Όταν ο Ζαν Λυκ Γκοντάρ υποκλίθηκε στην Ελλάδα – “Θα έπρεπε να την ευχαριστήσουμε”

Πριν από οκτώ χρόνια η Ταινιοθήκη της Ελλάδας είχε διοργανώσει σε συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο και το Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του ΕΚΠΑ ένα μεγάλο αφιέρωμα στον σπουδαίο Ζαν – Λυκ Γκοντάρ που μας “άφησε” σε ηλικία 91 ετών. Πολλές από τις ταινίες προβλήθηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα, από την πρώτη μικρού μήκους “Operation Beton” που ο Γκοντάρ σκηνοθέτησε σε ηλικία 24 ετών, μέχρι και το περίφημο “Histoire (s) du cinema” που ολοκληρώθηκε το 1998 και διαρκεί 266 λεπτά.

Το εν λόγω αφιέρωμα ήταν και το μεγαλύτερο που έγινε στη χώρα μας για τον πρωτοπόρο της Nouvelle Vague που τόσο αγάπησε και ύμνησε στις δηλώσεις του, την Ελλάδα.

Το 2011, στις απαρχές της κρίσης, τότε που το αφήγημα του “τεμπέλη Έλληνα” έβρισκε χώρο σε δυτικά στόματα, ο σκηνοθέτης απαντούσε στο περιοδικό “Les Ιnrockuptibles”, με αφορμή την αναφορά στην οικονομική κρίση της χώρας μας που έγινε στην ταινία του “Film Socialism”:

“Θα έπρεπε να ευχαριστούμε την Ελλάδα. Η Δύση οφείλει πολλά στην Ελλάδα, τη χώρα της φιλοσοφίας, της δημοκρατίας, της αρχαίας τραγωδίας. Ξεχνάμε πάντα τους δεσμούς ανάμεσα στην τραγωδία και στη δημοκρατία. Χωρίς τον Σοφοκλή δεν θα υπήρχε ο Περικλής. Χωρίς τον Περικλή δεν θα υπήρχε ο Σοφοκλής. Ο κόσμος της τεχνολογίας μέσα στον οποίο ζούμε χρωστά τα πάντα στην Ελλάδα.

Ποιος εφηύρε τη λογική; Ο Αριστοτέλης. Ο Α ισχυρίζεται το Β. Ο Α διαθέτει θετικό χαρακτηριστικό. Αρα ο ισχυρισμός Β είναι αληθινός. Αφού το είπε ο Αριστοτέλης έτσι θα είναι. Λογική. Είναι αυτό που οι κυρίαρχες δυνάμεις ολημερίς φροντίζουν ώστε να μην υπάρχει καμία αντίδραση, ώστε να λειτουργούμε κάτω από μια ίδια λογική .

Σωστά είχε πει η γερμανοεβραία συγγραφέας Χάνα Αρεντ ότι η λογική παροτρύνει τον ολοκληρωτισμό. Επομένως όλος ο κόσμος χρωστά χρήματα στην Ελλάδα. Αυτή η χώρα θα μπορούσε να απαιτήσει εκατομμύρια των εκατομμυρίων από όλους για τα συγγραφικά δικαιώματα των αρχαίων. Και θα ήταν απολύτως λογικό να της δοθούν. Αμέσως. Οι Ελληνες επίσης κατηγορούνται ως ψεύτες. Αυτό μου θυμίζει έναν παλιό συλλογισμό που μαθαίναμε στο σχολείο: ο Επαμεινώνδας είναι ψεύτης και εφόσον όλοι οι Ελληνες είναι ψεύτες, άρα ο Επαμεινώνδας είναι Ελληνας. Δεν έχουμε προχωρήσει και πολύ από τότε “.

