολογίας στην Άσγκαρντ ή Ασγάρδη, μια πόλη χωριστή από τον τόπο κατοικίας των θνητών (Μίντγκαρντ ή Μιδγάρδη) και τον τόπο που κατοικούν οι Γίγαντες (Ουδγάργη ή Γιοτουνχέιμ). Η Άσγκαρντ κατά τον μύθο αποτελεί έναν από τους Εννέα Κόσμους του σύμπαντος.

Όντιν

Στις ταινίες ο Οντίν, τον οποίο ενσαρκώνει ο Άντονι Χόπκινς, είναι ο σοφός, φιλειρηνικός πατέρας του Thor και θετός πατέρας του Loki, που επιδιώκει να κυβερνά την Ασγκάρντ με σύνεση και δικαιοσύνη. Προτιμά τον διάλογο και τη διπλωματία από τον πόλεμο.

Στον μύθο από την άλλη, ο Όντιν είναι ένας πολεμοχαρής θεός που απολαμβάνει τις μάχες και την αιματοχυσία και δεν δείχνει να τον απασχολούν οι έννοιες του νόμου, της δικαιοσύνης και της ειρήνης. Δεν ήταν ιδιαίτερα αγαπητός θεός: Προκαλούσε στους θνητούς φόβο και αναστάτωση καθώς ήταν άστατος χαρακτήρας κι ιδιαίτερα σκληρός.

Μια εκδοχή του θρύλου θέλει τον Όντιν να θυσιάζει το αριστερό του μάτι σε αντάλλαγμα με μαγικά ξόρκια κι ήταν εκτός από θεός και υψηλός σαμάνος, με τον τίτλο του Seidr (που στα νορβηγικά σημαίνει εκείνος που θέτει τον εαυτό του εκτός κοινωνίας).

Λόκι

Στα κόμικ όπως και στις ταινίες της Marvel, o Λόκι είναι ο απόλυτος εχθρός του Thor και καταστρώνει σχέδια για να καθαιρέσει τον αδερφό του από τον θρόνο και να στεφτεί ο ίδιος βασιλιάς της Άσγκαρντ. Ο πραγματικός μύθος όμως αναφέρει ότι ο Λόκι ήταν γιος του γίγαντα Φερμπάουτι και της θεάς Λόφι. Ως καρπός του έρωτα ενός αντισυμβατικού ζευγαριού (σ.σ.: οι θεές της Νορμανδίας έπρεπε να ζευγαρώνουν με θεούς) δέχτηκε μεγάλη προκατάληψη και μίσος.

Ο Όντιν όταν συναντήθηκε με τον Λόκι τον πήρε υπό την προστασία του, ανακάτεψε το αίμα τους κι έγιναν αδελφοποιητοί (σ.σ.: ποτέ δεν τον υιοθέτησε όπως αναφέρεται στις ταινίες). Θωρ και Λόκι θεωρούνται αδέρφια εξ αίματος μετά την κίνηση του Όντιν.

Πολλές γυναίκες ζευγάρωσαν με τον Λόκι και γέννησαν μίζερα πλάσματα που ξεχώρισαν για την κακία τους. Οι γόνοι του που ξεχωρίζουν είναι τα τέρατα που έκανε με τη γίγαντισσα του πάγου Ανγκρμπόντα: Ο μοχθηρός λύκος Φενρίρ, το φίδι Γιόργμουνγκαντ και η τρομερή θεά του Κάτω Κόσμου Χελ.

Τη Χελ ή Χέλα υποδύεται στο “Thor Ragnarok” η Κέιτ Μπλάνσετ. Στην ταινία παρουσιάζεται ως θεά του θανάτου και κόρη του Όντιν που επιστρέφει για να πάρει τον θρόνο του πατέρα της. Επίσης ο Φενρίρ εμφανίζεται ως κατοικίδιό της παρά ως αδελφός της.

Μπάλντουρ

Ο Μπάλντουρ (αλλιώς Μπόλντερ ή Μπαλντρ) ήταν ίσως είναι το μόνο παράδειγμα θεού της σκανδιναβικής μυθολογίας που είναι γνήσια καλός: Ήταν ο θεός του φωτός, της ευτυχίας, της ομορφιάς, κάτι σαν τον δικό μας Απόλλωνα.

Στα κόμικ, ο Μπάλντουρ εμφανίζεται σαν μια πιο αδύναμη εκδοχή του Thor: Δύσκολα παίρνει ανόητες αποφάσεις, δεν ξεγελιέται εύκολα αλλά επίσης παρουσιάζεται ως μέλος μιας ομάδας θεών-ηρώων, ενισχύοντας έτσι την ανεξαρτησία και επάρκεια του θεού του κεραυνού.

