Κάννες made in Greece: Οι ελληνικές ταινίες στην ιστορία του Διαγωνιστικού του Φεστιβάλ Καννών

Επιμέλεια: Μανώλης Κρανάκης

Παρά την γενική πεποίθηση, η ελληνική παρουσία στην ιστορία του Φεστιβάλ Καννών δεν είναι μόνο ισχυρή αλλά και σχεδόν διαρκής, αφού η πρώτη ελληνική ταινία που διεκδίκησε το Μεγάλο Βραβείο του Φεστιβάλ (ο Χρυσός Φοίνικας λανσαρίστηκε το 1955) μας γυρίζει πίσω στο 1951.

Χωρίς να συνυπολογίζουμε τις πολυάριθμες ελληνικές συμμετοχές τόσο στο παράλληλο επίσημο πρόγραμμα «Ενα Κάποιο Βλέμμα», αλλά και στα παράλληλα προγράμματα «Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών» και «Εβδομάδα Κριτικής», αλλά και στο Διαγωνιστικό Τμήμα των Ταινιών Μικρού Μήκους, το επίσημο Διαγωνιστικό Πρόγραμμα των Καννών ακολούθησε το ρεύμα που είχε το ελληνικό σινεμά μέσα στις δεκαετίες.

Τη μόδα, δηλαδή, που ήθελε το ελληνικό σινεμά να διαπρέπει στα 50s και τα 60s (με τον Μιχάλη Κακογιάννη να πρωτοστατεί και να έχει μέχρι και σήμερα το απόλυτο ρεκόρ συμμετοχών στο Διαγωνιστικό Πρόγραμμα των Καννών), πριν το Φεστιβάλ γίνει προσωπική υπόθεση του Θόδωρου Αγγελόπουλου (στα 80s και τα 90s), φτάνοντας μέχρι και την ύψιστη διάκριση το 1998 με το Χρυσό Φοίνικα για το «Μια Αιωνιότητα και Μια Μέρα». Αν και για πολλούς, η ελληνική παρουσία στις Κάννες θα συνοψίζεται πάντα στο μυθικό πάρτι του «Ποτέ την Κυριακή» και στα 5000 πιάτα που φημολογείται ότι έσπασαν με αστείρευτο greek kefi.

Αυτές είναι οι ελληνικές συμμετοχές στο Διαγωνιστικό Τμήμα του Φεστιβάλ Καννών:

1951 – H Τελευταία Αποστολή του Νίκου Τσιφόρου / Παραγωγή της Φίνος Φιλμς από το 1947, η πρώτη ταινία του Νίκου Τσιφόρου σε σενάριο δικό του με πρωταγωνιστές τη Σμαρούλα Γιούλη, τον Βασίλη Διαμαντόπουλο και τη Μιράντα Μυράτ σε μια ιστορία που διαδραματίζεται μέσα στα χρόνια του πολέμου με αφορμή ένα φόνο που ξετυλίγει το νήμα μιας οικογενειακής τραγωδίας προδοσίας και εγκλήματος.

1952 – Νεκρή Πολιτεία του Φρίξου Ηλιάδη / Μελόδραμα στην ελληνική επαρχία με βεντέτες και μια νεαρή Ειρήνη Παππά στο πλευρό του Νίκου Τζόγια.

1954 – Κυριακάτικο Ξύπνημα του Μιχάλη Κακογιάννη / Το ντεμπούτο του Μιχάλη Κακογιάννη με την Ελλη Λαμπέτη και τον Δημήτρη Χορν.

1955 – Στέλλα του Μιχάλη Κακογιάννη / Από τις πιο περιπετειώδεις συμμετοχές της Ελλάδας, καθώς η ταινία υπήρξε ανάμεσα στα φαβορί για το Χρυσό Φοίνικα (την πρώτη χρονιά που λανσαρίστηκε ως βραβείο, αντικαθιστώντας το Μεγάλο Βραβείο του Φεστιβάλ, όπως λεγόταν μέχρι τότε), ενώ θεωρούνταν σίγουρο το βραβείο ερμηνείας για την πρωτοεμφανιζόμενη τότε Μελίνα Μερκούρη. Οπως αναφέρει η ιστορία η Αϊσα Μιράντα, μέλος της επιτροπής έδωσε στη Μερκούρη ένα ειδικό βραβείο «Isa Miranda» για την ερμηνεία της. Στο ίδιο φεστιβάλ η Μερκούρη γνώρισε τον Ζιλ Ντασέν που κέρδισε το βραβείο σκηνοθεσίας για το «Ριφιφί».