Tην ίδια χρονιά, το 2011 και πάλι, σε δηλώσεις του στον Guardian έλεγε άλλωστε, με αφορμή τη κυκλοφορία της ίδιας ταινίας:

“Ο Αριστοτέλης ήταν εκείνος που διατύπωσε το μεγάλο «επομένως». Για παράδειγμα, «δεν με αγαπάς, επομένως…». Χρησιμοποιούμε αυτή τη λέξη εκατομμύρια φορές, για να λάβουμε τις πιο σημαντικές αποφάσεις. Ήρθε ο καιρός να αρχίσουμε να πληρώνουμε για αυτό… Αν κάθε φορά που χρησιμοποιούμε την λέξη πληρώνουμε δέκα ευρώ, η κρίση θα τελειώσει σε μια μέρα”.

Στην εν λόγω ταινία του (Film Socialisme) ο Γκοντάρ, με αφορμή μια κρουαζιέρα στη Μεσόγειο, με διάφορους σταθμούς από Νάπολη και Ελλάδα μέχρι Αίγυπτο, έβρισκε εκ νέου την ευκαιρία να μιλήσει για το σύγχρονο κόσμο μας και τα πολιτικά, οικονομικά και ηθικά του προβλήματα, στη λογική που διέπει ολόκληρη την καριέρα του.

Το παραλειπόμενο από τη ταινία είναι πως παρόλο που ένας από τους έξι σταθμούς στο κρουαζιερόπλοιο του Γκοντάρ, είναι η Ελλάδα, ο αριθμός των αντίστοιχων πλάνων είναι αναλογικά μικρός σε σχέση με τους υπόλοιπους πέντε προορισμούς. Αυτό συμβαίνει, διότι σύμφωνα με την παραγωγή, όταν ο Γάλλος σκηνοθέτης απευθύνθηκε στους αρμόδιους Έλληνες φορείς προκειμένου να λάβει την απαιτούμενη άδεια για γυρίσματα στην Επίδαυρο, εκείνοι απαίτησαν να δουν πρώτα το σενάριο. Τελικά ο Γκοντάρ ήρθε ο ίδιος incognito στον Πειραιά, για κάποια σύντομα γυρίσματα.

Τον Μάιο του 2010 είχε αρνηθεί άλλωστε να παρευρεθεί στην πρεμιέρα του “Film Sosialisme” στο Φεστιβάλ Καννών, επικαλούμενος “προβλήματα ελληνικού τύπου” όπως έγραφε στο λακωνικό φαξ που είχε στείλει.

Ανάλογες δηλώσεις είχε κάνει βέβαια ο Γκοντάρ και το 2015, μιλώντας στο περιοδικό “SoFilm“.

“Οι Γερμανοί είναι καθάρματα”, έλεγε γελώντας, για να προσθέσει:

“Διαγράψαμε όλα τους τα χρέη, ξαναχτίσαμε τα σπίτια τους, και τους επιτρέπεται να εισβάλλουν στην Ελλάδα ως τουρίστες”.

Απαντώντας σχετικά με το αν οι Έλληνες “έχουν δίκιο να ζητούν πολεμικές αποζημιώσεις”, έλεγε χαρακτηριστικά:

“Φυσικά κι έχουν δίκιο! Και σας προτείνω να δείτε την ταινία «Η Κληρονομιά της Κουκουβάγιας» του Κρις Μαρκέρ στην οποία αντιλαμβανόμαστε ότι όλα τα χρωστάμε στην ελληνική σκέψη, η οποία διήρκησε για χιλιάδες χρόνια. Η ταινία μας δείχνει πώς η ελληνική σκέψη επηρέασε ακόμη και την Ιαπωνία. Αφιερώστε ένα βράδυ στο να δείτε την ταινία «Η Κληρονομιά της Κουκουβάγιας» και το πρόβλημα ανάμεσα στην Γερμανία, την Ευρώπη και την Ελλάδα θα έχει διευθετηθεί για εσάς. Η Ευρώπη και η Γερμανία πρέπει να γονατίσουν μπροστά στην Ελλάδα και να της πουν: “ευχαριστώ”. Αυτό είναι όλο. Κάθε φορά που φτιάχνετε μια πρόταση και που λέτε «επομένως», οι Έλληνες θα πρέπει να λαμβάνουν δέκα δολάρια ως δικαιώματα συγγραφέα, και έτσι δεν θα υπήρχε πλέον ελληνικό χρέος”.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις