Όσκαρ 2018: Όταν οι Έλληνες φλέρταραν ή και κέρδισαν το χρυσό αγαλματάκι

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ πόσες φορές ακούστηκε ελληνικό όνομα στην αίθουσα απονομής των βραβείων όσκαρ; Όσο κι αν η Ελλάδα μοιάζει μικρή για να φτάσει ως την άλλη άκρη του Ατλαντικού, αρκετοί καλλιτέχνες σε διάφορα πόστα γύρω από το θαύμα της έβδομης τέχνης με ελληνικό όνομα φλέρταραν ή και κέρδισαν το χρυσό αγαλματίδιο στα 90 χρόνια του θεσμού. Πριν την απονομή των Όσκαρ 2018, αναζητάμε τους Έλληνες των βραβείων, προκειμένου να αναπολήσουμε τα μαγικά ’60s και να θυμηθούμε και πάλι τον υπέροχο κύριο Λάνθιμο (μεταξύ άλλων).

Ας ξεκινήσουμε από το βραβείο καλύτερης ταινίας. Πρώτος με ελληνική καταγωγή που βρέθηκε μεταξύ των “μνηστήρων” του Όσκαρ ο Ηλία Καζάν με την ταινία “ America, America” το 1963. Ένα χρόνο αργότερα, στην ίδια κατηγορία ακούστηκε το όνομα του Μιχάλη Κακογιάννη για τον “ Αλέξη Ζορμπά”.

Πέρασαν 30 χρόνια για να επιστρέψει ελληνικό όνομα στην συγκεκριμένη κατηγορία. Ο Τζορτζ Μίλερ, το πατρικό του όνομα είναι Μιλιώτης και κατάγεται από τα μαγευτικά Κύθηρα, προτάθηκε για την ταινία Babe (1995), αλλά και για το Mad Max: Fury Road πριν από δύο χρόνια. Τέλος, ο Alexander Payne, γεννημένος στη Νεμπράσκα από Ελληνίδα μητέρα, βρέθηκε μεταξύ των υποψηφίων καλύτερης ταινίας με το φιλμ “Οι Απόγονοι” (2011).

O Ελία Καζάν (δεύτερος από αριστερά) με το βραβείο ανά χείρας (1955) – Apimages

Από τις 10 φορές που ελληνικό όνομα βρέθηκε στην βαρύνουσα κατηγορία καλύτερης σκηνοθεσίας, ένας μόνο έφυγε με το βραβείο και μάλιστα δύο φορές. Ο Ηλία Καζάν ή Ηλία Καζαντζόγλου όπως ήταν το όνομά του, σημάδεψε μια ολόκληρη εποχή στο αμερικανικό σινεμά, κέρδισε πέντε υποψηφιότητες, εκ των οποίων δύο μετουσιώθηκαν στο βαρύτιμο βραβείο. Ο σκηνοθέτης με καταγωγή από το Φανάρι κέρδισε το Όσκαρ το 1948 για την ταινία “ Συμφωνία Κυριών” και το 1955 για το “ Λιμάνι της αγωνίας”.  Υποψήφιοι στην κατηγορία αυτή βρέθηκαν ο Μιχάλης Κακογιάννης το 1964 με τον θρυλικό “Αλέξη Ζορμπά” και ο Κώστας Γαβράς το 1969 για το “Ζ” του Βασίλη Βασιλικού.

Δια χειρός Μάρλον Μπράντο, ο Ελία Καζάν παραλαμβάνει το αγαλματίδιο το 1955:

Τρεις φορές έφτασε στην πηγή ο Alexander Payne με τα “ Πλαγίως”, “Οι Απόγονοι” και “Νεμπράσκα” χωρίς να πει νερό. Προτεινόμενη για όσκαρ σκηνοθεσίας ήταν και η ταινία  Mad Max: Fury Road, του Τζορτζ Μίλερ.

Ως αμιγώς ελληνική ταινία, που διαγωνίστηκε στην κατηγορία των ξενόγλωσσων φιλμ, η Ελλάδα είδε δημιουργήματά της πέντε φορές χωρίς να αποσπάσει ποτέ το βραβείο. Το 1962, ο Μιχάλης Κακογιάννης και η “ Ηλέκτρα” με τους Ειρήνη Παππά και Γιάννη Φέρτη βρέθηκαν υποψήφιοι. Ένα χρόνο αργότερα, ο Βασίλης Γεωργιάδης σκηνοθετεί τα θρυλικά σήμερα “Κόκκινα Φανάρια” και η ταινία φτάνει ως την Αμερικανική Ακαδημία. Το 1965, ο ίδιος θα επιστρέψει στα Όσκαρ με το ελληνικό “γουέστερν” “Το χώμα βάφτηκε κόκκινο”. Στη συνέχεια στην κατηγορία αυτή θα βρεθεί εκ νέου ο Μιχάλης Κακογιάννης με άλλη μια ταινία εμπνευσμένη από την αρχαία τραγωδία, την “Ιφιγένεια”. Η πιο πρόσφατη υποψηφιότητα ελληνικής ταινίας ήταν το 2010, για την ταινία “ Κυνόδοντας” του Γιώργου Λάνθιμου.