Ο Μπάλντουρ είναι αγαπητός σε όλους τους θεούς (μόνη εξαίρεση ο Λόκι).

Σιφ

Η Λαίδη Sif στα κόμικ είναι μια γυναικεία εκδοχή του Thor: Ικανή, περήφανη πολεμίστρια, ανεξάρτητη και… μελαχρινή (την υποδύεται η Τζέιμι Αλεξάντερ). Στη μυθολογία, η θεά της συγκομιδής Σιφ ήταν πολύ πιο “παραδοσιακή”: Υπήρξε σύζυγος του Θωρ και δεν ασχολείτο ιδιαίτερα με μάχες. Ήταν φημισμένη για τα μακρά ξανθά μαλλιά της, τα οποία έκοψε ο Λόκι στο πλαίσιο μιας φάρσας.

Η λύπη της ήταν τέτοια που όπως τα μαλλιά της έτσι και οι καλλιέργειες δεν μεγάλωναν. Ο σύζυγός της Θωρ, φυσικά, επιτέθηκε στον Λόκι και τον ανάγκασε να επιστρέψει τα μαλλιά της γυναίκας του.

Οι Γίγαντες του Πάγου

Ενώ στα κόμικ και στις ταινίες, οι Γίγαντες του Πάγου παρουσιάζονται σαν κακά τρολ, φτιαγμένα από πάγο και ορκισμένα να καταστρέψουν την Άσγκαρντ, οι σκανδιναβικοί θρύλοι παρουσιάζουν μια εκ διαμέτρου αντίθετη εικόνα: Οι παγωμένοι τιτάνες, γνωστοί ως Jotunn φύτρωσαν από τις μασχάλες και τα πόδια του πατέρα της δημιουργίας Ymir. Μπορεί να είναι και άσχημοι και όμορφοι, αλλά σε κάθε περίπτωση είναι συνδεδεμένοι με το φυσικό περιβάλλον και είναι οι πραγματικά θεοί της φύσης. Ήταν ισχυροί και σοφοί. Ο Οντίν τους συμβουλεύτηκε για να μάθει περισσότερα για το Ράγκναροκ. Λέγεται μάλιστα ότι οι Γίγαντες του Πάγου ήταν η πηγή της “ποίησης του σύμπαντος”, ενός υγρού στοιχείου δηλαδή που ο Οντίν έκλεψε, ήπιε και στη συνέχεια “έφτυσε” για να δημιουργηθεί η Άσγκαρντ.

Ράγκναροκ

Ο νορμανδικός μύθος για το τέλος του κόσμου, γνωστός ως Ράγκαροκ ή Ράγκνορακ, παρουσιάζεται αρκετά πιστά στα κόμικ, με τη διαφορά ότι τείνει να επαναλαμβάνεται (ενώ στον θρύλο θα συμβεί μόνο μία καθοριστική φορά).

Ειδικότερα, στη μυθολογία σχεδόν όλοι πεθαίνουν όταν ξεκινά το Ράγκναροκ: οι Γίγαντες του Πάγου, οι Φύλακες της Φωτιάς, (με επικεφαλής τον Σούρτουρ) και οι νεκροί (με επικεφαλής τον Λόκι) επιτίθενται στην Άσγκαρντ και στη μάχη για την υπεράσπισή της ρίχνονται όλα τα ξωτικά, οι νάνοι, οι θεοί και οι άνθρωποι. Ο Φενρίρ νικά τον Όντιν και τον κατασπαράζει. Ο Θωρ πεθαίνει εξαιτίας του δαγκώματος του Γιόργμουνγκαντ, το οποίο και σκότωσε.

Λόκι και Χάιμνταλ αλληλοσκοτώνονται και το Ράγκναροκ ολοκληρώνεται με τον Σούρτουρ να βάζει φωτιά σε ολόκληρη τη πλάση. Από την Αποκάλυψη σώζονται δύο άνθρωποι και λίγοι θεοί, οι οποίοι καλούνται να ξαναχτίσουν το σύμπαν.

Στην ταινία “Thor Ragnarok”, το τέλος του κόσμου θα έρθει όταν το στέμμα του γίγαντα της φωτιάς Σούρτουρ πέσει στην αιώνια φλόγα που καίει στα θεμέλια της Άσγκαρντ. Όταν αυτό συμβεί, ο Σούρτουρ θα αποκτήσει διαστάσεις βούνου και θα σπείρει τον πύρινο όλεθρο στην Άσγκαρντ. Όταν ο Thor συνειδητοποιήσει ότι δεν μπορεί μόνος του να νικήσει την αδελφή του (στην ταινία) Χέλα, προκαλεί ηθελημένα το Ράγκναροκ: O Σούρτουρ νικά τη θεά του θανάτου και ισοπεδώνει την Άσγκαρντ (όχι το σύμπαν).