Όταν οι Κάννες τραγούδησαν Μπόουι για την Γκρέτα Γκέργουιγκ και η εκθαμβωτική Μέριλ Στριπ

Οι Κάννες ξέρουν να φτιάχνουν ένα αληθινά corny αφιέρωμα προς τιμήν των μεγάλων του καλεσμένων, και το έδειξαν και φέτος. Στο κόκκινο χαλί της τελετής έναρξης του 77ου φεστιβάλ, ο DJ έπαιζε Mamma Mia με την τιμώμενη προσκεκλημένη Μέριλ Στριπ να χορεύει:

Η θρυλική ηθοποιός βρέθηκε στην έναρξη του φετινού φεστιβάλ για να παραλάβει τον τιμητικό Χρυσό Φοίνικα (από τα χέρια μιας συγκινημένης Ζιλιέτ Μπινός) για το σύνολο της καριέρας της, παρά το γεγονός πως η τελευταία της παρουσία εδώ ήταν το 1988(!) με την ταινία “Κραυγή στο Σκοτάδι”, δίπλα στον Σαμ Νιλ. Η Στριπ έρχεται να προσθέσει τον Φοίνικα σε μια καριέρα γεμάτη διακρίσεις, που περιλαμβάνει 3 ερμηνευτικά Όσκαρ, αλλά και μια διάρκεια που την έχει μετατρέψει σε συνώνυμο του τι σημαίνει «σπουδαίος ηθοποιός».

«Ήμουν ήδη μητέρα τριών παιδιών, ήμουν γύρω στα 40, και νόμιζα πως η καριέρα μου είχε τελειώσει», ανέφερε η Στριπ για την τελευταία φορά που βρέθηκε στις Κάννες. «Αυτή δεν ήταν μια παράλογη προσδοκία για τις γυναίκες ηθοποιούς τότε», συνέχισε η Στριπ. «Κι ο μόνος λόγος που είμαι εδώ απόψε και που η καριέρα μου συνεχίστηκε, είναι λόγω προικισμένων καλλιτεχνών με τους οποίους συνεργάστηκα, ανάμεσά τους η Μαντάμ Πρόεδρος», είπε, δείχνοντας προς την ηθοποιό και σκηνοθέτη Γκρέτα Γκέργουιγκ.

Η Γκέργουιγκ είναι η Πρόεδρος της φετινής επιτροπής και είχε τη δική της μικρή τιμητική στιγμή στη διάρκεια της τελετής έναρξης. Το φεστιβάλ αφιέρωσε στην πολύ συγκινημένη Γκέργουιγκ το “Modern Love” του Ντέιβιντ Μπόουι, σαν αναφορά σε μια από τις πιο διάσημες στιγμές της καριέρας της, όταν το χόρεψε στο δρόμο στην κλασική σκηνή του Frances Ha.

Και να η σκηνή:

Οι Κάννες έσπευσαν να την ανακοινώσουν ως Πρόεδρο αμέσως αφότου φάνηκε πως η Barbie, δε θα ήταν απλά ένα ακόμα μπλοκμπάστερ, αλλά και μια ταινία-φαινόμενο που ενέπνευσε αμέτρητες ώρες συζητήσεων και αναλύσεων από φανς και κριτικούς. Μαζί με την κριτική της επιτροπής, που συμπεριλαμβάνει τον βραβευμένο με Χρυσό Φοίνικα, Χιροκάζου Κόρε-εντα, και τους ηθοποιούς Εύα Γκριν, Λίλι Γκλάντστοουν και Πιερφραντσέσκο Φαβίνο, η Γκέργουιγκ θα κληθεί τις επόμενες μέρες να απονείμει τον φετινό Χρυσό Φοίνικα μέσα από ένα εντυπωσιακό line-up με ονόματα όπως Φράνσις Φορντ Κόπολα, Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ, Άντρεα Άρνολντ, Ζακ Οντιάρ, Γιώργο Λάνθιμο, Κίριλ Σερεμπρένικοφ, Μοχάμεντ Ρασούλοφ, κ.ά.