H ανακοίνωση των υποψηφιοτήτων για τον Α’ γυναικείο ρόλο:

Στο πεδίο της υποκριτικής η μόνη Ελληνίδα που κατάφερε να πάρει υποψηφιότητα για Α’ γυναικείο ρόλο στα 90 χρόνια των Όσκαρ ήταν η Μελίνα Μερκούρη για την ταινία “ Ποτέ την Κυριακή” το 1960. Ωστόσο, στους υποστηρικτικούς ρόλους υπήρξαμε πιο παραγωγικοί και με σημαντικές νίκες. Ο Τζοτζ Τσακίρης, αν και υποδύθηκε τον Πορτορικανό στο μιούζικαλ West Side Story που τον έκανε διάσημο στα πέρατα του κόσμου, ήταν ελληνικής καταγωγής και ο ηθοποιός που κέρδισε το όσκαρ β’ ανδρικού ρόλου το 1961. Τέλι Σαβάλας και Κρις Σάραντον (έχει χαρίσει τη φωνή του στον Τζακ από την δημοφιλή ταινία κινουμένων σχεδίων “Εφιάλτης πριν τα Χριστούγεννα”) απέσπασαν μια υποψηφιότητα έκαστος, για τον “Βαρυποινίτη του Αλκατράζ” (1962) ο πρώτος και την “Σκυλίσια μέρα” (1975) ο δεύτερος.

Παρακολουθήστε την ανακοίνωση της βράβευσης του Τζορτζ Τσακίρης από το μακρινό 1962:

Στην κατηγορία του β’ γυναικείου ρόλου, όσες φορές μια Ελληνίδα προτάθηκε, έφυγε και με το αγαλματίδιο. Η πρώτη Ελληνίδα που προτάθηκε και κέρδισε το Όσκαρ ήταν η Κατίνα Παξινού, για την μοναδική της ερμηνεία στο “Για ποιον χτυπά η καμπάνα” το 1944. 43 χρόνια αργότερα, η ομογενής Olympia Dukakis κρατούσε το ίδιο βραβείο για την ταινία “Κάτω από τη λάμψη του φεγγαριού”.

H Olympia Dukakis κρατά το αγαλαματίδιο στο χέρι για την ταινία “Κάτω από τη λάμψη του Φεγγαριού” (AP Images)

Δείτε το ντοκουμέντο της παραλαβής του χρυσού αγαλματιδίου από την Ελληνίδα ηθοποιό το 1944:

Η ελληνική φαντασία και δημιουργικότητα στη συγγραφή κατάφερε πολλάκις να διαπεράσει την Ακαδημία του αμερικανικού κινηματογράφου και ορισμένες από αυτές, έφυγε με το βραβείο. Στο βραβείο Όσκαρ πρωτότυπου σεναρίου η ταινία “America, America” το 1963 και το “Λορέντζο” (του Τζορτζ Μίλερ) το 1992 έφτασαν στο κόκκινο χαλί. Και 14 χρόνια μετά, ο Γιώργος Λάνθιμος με την εφευρετικότητα και την μοναδική του οπτική κέρδισε μια υποψηφιότητα, μαζί με τον Ευθύμη Φιλίππου για το σενάριο της ταινίας “Αστακός”.

Στο Όσκαρ διασκευασμένου σεναρίου μετράμε επτά υποψηφιότητες από τον Αλέξη Ζορμπά το 1964, στις ταινίες “Ζ” και “ Αγνοούμενος” του Γαβρά το 1969 και 1982, αλλά και για το “Babe” με τις περιπέτειες του ομώνυμου γουρουνιού, του Τζορτζ Μίλερ το 1995. Προτεινόμενες στην κατηγορία ήταν επίσης, τρεις ταινίες του Alexander Payne, η “Εκλογή”, το “Πλαγίως” και οι “Απόγονοι”. Ποιοι έφυγαν με το βραβείο; Ο Κώστας Γαβράς το 1982 και ο Alexander Payne δύο φορές το 2004 και το 2011.