1956 – Το Κορίτσι με τα Μαύρα του Μιχάλη Κακογιάννη / Τρίτη ταινία του Κακογιάννη στην τρίτη συνεχόμενη χρονιά του στις Κάννες.

1958 – Το Τελευταίο Ψέμα του Μιχάλη Κακογιάννη / Ελλη Λαμπέτη και Μιχάλης Κακογιάννης ξανά στο Διαγωνιστικό των Καννών.

Διαβάστε ακόμη: Αυτό είναι το επίσημο πρόγραμμα του 68ου Φεστιβάλ Καννών

1959 – Ματωμένο Ηλιοβασίλεμα του Ανδρέα Λαμπρινού / Μελόδραμα με τσέλιγκες και τουρίστριες, πρωταγωνιστούν ο Σπύρος Φωκάς, η Εφη Οικονόμου και η Κάκια Αναλυτή. Ο Ανδρέας Λαμπρινός, παραγωγός και σκηνοθέτης είναι πιο γνωστός για το «Διακοπές στην Αίγινα».

1960 – Ποτέ την Κυριακή του Ζιλ Ντασέν / Η Μελίνα επιστρέφει στις Κάννες, κερδίζει εξ ημισείας με τη Ζαν Μορό για το «Moderato Cantabile» το βραβείο γυναικείας ερμηνείας και αφήνει εποχή με το ελληνικό γλέντι που ακολούθησε την προβολή της ταινίας με Ζαμπέτα στο μπουζούκι και αμέτρητα σπασμένα πιάτα.

1961 – Μανταλένα του Ντίνου Δημόπουλου / Η σειρά της Αλίκης Βουγιουκλάκη να πατήσει το χώμα των Καννών με μια από τις πιο ωραίες της ταινίες, αφού η ίδια δεν κατάφερε να πάει μετά από πιέσεις του Φίνου που νόμιζε πως θα την χάσει, παρόλο το γεγονός πως σε διεθνές επίπεδο υπήρχε έντονο ενδιαφέρον για τη νέα πρωταγωνίστρια λόγω της τότε φημολογούμενης σχέσης της με τον Κωνσταντίνο.

1961 – Χαμένο Κορμί του Μιχάλη Κακογιάννη / Την ίδια χρονιά με τη «Μανταλένα» επιστρέφει και ο μόνιμος των Καννών, Μιχάλης Κακογιάννης με μια ιταλική παραγωγή, αλλά με επίσημη χώρα την Κύπρο, πρωταγωνιστές τον Βαν Χέφλιν και την Ελλη Λαμπέτη και την ιστορία ενός πλούσιου Αμερικάνου ναυαγού που αναμένοντας τη σωτηρία επιστρέφει στη ζωή του, τη σχέση του με τη γυναίκα του.

1962 – Ηλέκτρα του Μιχάλη Κακογιάννη / Ξανά για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, ο Μιχάλης Κακογιάννης φέρνει στις Κάννες την «Ηλέκτρα» και κερδίζει ένα Μεγάλο Τεχνικό Βραβείο αλλά και Βραβείο Καλύτερης Κινηματογράφικης Μεταφοράς.

1963 – Ουρανός του Τάκη Κανελλόπουλου / Το ντεμπούτο του Τάκη Κανελλόπουλου, ένα αντιπολεμικο έπος με αληθινές ιστορίες ανθρώπων από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

1964 – Τα Κόκκινα Φανάρια του Βασίλη Γεωργιάδη / Με ensemble καστ και φόντο την Τρούμπα, η ταινία που έφτασε μέχρι τις υποψηφιότητες για το Οσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας.

1965 – Προδοσία του Κώστα Μανουσάκη / Σε σενάριο του ίδιου του Κώστα Μανουσάκη και του μεταφραστή Αρη Αλεξάνδρου, ένας αντιπολεμικός ύμνος για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που οι φήμες θέλουν να εξαγριώνει τους κριτικούς στο Φεστιβάλ με την κατηγορία ότι υμνεί τον ναζισμό.

1969 – Z του Κώστα Γαβρά / Με τη σημαία της Γαλλίας κατέβηκε η ταινία στο Φεστιβάλ Καννών για να κερδίσει ομόφωνα το Βραβείο της Επιτροπής και το Βραβείο Ανδρικού Ρόλου για τον Ζαν Λουί Τρεντινιάν. Ελλήνική καταχρηστικά λόγω καταγωγής του Γαβρά και θέματος. Και οι επόμενες δύο συμμετοχές του Γαβρά είχαν γαλλική («Section – Speciale» το 1975) και αμερικάνικη («O Aγνοούμενος» – Χρυσός Φοίνικας το 1982) ταυτότητα. Το «Ζ» θα κέρδιζε αργότερα το Οσκαρ Καλύτερης Ξένης Ταινίας με τη σημαία της Αλγερίας.

1977 – Ιφιγένεια του Μιχάλη Κακογιάννη / Δεύτερη φορά με τραγωδία μετά την «Ηλέκτρα», ο Κακογιάννης διεκδικεί το Χρυσό Φοίνικα. Το 1971 είχαν προβληθεί εκτός Διαγωνιστικού Προγράμματος και οι «Τρωάδες».

1977 – Οι Κυνηγοί του Θόδωρου Αγγελόπουλου / Εχοντας ήδη βρεθεί στις Κάννες με τις «Μέρες του ’36» σε παράλληλο πρόγραμμα και εχοντας βραβευθεί με το «Θίασο» σε παράλληλο πρόγραμμα των Καννών το 1975 από τη Διεθνή Ενωση Κριτικών Κινηματογράφου και έχοντας χάσει μια θέση στο Διαγωνιστικό Τμήμα λόγω κρατικής παρέμβασης, ο Αγγελόπουλος κάνει το ντεμπούτο του στο Διαγωνιστικό Πρόγραμμα με τους «Κυνηγούς» το 1977.

1978 – Κραυγή Γυναικών του Ζιλ Ντασέν / Με ελληνικό «διαβατήριο» φτάνει στις Κάννες η ταινία που βρίσκει τη Μελίνα Μερκούρη δίπλα στην Ελεν Μπέρνστιν και τον Ντασέν να προσπαθεί να κάνει κάτι σαν μια σύγχρονη τραγωδία.

Διαβάστε ακόμη: Οταν η Ζαν Μορό ξανασυνάντησε τον Θόδωρο Αγγελόπουλο!

1984 – Ταξίδι στα Κύθηρα του Θόδωρου Αγγελόπουλου / Το 1984 αρχίζουν και τα βραβεία για τον Θόδωρο Αγγελόπουλο. Βραβείο Σεναρίου στον ίδιο, τον Τονίνο Γκουέρα και τον Θανάση Βαλτινό και Βραβείο της Διεθνούς Ενωσης Κριτικών Κινηματογράφου που μοιράστηκε μαζί με το «Παρίσι, Τέξας», το Χρυσό Φοίνικα εκείνης της χρονιάς.

1991 – Το Μετέωρο Βήμα του Πελαργού του Θόδωρου Αγγελόπουλου / Τρίτη συμμετοχή του Αγγελόπουλου στο Διαγωνιστικό Τμήμα των Καννών.

1995 – To Βλέμμα του Οδυσσέα του Θόδωρου Αγγελόπουλου / Φαβορί για το Χρυσό Φοίνικα, το φιλμ κέρδισε το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής. Ο Αγγελόπουλος, φανερά απογοητευμένος δήλωσε «Αν αυτό είναι που πρέπει να μου δώσετε, δεν έχω τίποτα να πω» κατά την παραλαβή του βραβείου. Η ταινία μοιράστηκε και το Βραβείο της Διεθνούς Ενωσης Κριτικών Κινηματογράφου μαζί με το «Γη και Ελευθερία» του Κεν Λόουτς.

1998 – Μια Αιωνιότητα και Μια Μέρα του Θόδωρου Αγγελόπουλου / Ο Μάρτιν Σκορσέζε, Πρόεδρος της κριτικής επιτροπής, απονέμει τον (ομόφωνο) Χρυσό Φοίνικα στον Θόδωρο Αγγελόπουλο, τον μόνο μέχρι σήμερα που έχει απονεμηθεί σε Ελλληνα σκηνοθέτη. Η ταινία κερδίζει και το Βραβείο της Οικουμενικής Επιτροπής.

Δείτε την απονομή του Χρυσού Φοίνικα στον Θόδωρο Αγγελόπουλο:

Διαβάστε ακόμη:

Το Φεστιβάλ των Καννών κατά τον Λεός Καράξ!

Κάννες 2015: Κυριολεκτικά τέλεια ομορφιά και στο τρέιλερ του «Youth» του Πάολο Σορεντίνο

To «The Lobster» του Γιώργου Λάνθιμου στο Διαγωνιστικό Τμήμα του 68ου Φεστιβάλ Καννών