«Οπωσδήποτε υποστηρίζω τα εργασιακά κινήματα κι είναι κάτι που μόλις τώρα περάσαμε κι εμείς με τα συνδικάτα μας», είπε η Γκέργουιγκ στη συνέντευξη τύπου της Επιτροπής, αναφερόμενη στο ενδεχόμενο να υπάρξει απεργιακή κινητοποίηση των εργαζομένων κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ, που ξεκινά επί της ουσίας σήμερα. «Ελπίζω πως οι εργάτες του φεστιβάλ θα μπορέσουν να σχηματίσουν μια συμφωνία που είναι καλή για εκείνους και υποστηρίζει τους ίδιους κια υποστηρίζει και το φεστιβάλ», συμπλήρωσε.

Κάννες στη σκιά απεργιακών κινητοποιήσεων, #MeToo και διαδηλώσεων

Η απειλούμενη απεργία είναι ένα μόνο από τα καυτά ζητήματα που έχει να αντιμετωπίσει πιθανώς η φετινή διοργάνωση, την ώρα που η φημολογούμενη #MeToo αποκάλυψη δεν έχει πραγματοποιηθεί, κι ενώ η πόλη των Καννών έχει απαγορεύσει τις διαδηλώσεις για τη διάρκεια του φεστιβάλ – προφανώς έχοντας κατά νου πιθανές εκδηλώσεις υπέρ της Παλαιστίνης, αν και η συγκεκριμένη είναι μια πρακτική που ακολουθείται έτσι κι αλλιώς τα τελευταία χρόνια. (“Η πολιτική ανήκει μόνο μέσα στις ταινίες”, λέει ο Φρεμό, σε μια λίγο πιο εστέτ παραλλαγή του ακραία άτοπου «no politica» που θέλουν να διατυμπανίζουν διάφοροι μεγάλοι θεσμοί, όπως πρόσφατα –και καταστροφικά– η Eurovision.)

Παρόλαυτά, ο ηθοποιός Ομάρ Σι (των Άθικτων και του νετφλιξικού Lupin), που είναι κι αυτός μέλος της φετινής κριτικής επιτροπής, έχει υπάρξει ξεκάθαρος με στήριξη για την Παλαιστίνη. «Δεν υπάρχει τίποτα που να δικαιολογεί τη δολοφονία παιδιών στη Γάζα», έγραψε στα social media.

Παράλληλα, η Γκέργουιγκ μίλησε υπέρ της θετικής επίδρασης του κινήματος #MeToo, υπό τη σκιά των φημών για την υποτιθέμενη λίστα ονομάτων της γαλλικής βιομηχανίας. Σε αυτό το σημείο, έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε πως η παραφιλολογία και μόνο γύρω από το ζήτημα, έχει ως αποτέλεσμα μια διαρκή συζήτηση γύρω από αυτό. Ακόμα κι αν το θρυλούμενο ρεπορτάζ δεν υπάρξει ποτέ, το φεστιβάλ έχει ήδη συνδεθεί με αυτό.

Το κλίμα εδώ είναι περίεργο, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Με μια διαρκή χλιαρή βροχή να καλύπτει επί δύο μέρες τον ουρανό: ακόμα κι όταν δεν βρέχει, λειτουργείς υπό την υπόθεση πως μάλλον θα βρέξει – αυτό κι αν είναι αναλογία.

Οι σκηνοθέτες του Χρυσού Φοίνικα

Πριν καν ξεκινήσει το φεστιβάλ, οι πρώτες συμφωνίες στο πλαίσιο της διοργάνωσης άρχισαν να ανακοινώνονται και αφορούν 2 από τους πιο πρόσφατους νικητές. Η Κίρστεν Ντανστ θα πρωταγωνιστήσει δίπλα στον Κιάνου Ριβς στην επόμενη ταινία του Ρούμπεν Έστλουντ με τίτλο “The Entertainment System is Down”, για μια πτήση στην οποία το in-flight σύστημα διασκέδασης πέφτει κι οι επιβάτες πρέπει να αντιμετωπίσουν τον τρόμο της βαρεμάρας τους για μια υπερατλαντική πτήση. Ο Έστλουντ είχε μιλήσει στο News24/7 για την επόμενη ταινία του ήδη από λίγο πριν τιμηθεί με τον Χρυσό Φοίνικα για το Τρίγωνο της Θλίψης.

