Κάννες 2019: Ο “Rocketman” του Έλτον Τζον και φαντάσματα από τη Σενεγάλη

Μια μεγάλη έκπληξη των φετινών Καννών είναι ο αγνός αριθμός ταινιών με φαντασιακά στοιχεία που έχουμε συναντήσει ως τώρα- κι αυτό δε συμπεριλαμβάνει καν τον Έλτον Τζον και την ανεξάντλητη γκαρνταρόμπα του στο “Rocketman”.

Ζόμπι, εξωγήινοι, slasher γουέστερν του μέλλοντος- το Διαγωνιστικό ήδη είναι πλούσιο σε genre φέτος, όμως ακόμα δεν έχουμε δει τα καλύτερα. Ένα φανταστικό δίπολο κατά τα άλλα άσχετων μεταξύ τους ταινιών (το ανατριχιαστικό “Atlantics” και το καθηλωτικό “Zombi Child”) χρησιμοποιούν με δημιουργική ελευθερία έννοιες του φανταστικού σαν τα φαντάσματα, τα ζόμπι, το βουντού, για να αφηγηθούν ιστορίες πολιτιστικής κληρονομιάς, εκμετάλλευσης και ερωτισμού.

Όμως πριν από όλα αυτά, πάμε στη μεγάλη αίθουσα Λουμιέρ και στην αστραφτερή πρεμιέρα του διημέρου, το εκτός συναγωνισμού ντεμπούτο του πολυαναμενόμενου “Rocketman”.

Βιογραφικό μιούζικαλ εγκεκριμένο από το ίδιο το αντικείμενό του δεν ακούγεται πολλά υποσχόμενη δραματουργική συνταγή- ο Έλτον Τζον περιτριγυρίζει το πρότζεκτ και του έχει δώσει στάμπα έγκρισης. Κι όντως δεν είναι υπό την έννοια πως καθαρά σαν βιογραφία, σαν χτίσιμο και σπουδή χαρακτήρα, η ταινία του Ντέξτερ Φλέτσερ με τον Τάρον Έγκερτον στον ρόλο του διάσημου μουσικού, δεν ξεφεύγει από την πεπατημένη. Υπάρχουν οπωσδήποτε πολλές δραματικές γωνίες λήψης υπό τις οποίες μπορεί κανείς να κοιτάξει και να εξετάσει μια περσόνα σαν του Έλτον Τζον, από τις πολλαπλές του μορφές και αναγεννήσεις (όπως είχε κάνει ο Τοντ Χέινς στο θαυμάσια πειραματικό “I’m Not There” βιογραφικό φιλμ του Μπομπ Ντίλαν) μέχρι την πλήρη του αφομοίωση από έναν χαρακτήρα και τη σχέση του με τη βιομηχανία (κάτι που επιχειρεί για παράδειγμα ο Μίλος Φόρμαν με τον “Άνθρωπο στο Φεγγάρι”).

Αντ’αυτού, το “Rocketman” θα είναι μια ακόμα ιστορία που εντοπίζει τη γέννηση μιας καλλιτεχνικής ευφυίας στο διαρκές αίσθημα εγκατάλειψης επειδή ως παιδί δεν τον αγαπούσε ο πατέρας του. Ο μικρός Έλτον της ταινίας πιάνει νότες και επιρροές στον αέρα, ο ενήλικας θέλει να ξεπεράσει τον αλκοολισμό του ως αυτοβελτίωση, και κάπου στην πορεία το σενάριο (από τον σεναριογράφο του “Μπίλι Έλιοτ”) ακολουθεί πιστά, αναμενόμενα, κάθε Α-Β-Γ βήμα.

ΟΜΩΣ. Μπορεί η υπομονή καθενός για τέτοιου τύπου ιστορίες να διαφέρει, και προσωπικά έχω αρκετά μικρή ανοχή, όμως ακόμα κι έτσι, το φιλμ είναι ένα διαρκές πυροτέχνημα.

O Ντέξτερ Φλέτσερ καταφέρνει να αποδώσει την ιστορία του Έλτον μέσα από μια μουσική συρραφή σχεδόν 20 τραγουδιών του (έχασα κάπου το μέτρημα αλλά εκεί φτάνει ο απολογισμός), χωρίς ποτέ να τα τοποθετεί όλα με όμοιους, επαναλαμβανόμενους τρόπους. Από κομμάτια παιγμένα ζωντανά σε κάποιο λάιβ μέχρι δοκιμές σε πρόβες, κι από σχεδόν ντισνεϊκούς “τι θέλει η καρδιά μου!” ηρωικούς μονολόγους μέχρι εντυπωσιακά Broadway νούμερα που αδιαφορούν για δεσμούς ρεαλισμού, αυτό είναι ένα jukebox μιούζικαλ (βλέπει και “Mamma Mia! Here We Go Again”) που αντί να φοβάται τις υπερβάσεις, βουτά βαθιά μέσα τους, τις απολαμβάνει, τις φορά περήφανα μαζί με κάποια από τα αμέτρητα εβμληματικά κουστούμια του Έλτον.

Ο Τάρον Έγκερτον δεν καταφέρνει ποτέ να ζήσει ως αυτόνομος χαρακτήρας στο πανί (κάτι τα συνεχή νούμερα, κάτι τα σε ενοχλητικό βαθμό ατσαλάκωτα κουστούμια) όμως την ίδια στιγμή κατορθώνει έστω να μη χάνεται κάτω από την εξτραβαγκάνζα- είναι καλός σε έναν οριακά αδύνατο ρόλο, οδηγώντας τον ήρωά του μέσα από όλα τα δραματικά στάδια, τους πρώτες έρωτες, τον χειριστικό μάνατζερ, τον άστοχο γάμο, την άνοδο, τους εθισμούς. (Να αναφέρουμε πως η ταινία τουλάχιστον δεν φοβάται την γκέι διάσταση του ήρωά της, σε αντίθεση με Το Άλλο Πρόσφατο Βιογραφικό Μιούζικαλ, αλλά ταυτόχρονα δεν είναι αρκετά σεξουαική ή ερωτική γενικότερα.)

Είναι όμως τα τραγούδια, οι σεκάνς, οι μεταβάσεις, τα χρώματα, που πουλάνε το πακέτο. Ο Φλέτσερ κάνει πολύ καλή δουλειά στη συναισθηματική συνέπεια των set-pieces του, κι ίσως αυτό είναι αρκετό για να ξεφύγει από τη σκιά του “Bohemian Rhapsody”, ταινία την οποία τελείωσε δίχως credit όταν απολύθηκε ο σκηνοθέτης Μπράιαν Σίνγκερ. Είναι ένας αληθινά ατυχής διαχωρισμός καριέρας το να πρέπει να εξηγείς πως δεν είσαι ο σκηνοθέτης του “Bohemian Rhapsody” που έχει κατ’εξακολούθηση κατηγορηθεί για βιασμό ανηλίκων, αλλά ο άλλος, εκείνος που δεν αναγράφεται στα credits. Ίσως το “Rocketman” βοηθήσει.

Είναι σε κάθε περίπτωση ένα -έστω με κάποιον τρόπο- εφευρετικό οπτικά κομμάτι χολιγουντιανού βιογραφικού storytelling. Ήδη αναμένουμε την θεατρική του εκδοχή που αναπόφευκτα θα έρθει αν το παρόν φιλμ αποδειχθεί πετυχημένο.

Ο ΕΛΤΟΝ ΤΖΟΝ ΖΩΝΤΑΝΑ ΣΤΙΣ ΚΑΝΝΕΣ

Στο after party της πρεμιέρας του “Rocketman”, ο Έλτον Τζον ερμήνευσε ζωντανά δύο τραγούδια όπως έλεγαν κι οι φήμες καθόλη τη διάρκεια της μέρας. Στο ομώνυμο κομμάτι, εμφανίστηκε στη σκηνή του πάρτυ μαζί με τον Τάρον Έτζερτον.

Απέναντι από το ξενοδοχείο Majestic, στην πιο μεγάλη πλαζ της Κρουαζέτ, λίγο αφού έπεσε το φως της μέρας ξεκίνησε το πάρτυ και, κατά τις 11, ο Έλτον ανέβηκε στη σκηνή για μια ερμηνεία-“έκπληξη”. Φυσικά δεν ήταν έκπληξη για ένα σωρό φανς που, γνωρίζοντας τη φήμη, είχαν γεμίσει το χώρο έξω από τα κάγκελα που οριοθετούσαν το χώρο του πάρτυ. Η περιοχή του δρόμου ανάμεσα στο ξενοδοχείο και την αντικρυστή πλαζ, ιδίως ο χώρος κάτω από τους φοίνικες στην είσοδο της παραλίας, ήταν για ώρες γεμάτη με κόσμο που υπομονετικά περίμενε την σύντομη εμφάνιση του Έλτον, από ώρες νωρίτερα.

Αναμφίβολα ένα κάποιο συναισθηματικό highlight για την συχνά κυνική γκλαμουράτη πλευρά των Καννών.

ΖΟΜΠΙ, ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΕΜΠΟΡΙΟ

Η 2η μέρα του Διαγωνιστικού έφερε δύο ταινίες που με τον τρόπο τους πέτυχαν αμφότερες το σκοπό τους, συναισθηματικά και πολιτικά. Ο Κεν Λόουτς επιστρέφει στις Κάννες μετά τον δεύτερο Χρυσό Φοίνικά του, για το “Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ” με το “Sorry We Missed You”. Το οικογενειακό δράμα εστιάζει σε ένα παντρεμένο ζευγάρι με παιδιά το οποίο έχοντας βουτηχτεί στα χρέη μετά και την κρίση του ‘08, έχει απόλυτη ανάγκη ό,τι δουλειά μπορέσει να προκύψει, ζώντας από πληρωμή σε πληρωμή, δίχως σταθερή εργασία, δέσμιοι σε κάθε εκμεταλλευτική πρόταση και “ευκαιρία” προκύψει. Αυτή η διαδικασία όπως είναι ευνόητο, δυσχεραίνει την καθημερινότητά τους, δημιουργώντας διαρκείς εντάσεις εντός του σπιτιού. Ο Λόουτς ακολουθεί και πάλι μια απλή σημερινή πραγματικότητα, στην οποία ένα παραμικρό απρόσμενο πρόβλημα μπορεί να τινάξει στον αέρα την οικονομία και την ισορροπία ενός σπιτικού, μέσα σε μια οικονομική πραγματικότητα που μοιάζει όλο και λιγότερο συντηρήσιμη. Είναι πιο χαμηλών τόνων από την προηγούμενη δουλειά του, μια μάλλον καλύτερη ταινία, αλλά που δύσκολα θα φτάσει ξανά στον Φοίνικα. Δεν έχει και σημασία- αυτός είναι ο Λόουτς και το σινεμά του, και καλώς υπάρχει ακόμα κι αν δεν φέρνει κάτι κινηματογραφικά φρέσκο.

Νωρίτερα, το απόγευμα, η Μάτι Ντιόπ (ηθοποιός στο σκηνοθετικό της ντεμπούτο) έγινε η πρώτη μαύρη γυναίκα με ταινία στο Διαγωνιστικό των Καννών. Η Γαλλο-σενεγαλέζικη ταινία “Atlantics” ξεκινά με μια ιστορία έρωτα και βίαιοι χωρισμού, διαδραματιζόμενη σε ένα Ντακάρ βουτηγμένο στο νέφος, την ομίχλη, καδραρισμένο από μακριά από τη Ντιόπ σαν περίπου ένα θαλάσσιο βασίλειο σε παρακμή. Ένας τεράστιος, φουτουριστικός πύργος χτίζεται στην άκρη της πόλης από εργάτες που παραμένουν για καιρό απλήρωτοι, μέχρι που μια μέρα στην απόγνωση, αποχωρούν για την Ισπανία σε αναζήτηση άλλων ευκαιριών. Ανάμεσά τους ο Σουλεϊμάν, τον οποίο έχει ερωτευτεί η νεαρή Άντα, που όμως είναι λογοδοσμένη στον πλούσιο Ομάρ. Όταν ο Σουλεϊμάν φεύγει δίχως αντίο, η Άντα πέφτει σε κατάθλιψη, αναζητώντας την ταυτότητά της σε ένα κόσμο φτιαγμένο για να περιορίζει τις νέες γυναίκες, τις ευκαιρίες τους, την κατεύθυνσή τους, τις επιλογές τους.

Η Ντιόπ χτίζει ένα ολόδικό της σύμπαν, με τη βοήθεια μιας απίστευτης διεύθυνσης φωτογραφίας, που αποδίδει ένα φαινομενικά κλασικής σύλληψης στόρι ως μιας ανατριχιαστική ιστορία φαντασμάτων για χαμένους έρωτες σε αποπνικτικές κοινωνίες. Η θάλασσα, τεράστια, δίχως όρια, απειλητική, βρίσκεται παρούσα σε κάθε χιλιοστό του φιλμ, είτε στο περιθώριο της εικόνας, είτε ως ήχο στα αυτιά μας, είτε ως background κάποιας βαθιάς εξομολόγησης. Η ατμόσφαιρα είναι πυκνή, γεμάτη απόκοσμη υγρασία. Και στο μέσον αυτού του παρηκμασμένου φουτουριστικού βασιλείου, η Άνα αναρωτιέται αν ο Σουλεϊμάν έχει γυρίσει κρυφά κοντά της, όπως υποπτεύεται η αστυνομία μετά από μια πράξη εμπρησμού. Η ταινία σταδιακά μετατοπίζεται προς το μεταφυσικό με τρόπους ανατριχαστικούς και συγκινητικούς, κι αν το σενάριο σίγουρα χωρούσε σφίξιμο σε σημείο και μια κάποια καθαρότητα σε στιγμές-κλειδιά της 3ης πράξης, ο τρόπος που μπλέκει η Ντιόπ συναίσθημα, ταυτότητα, μεταφυσικά στοιχεία και ταξικό αδιέξοδο κάνει αυτή την -στην ουσία- ιστορία φαντασμάτων ένα οπτικά εντυπωσιακό και αναμφίβολα συγγενικό προς το σινεμά της Κλερ Ντενί φιλμικό ποίημα. Μπορεί εύκολα να δει κανείς σημεία βελτίωσης, όμως πρόκειται για μια νέα δημιουργό που έχει ιδέες- οπτικές, ρυθμικές, θεματικές.

Σήμερα η μεγάλη πρεμιέρα είναι η νέα ταινία του Πέδρο Αλμοδόβαρ αλλά και ο “Μικρός Τζο” της Τζέσικα Χάουσνερ που περιμένουμε με μεγάλο ενδιαφέρον. Όσο για τις προαναφερθείσες ταινίες, η σκηνοθέτης Μάτι Ντιόπ αλλά και οι πρωταγωνιστές της ταινίας του Κεν Λόουτς, Κρις Χίτσενς και Ντέμπι Χάνιγουντ, θα μας μιλήσουν αυτές τις μέρες, οπότε θα μπορέσετε να διαβάσετε ακόμα περισσότερα.

*Το 72ο Φεστιβάλ Καννών διεξάγεται 14-25 Μαϊου και το News 24/7 σας φέρνει καθημερινές ανταποκρίσεις.

*Info: Το “Rocketman” κυκλοφορεί στις 30 Μαϊου σε διανομή Odeon. Το “Sorry We Missed You” έχει διανομή Feelgood. Το “Atlantics” αναζητά διανομή.