Η ελληνική μουσική έχει κερδίσει βραβείο όσκαρ περισσότερες της μίας φοράς. Πρώτος απέσπασε το αγαλματίδιο ο Μάνος Χατζιδάκις ντύνοντας αρμονικά την Μελίνα στο “ Ποτέ την Κυριακή” και καθιστώντας τον Πειραιά ίσως το πιο τραγουδισμένο λιμάνι του κόσμου. Τα “Παιδιά του Πειραιά” κέρδισαν το αγαλματίδιο το 1960. Το 1981, ο Βαγγέλης Παπαθανασίου επανέλαβε το θρίαμβο με τη μουσική του για την βρετανική ταινία “Οι Δρόμοι της φωτιάς”.

Δείτε την επεισοδιακή ανακοίνωση της νίκης, κατά την οποία ο Μάνος Χατζιδάκις δεν βρισκόταν παρών:

Το 1964, μέσα από την ταινία που έμαθε το συρτάκι σε όλο τον κόσμο, το φιλμ για τη ζωή του Αλέξη Ζορμπά, αναδείχτηκε και το ταλέντο του Βασίλη Φωτόπουλου, ζωγράφου, σκηνοθέτη και σκηνογράφου. Ο Έλληνας καλλιτέχνης κέρδισε το όσκαρ καλλιτεχνικής διεύθυνσης και συνεργάστηκε δύο χρόνια αργότερα και με τον Φράνσις Φροντ Κόπολα.

Σε ό, τι αφορά την κατηγορία φωτογραφίας, μια ήταν η υποψηφιότητα με ελληνικό άρωμα, εκείνη του Φαίδωνα Παπαμιχαήλ, ο οποίος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1962 και μεγάλωσε στις ΗΠΑ. Ο Παπαμιχαήλ υπήρξε προτεινόμενος το 2013 για την ταινία “Νεμπράσκα”.

H Theoni V. Aldredge με το όσκαρ ενδυματολογίας για τον υπέρχο Γκάτσμπι (1974) Apimages

Σημαντική ήταν η παρουσία της Ελλάδας όμως και στο βραβείο καλύτερων κοστουμιών. Από τις έξι συνολικά υποψηφιότητες, η Θεώνη Βαχλιώτη ή Theoni V. Aldredge ήταν εκείνη που κέρδισε τελικά για το “The Great Gatsby” το 1974. Η Theoni γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα και ταξίδεψε στην Αμερική το 1949. Εργάστηκε συστηματικά στο Broadway και προτάθηκε πρώτη φορά για Όσκαρ για τα κοστούμια της ταινίας “Ποτέ την Κυριακή” το 1960 και Φαίδρα το 1962.

Ελληνίδα όμως κρύβεται και πίσω από την ταινία “The Devil Wears Prada” που υπήρξε το 2007 προτεινόμενη για το όσκαρ αυτό. Η εκκεντρική Πατρίσια Φιλντς μεταμόρφωσε ενδυματολογικά την Μέριλ Στριπ και την Αν Χάθαγουει στην ταινία που καυτηρίαζε τον αδυσώπητο χώρο της μόδας. Τέλος, η Αμερικανίδα Mary Zophres με καταγωγή από τα Γιάννενα απέσπασε το 2010 και το 2016 από μία υποψηφιότητα για το “ True Grit” και το “La La Land” αντίστοιχα.

Πρέπει να ξέρετε πως η Ελλάδα έχει να υπερηφανεύεται πως έχει κερδίσει βραβείο για ταινία κινουμένων σχεδίων. Από την παγωμένη Ανταρκτική, το “Happy Feet” σε σκηνοθεσία Τζορτζ Μίλερ ήταν ο νικητής της κατηγορίας το 2006.

H Δάφνη Μαντζιαράκη, τρίτη από αριστερά, στην τελετή απονομής, όπου ήταν υποψήφια το 2016 Apimages

Επίσης, ο Λουί Ψυχογιός, κινηματογραφιστής με καταγωγή από την Πελοπόννησο (ο πατέρας του μετανάστευσε κατά τον Β’ Π.Π.) ήταν το νικητής στην κατηγορία Ντοκιμαντέρ το 2009 για το φιλμ “Ο Όρμος”. Το βραβείο καλύτερου ντοκιμαντέρ, αυτή τη φορά για την κατηγορία μικρού μήκους διεκδίκησε το 2016, η Δάφνη Ματζιαράκη για το 4,1 Miles. Το φιλμ παρουσίαζε το ρόλο των Ελλήνων ψαράδων κατά τη διάρκεια της προσφυγικής κρίσης στο Αιγαίο.

Θέλεις βραβευμένες ταινίες; Δες NOVA!

Απόλαυσε ταινίες που σάρωσαν τα βραβεία σε Αμερική και Ευρώπη. Και ταινίες που ήδη κλέβουν την παράσταση στο χορό των φετινών βραβείων σε Α’ προβολή: Τρεις Πινακίδες έξω από το Έμπινγκ στο Μιζούρι, Wonder, Η Μορφή του Νερού, The Disaster Artist, The Greatest Showman