Μια διοργάνωση πριν τον Έστλουντ και το “Τρίγωνο της Θλίψης”, ο Χρυσός Φοίνικας είχε πάει στην Ζουλιά Ντικουρνό για το “Titane“, που παραμένει μια από τις πιο τολμηρές βραβεύσεις στην ιστορία του φεστιβάλ. Η Ντικουρνό ετοιμάζει τώρα το “Alpha”, τη νέα της ταινία, με πρωταγωνιστές την Γκολσιφτέ Φαραχανί (του Πάτερσον) και τον Ταχάρ Ραχίμ, και μόλις εξασφάλισε αμερικάνικη διανομή από την εταιρεία Neon, που εκτός από το “Titane” έχει διαχειριστεί πρόσφατα κι άλλες πολλές διεθνείς οσκαρικές επιτυχίες, από τα “Παράσιτα” μέχρι την “Ανατομία Μιας Πτώσης”.

Χρυσό Φοίνικα ΔΕΝ έχει ο Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ, όμως αυτό μπορεί να αλλάξει φέτος. Το “The Shrouds” αναμένεται να είναι μια πολύ προσωπική ταινία για τον σκηνοθέτη, με Βενσάν Κασέλ και Νταϊάν Κρούγκερ στους κεντρικούς ρόλους, και το πρώτο teaser μόλις κυκλοφόρησε.

Ο Hollywood Reporter δημοσίευσε ένα πολύ ενδιαφέρον πινακάκι στατιστικών σχετικά με την προϊστορία των φετινών σκηνοθετών στις Κάννες, όπου ο Κρόνενμπεργκ μαζί με τον Πάολο Σορεντίνο προηγούνται με 6 προηγούμενες συμμετοχές στο Διαγωνιστικό, κι ακολουθούν ο Ζακ Οντιάρ (Παρίσι, 13ο Διαμέρισμα) κι ο Ζία Ζάνγκε (Οι Στάχτες Μιας Αγάπης) με 5. Από αυτούς τους τέσσερις όμως, μόνο ο Οντιάρ έχει κερδίσει τον Χρυσό Φοίνικα, αν και με μια από τις πιο αδύναμες ταινίες του, το προσφυγικό δράμα Dheepan.

Ο μόνος άλλος σκηνοθέτης του φετινού Διαγωνιστικό που έχει κερδίσει Χρυσό Φοίνικα, και μάλιστα δύο φορές, είναι ο Φράνσις Φορντ Κόπολα, που έχει συμμετάσχει προηγουμένως 3 φορές. Στις 3 είναι κι η Άντρεα Άρνολντ (American Honey) με το τρομερά αξιοσημείωτο ότι και τις 3 φορές έχει κερδίσει το ίδιο ακριβώς βραβείο (το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής). Εφτά σκηνοθέτες εμφανίζονται φέτος για πρώτη φορά στο Διαγωνιστικό, τρεις εκ των οποίων γυναίκες.

Ο Κόπολα αξίζει να αναφερθεί και για ένα ακόμα στατιστικό. Υπάρχουν ακριβώς 8 σκηνοθέτες στην ιστορία των Καννών που έχουν κερδίσει δύο φορές τον Φοίνικα:

• Φράνσις Φορντ Κόπολα
• Μπίλε Όγκαστ
• Εμίρ Κουστουρίτσα
• Σοχέι Ιμαμούρα
• Αδερφοί Νταρντέν
• Μίκαελ Χάνεκε
• Κεν Λόουτς
• Ρούμπεν Έστλουντ

Αν ο Κόπολα κερδίσει φέτος με το Megalopolis, θα γίνει ο μοναδικός με τρεις κατακτήσεις. Απίθανο; Θα ξέρουμε να σας πούμε περισσότερα σε λίγες μέρες.

Μια χλιαρή ταινία έναρξης

Ως τότε, η πρώτη ταινία του φεστιβάλ ήταν η “Δεύτερη Πράξη” του αναρχικού Γάλλου Κεντίν Ντιπιέ. Ο Ντιπιέ έγινε γνωστός σε καλτ σινεφιλικούς κύκλους πριν κάποια χρόνια μετά από ταινίες όπως το Rubber (για ένα φονικό λάστιχο) ή το Deerskin (για την καταστροφική εμμονή ενός άντρα με το πέτσινο σακάκι του) ή το απίστευτα αστείο Mandibles (για μια τεράστια μύγα).

Οι ταινίες του Ντιπιέ άρχισαν σταδιακά να ελκύουν μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα του γαλλικού industry, και πάντοτε παρέμεναν σύντομες σε διάρκεια (γύρω στα 80 λεπτά) με κάποια παλαβή κεντρική ιδέα που απλώνεται στη μικρή διάρκεια του φιλμ σαν ένα σπαρταριστό κινηματογραφικό ανέκδοτο του παραλόγου.

Είναι κάπως παλαβό, σαν ταινία του Ντιπιέ, ότι μετά από αυτή την διαδρομή, βρέθηκε μια ταινία αυτού του σκηνοθέτη να ανοίγει το φεστιβάλ των Καννών, αλλά να, εδώ είμαστε. Η Δεύτερη Πράξη διαθέτει πολλά meta στοιχεία πάνω στην ίδια την κατάσταση του κινηματογραφικού χώρου, καθώς ακολουθεί 4 ηθοποιούς που γυρίζουν την πρώτη ταινία γραμμένη και σκηνοθετημένη από ΑΙ, αγγίζοντας στην πορεία ζητήματα όπως την αυθεντικότητα της προοδευτικής σκέψης, το λεγόμενο ‘cancel’, την κρυφή θέληση των ευρωπαίων ηθοποιών να λάβουν τηλέφωνο από το Χόλιγουντ, αλλά και την ίδια την διαδικασία του να κάνεις σινεμά σε μια περίοδο όπου ο πλανήτης βυθίζεται στο σκοτάδι.

Η ταινία βέβαια τα περνά όλα αυτά εν συντομία και περισσότερο ως punchlines, παρά ως αληθινές θεματικές, και σε συνδυασμό με το ότι οι περισσότερες σκηνές έχουν τον ατελείωτο, κάνουν το κωμικό αποτέλεσμα να μοιάζει τελικά άτσαλο. (Τα τρανς και ομοφοβικά αστεία που ανοίγουν το φιλμ… θα πω όχι.)

Αυτό που μένει είναι η ευρύτερη αίσθηση των ηθοποιών που μοιάζουν να επαναστατούν απέναντι στην ίδια την ιδέα και τους περιορισμούς του φιλμ τους, ως ένας ευρύτερος συμβολισμός για μια αμήχανη τέχνη της εποχής του #MeToo, των πολέμων και της κρίσης, η οποία ίσως και να μην έχει τίποτα να προσφέρει. Πρωταγωνιστούν Λέα Σεϊντού, Λουί Γκαρέλ και Βενσάν Λιντόν, όλοι μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα του ευρωπαϊκού σινεμά, όλοι απολαυστικοί ως ηθοποιοί σε πολλαπλές περσόνες και βλέμμα απέναντι στον κόσμο. Ακόμα κι όταν το φιλμ δεν τσουλάει, το delivery από το θαυμάσιο καστ το διασώζει, σαν ένα μέτριο ανέκδοτο που σου λέει ο πιο απολαυστικός ομιλητής του κόσμου.

Το 77ο φεστιβάλ Καννών ξεκινά κανονικά σήμερα με τις πρώτες προβολές του Διαγωνιστικού, αλλά και την παγκόσμια πρεμιέρα της υπέροχης ελληνικής ταινίας “Κιούκα: Πριν το Τέλος του Καλοκαιριού” του Κωστή Χαραμουντάνη, που θα προβληθεί στο πλαίσιο του παράλληλου τμήματος Acid των Καννών.